İmge Sanatı Yoluyla Özel Yetenekli Öğrencilerin Bilimin Doğası Algılarının, Yaratıcılıklarının, Bilimin Doğası Metaforlarının ve Mitlerinin Belirlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 19 Sayı: 1, 65 - 83, 27.06.2025

Gülseda Eyceyurt Türk , Hilal Sevgen Abacı , Ümmüye Nur Tüzün

https://doi.org/10.17522/balikesirnef.1581984

Öz

Bu çalışmada imge sanatı yoluyla özel yetenekli öğrencilerin bilimin doğası algılarının, yaratıcılıklarının, bilimin doğası metaforlarının ve mitlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İmge sanatı öğrencilerin zihinlerindeki kavram imajlarını analojiler, benzetmeler yoluyla çizimler yaparak açıklamalarına imkan verir. Bu çalışma Ankara ilinde özel yetenekli öğrencilerle öğretim yapan bir kurumda 2023-2024 öğretim yılında 17 özel yetenekli öğrenci ile yürütülmüştür. Çalışma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması temelindedir. Veri toplama sürecinde özel yetenekli öğrencilerden “bilim insanlarının nasıl bilimsel bilgi ürettiği” sürecini imge sanatıyla resmetmeleri istenmiştir. Çalışmanın veri toplama aracı özel yetenekli öğrencilerin “bilim insanlarının nasıl bilimsel bilgi ürettiğini” resmettikleri sanat yapraklarıdır. Veriler betimsel analiz ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Çalışmanın sonunda bilimin nasıl yapıldığı ve bilim insanlarına dair özel yetenekli öğrencilerin genellikle geleneksel bir bakış açısına sahip olduğu bulunmuştur. Özel yetenekli öğrencilerin bilimin nasıl yapıldığı çizimlerinin yaratıcılık düzeyleri orjinallik ve ayrıntılandırılmışlık bakımından orta düzeydedir. Ayrıca özel yetenekli öğrencilerin bilimin doğasına dair metaforları da vardır. “Bilim beyindir.” çalışma kapsamındaki yaygın metaforlardan biridir. Özel yetenekli öğrencilerin bilimin doğası mitlerine sahip olmalarının yanında bilimin doğası boyutlarına dair de bilimsel olarak doğru algıları vardır. Bu çalışmanın bilimin doğası öğretimi üzerine çalışan araştırmacılara özel yetenekli çocukların ön bilgilerinden haberdar olarak öğretim ortamlarını yapılandırmaları adına bir rehber olması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel yetenekli öğrenciler , bilimin doğası bilgisi , yaratıcılık , metafor , mit

Determining Gifted Students’ Nature of Science Images, Creativeness, Nature of Science Metaphors, and Nature of Science Myths through Image Art

Öz

The current research aimed to explore gifted students’ perceptions of the nature of science, creativity, metaphors related to the nature of science, and myths about the nature of science through image art. Image art allows students to depict their mental representations of concepts by drawing and making analogies. The study was conducted with 17 gifted students at a school for gifted students in Ankara Province during the 2023–2024 academic year. The research employed a case study design, one of the qualitative research methods. In the data collection process, gifted students were asked to draw “how the scientists construct scientific knowledge” based on image art. The primary data collection tool was “art sheets illustrating how scientists construct scientific knowledge,” created by the gifted students. Descriptive and content analysis techniques were applied to analyze the collected data. At the end of the study, the gifted students' representations of scientific inquiry and scientists were predominantly traditional. The inventiveness of their drawings was average. Also, they had different nature of science metaphors such as “Science is brain.” being the most frequented one. While the students exhibited some myths about the nature of science, they also demonstrated an understanding of certain aspects of it. The importance of the current research was to give an idea to researchers working on gifted students’ nature of science perspectives so that they would be able to construct proper teaching environments.

Anahtar Kelimeler

Gifted students , nature of science knowledge , creativity , metaphors , myths

Kaynakça

• Ataman, A., Dağlıoğlu, E., & Darga, H. (2018). Üstün zekâlılar ve üstün yetenekliler konusunda bilinmesi gerekenler. Vize.
• Ayverdi, L., Girgin, D., Satmaz, İ., & Yalçınkaya-Önder, E. (2025). Examining the effects of science curriculum and activities developed for gifted students in Türkiye. Journal of Interdisciplinary Studies in Education, 14(2), 115-150. https://www.ojed.org/jise/article/view/6746/3199
• Bayri, N., Koksal, M.S., & Ertekin, P. (2016). Investigating gifted middle school students’ images about scientists: A cultural similarity perspective. Science Education International, 27(1), 136-150. https://eric.ed.gov/?id=EJ1100166
• Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. (2024). https://dhgm.meb.gov.tr/tebligler-dergisi/2024/2801_Agustos_2024.pdf
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi. Teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal.
• Camcı-Erdoğan, S. (2013a). Gifted and Talented Students’ Images of Scientists. Turkish Journal of Giftedness and Education, 3(1), 13-37. https://theeducationjournals.com/index.php/talent/article/view/17/15
• Camcı-Erdoğan, S. (2013b). Üstün zekalı kızların bilime yönelik tutumları ve bilim insanı imajları. HAYEF Journal of Education, 10(1), 125-142. https://dergipark.org.tr/en/pub/iuhayefd/issue/8798/109968
• Camcı-Erdoğan, S. (2018). Images of scientist: comparative study of gifted students and pre-service teachers of gifted students. Milli Eğitim Journal, Special Issue, 247-268. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/40518/480960
• Camcı-Erdoğan, S. (2019). How do prospective elementary and gifted education teachers perceive scientists and distinguish science from pseudoscience? Journal of Education in Science, Environment, and Health, 5(1), 119-133. https://doi.org/10.21891/jeseh.487304
• Ersanli, E., Ateş, G., & Ateş, B. (2018). Investigating attitude and images of superior intelligent and gifted students towards scientists. European Journal of Education Studies, 4(2), 289-306. https://doi.org/10.5281/zenodo.1184770
• Gallagher, S. (2021). Guiding gifted students toward science expertise. F.A. Dixon & S.M. Moon (Eds.), in Handbook of secondary gifted education (pp. 427-460). Routledge.
• Gorgulu, D., & Unlu, S. (2024). Investigation of gifted secondary school students’ assessment of the nature of Science in Turkey. ESI Preprints, 30, 129. https://esipreprints.org/index.php/esipreprints/article/view/1118
• Guion, L.A., Diehl, D.C., & McDonald, D. (2011). Triangulation: establishing the validity of qualitative studies. EDIS 2011, 8. https://doi.org/10.32473/edis-fy394-2011
• Kocak, G., Aydin, S., & Subasi. M. (2016). Analysis of the perception of gifted students on scientists concepts through metaphors. British Journal of Education, Society, & Behavioural Science, 17(4), 1-9. https://doi.org/10.9734/BJESBS/2016/27017
• Kettler, T., & Bower, J. (2017). Measuring creative capacity in gifted students: Comparing teacher ratings and students’ products. Gifted Child Quarterly, 61(4), 290-299. https://doi.org/10.1177/0016986217722617
• Lederman, N.G., & Lederman, J.S. (2004). Revising instruction to teach nature of science. The Science Teacher, 36-39. https://nosyevolucion.wordpress.com/wp-content/uploads/2015/10/revising_instruction_nos_mitosis.pdf
• McComas, W.F. (1998). The principal elements of the nature of science: Dispelling the myths. W.F. McComas (Ed.), in The nature of science and science education (pp. 53-70). Kluwer Academic Publishers. https://doi.org/10.1007/0-306-47215-5_3
• Ngiamsunthorn, P.S. (2020). Promoting creative thinking for gifted students in undergraduate mathematics. Journal of Research and Advances in Mathematics Education, 5(1), 13-25. https://eric.ed.gov/?id=EJ1267168
• Ozel, M., & Dogan, A. (2013). Gifted students’ perception of scientists. The New Educational Review, 31(1), 217-228. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_15804_tner_13_31_1_19
• Özdemir, D., & Kınık-Topalsan, A. (2022). Metaphorical perceptions of gifted students towards mathematics and science concepts. Educational Process: International Journal, 11(3), 97-121. https://dx.doi.org/10.22521/edupij.2022.113.6
• Rogers, K. B. (2007). Lessons learned about educating the gifted and talented: A synthesis of the research on educational practice. Gifted Child Quarterly, 51(4), 382-396. https://doi.org/10.1177/0016986207306324
• Sak, U. (2017).Üstün zekâlılar. Vize.
• Stake, R. E. (1995). The art of case study research. Sage. https://books.google.com.tr/books?id=ApGdBx76b9kC&printsec=frontcover&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
• Subotnik, R.F., Olszewski-Kubilius, P., & Worrell, F. C. (2011). Rethinking giftedness and gifted education: A proposed direction forward based on psychological science. Psychological Science, 12(1), 3-54. https://doi.org/10.1177/1529100611418056
• Turgut, H., Öztürk, N., & Eş, H. (2017). Gifted students’ perception of science and scientist. Bolu Abant Izzet Baysal University Journal of Faculty of Education, 17(1), 423-440. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.28551-304646