Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi Dersinde Yapılan Çalışmaların Öğrencilerinin Bilim Tarihi İle İlgili Bilgi Düzeylerine Etkisi

Yıl 2011, Cilt: 5 Sayı: 1, 116 - 138, 01.06.2011

Canan Laçin Şimşek Canan Laçin Şimşek

Öz

Bu çalışmanın amacı, bilimin doğası ve bilim tarihi dersinde yapılan öğrenci çalışmalarının öğrencilerin bilim tarihi ile ilgili bilgi düzeylerine etkisini tespit etmektir. Araştırmanın bir diğer amacı öğrencilerde var olan batılı bilim anlayışını zenginleştirerek, bilime katkısı olan kültürlerle ilgili daha geniş bir perspektif sağlamaktır. Çalışma bir eylem araştırmasıdır. Çalışma grubunu, bilim doğası ve bilim tarihi dersini ilk defa alan uygulama başında 65, uygulama sonunda 66 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada, öncelikle öğrencilerin bilim tarihi ile ilgili bilgi düzeyleri yazar tarafından hazırlanan açık uçlu sorularla belirlenmiştir. Soruları hazırlamak için, MEB tarafından hazırlanan fen ve teknoloji öğretim programında yer alan kazanımlardan yararlanılmıştır. Öğrencilerin belirledikleri konu (uygarlık ya da bilim insanı) ile ilgili araştırma ve sunumlarından sonra, ölçek tekrar uygulanmıştır. İçerik analiziyle değerlendirilen verilerden ulaşılan sonuçlara göre, araştırmanın başında öğrencilerin, bilim tarihi ile ilgili daha çok kitaplardan ve medyadan duydukları konulardan ve bilim insanlarından örnek verdikleri tespit edilmiştir. Araştırma sonunda, öğrencilerin verdikleri örneklerin zenginleştiği ve çeşitlendiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Bilim tarihi, batılı bilim anlayışı, bilim tarihi öğretimi, öğretmen yeterlilikleri, bilim insanları

Kaynakça

• Bozkurt, N. (2004). Bilimler Tarihi ve Felsefesi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Brown, R. A. (1991). Humanizing physics through its history. School Science and Mathematics, 91(8), 357-361.
• Cohen, L. & Manion, L. (1996). Research methods in education. London: Routledge (4. Baskı).
• Demirbaş, M. (2009). Türkiye’deki bilim ve sanat merkezlerinde öğrenim gören üstün yetenekli öğrencilerin bilim adamı imgeleri. Journal of Qafqas Education, 28: 197-207.
• Fazlıoğlu, İ. (2004). İki Ucu Müphem Bir Köprü:‘Bilim’ ile ‘Tarih’ ya da ‘Bilim Tarihi’. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2( 4): 9-2.
• Göker, L. (1998). Fen Bilimleri Tarihi ve Türk İslam Bilginlerinin Yeri. Ankara: MEB Yayınları.
• Hellman, H. (2008). Büyük Çekişmeler. Ankara: Tübitak Popüler Bilim kitapları.
• Hobson, J. M. (2008). Batı Medeniyetinin Doğulu Kökenleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hunke, S. (2001). Allah’ın Güneşi Avrupa’nın Üzerinde. İstanbul: Altın Yayınları.
• İlköğretim 6.-8. Sınıflar Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Justi, R. & Gilbert, J. (2000). “History and philosophy of science through models: some challenges in the case of ‘the atom”. International Journal of Science Education, 22(9): 993- 1009.
• Koren, P. & Bar, V.(2009). Pupils' image of 'the scientist' among two communities in Israel: A comparative study. International Journal of Science Education, 31 (18): 2485- 2509.
• Korkmaz, H. & Kavak, G. (2010 ). İlköğretim öğrencilerinin bilime ve bilim insanına yönelik imajları. İlköğretim Online, 9(3), 1055-1079.
• Lin, H. & Cheng, C-C. (2002). Promoting preservice chemistry teachers’ understanding about the nature of science through history. Journal of Research in Science Teaching, 39(9), 773–792.
• Metz, D., Klassen, S., McMıllan, M, Clough, M. & Olson, J. (2007). Building a foundation for the use of historical narratives. Science & Education (2007) 16:313–334.
• Mills, G. E. (2007). Action Research: A Guide For The Teacher Researcher. Upper Saddle River, NJ: Pearson Merrill Prentice Hall (3. Baskı).
• Monk, M. & Osborne, J. (1997). Placing the history and philosophy of science on the curriculum: a model for the development of pedagogy. Science Education, 81, 405–424.
• National Research Council (1996). National Science Education Standards (NRC). Washington DC: National Academ Press.
• Oğuz Ünver, A. (2010). Bilim insanlarını algılama: İlköğretim 5. Sınıf öğrencileri ile son sınıf öğretmen adaylarının karşılaştırılması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4 (1): 11-28.
• Ortaş, İ. (2005), Bilim tarihi neden öğretilmeli? Online: http://www.kenthaber.com/Arsiv/
• Haberler/2005/Eylül/10/Haber_84411.aspx adresinden 02.02.2008 tarihinde alınmıştır.
• Ronan, C. A. (2003). Bilim Tarihi. Dünya Kültürlerinde Bilimin Tarihi ve Gelişmesi. Ankara: Tübitak Yayınları.
• Sarton, G. (1918). The teaching of the history of science. The Scientific Monthly, 7(3): 193- 211.
• Sezgin, F. (2007). İslam’da Bilim ve teknik. (Cilt 1). İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Song, J. & Kim, K-S. (1999). How Korean students see scientists: the images of the scientist. International Journal of Science Education, 21(9): 957-977.
• Taşar, M. F. (2006). Probing preservice teachers' understandings of scientific knowledge by using a vignette in conjunction with a paper and pencil test. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 2(1): 53-70.
• Topdemir, H. G. & Unat, Y. (2008). Bilim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
• Uzuner, Y. (2005). Özel eğitimden örneklerle eylem araştırmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6 (2): 1-12.
• Wang, H. (1998). Science in Historical Perspectives: A Content Analysis of The History of Science in Secondary School Physics Education. California: University of Southern California. Doktora Tezi.
• Wang, H. A., & Marsh, D. D. (2002). Science instruction with a humanistic twist: Teachers’ perception and practice in using the history of science in their classrooms. Science & Education, 11, 169–189.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, C. (2006). Bilim Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.