4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Kitaplarında “Madde ve Değişim” Öğrenme Alanı Etkinliklerinin İncelenmesi

Yıl 2012, Cilt: 6 Sayı: 1, 94 - 123, 01.06.2012

Ayfer Karadaş Ayfer Karadas İtır Zeynep Yaşar Fatma Gülay Kırbaşlar F. Gülay Kırbaslar

Öz

Bu çalışmada İlköğretim 4. ve 5. sınıflarda kullanılan Fen ve Teknoloji Ders Kitaplarında “Madde ve Değişim” öğrenme alanındaki etkinliklerin Fen ve Teknoloji öğretim programında “Madde ve Değişim” öğrenme alanı’ nda yer alan kazanımlara uygunluk, kavram öğretimine yeterlilik, etkinlik sonrası verilen ifadelerin ve kavramların doğruluğu, ilgili konu ile uyumluluğunun incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 2010-2011 Eğitim-Öğretim yılında kullanılan Milli Eğitim Bakanlığı’nın onay verdiği üç adet 4. Sınıf ve üç adet 5. Sınıf Fen ve Teknoloji ders kitapları incelenmiştir. İncelemeler sonucunda 4.sınıf ders kitaplarındaki etkinliklerin yarısından fazlasının, 5. Sınıf ders kitaplarında ise büyük çoğunluğunun ilgili kazanımlarla uyumlu olduğu; bazı etkinliklerin ait olduğu kazanımın bulunmadığı, bazı kazanımlara yönelik birden fazla etkinlik bulunduğu, bazı kazanımlara ait etkinlik bulunmadığı belirlenmiştir. Etkinlik sonrası verilen ifadelerle ilgili bulgular incelendiğinde eksik ve yanlış tanım ve ifadelere rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Etkinlik, Fen ve Teknoloji Ders Kitabı, Madde ve Değişim

Kaynakça

• Agalday M., Akçam K. H., İpek İ.,& Kablan F. (2010). İlköğretim 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı. İstanbul: Devlet Kitapları, Kelebek Matbaacılık.
• Akgün, A.,& Aydın, M. (2009). Erime Ve Çözünme Konusundaki Kavram Yanılgılarının Ve Bilgi Eksikliklerinin Giderilmesinde Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşımına Dayalı Grup Çalışmalarının Kullanılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 190-201.
• Akgün, A., Gönen, S.,& Yılmaz, A. (2005). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Karışımların Yapısı ve İletkenlik Konusundaki Kavram Yanılgıları. H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 1-8.
• Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmenlerin Internet Kullanımı ve Bu Konudaki Öğretmen Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-8.
• Akpınar, E., & Ergin, Ö. (2005). Yapılandırmacı Kuramda Fen Öğretmeninin Rolü. İlköğretim Online. 4(2). 55-64.
• Aktaş, A. (2006). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Fen Bilgisi Programındaki Öğrenme Öğretme Yaşantılarının Öğretim İlkelerine Uygunluğu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi.
• Atıcı, T., Samancı, K. & Özel, Ç. A. (2007). İlköğretim Fen Bilgisi Ders Kitaplarının Biyoloji Konuları Yönünden Eleştirel Olarak İncelenmesi ve Öğretmen Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 115-131.
• Ayas, A., Coştu, B., Çalık, M., Ünal, S.,& Karataş, F.Ö. (2001). Öğretmen Adaylarının Çözelti Hazırlama ve Laboratuar Malzemelerini Kullanma Yeterliklerinin Belirlenmesi. XV. Ulusal Kimya Kongresi.
• Aycan, S., Kaynar, Ü., Türkoguz, S. & Arı, E. (2002). İlköğretimde Kullanılan Fen Bilgisi Ders Kitaplarının Bazı Kriterlere Göre İncelenmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. ODTÜ, Ankara.
• Bağcı N., Bahadır Ö., Emik C., Evecen M.,& Güneş Koç R. S. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı. İstanbul: Devlet Kitapları, Bediralp Matbaacılık.,
• Bakar, E., Keleş, Ö. & Koçakoğlu, M. (2009). Öğretmenlerin MEB 6. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Kitap Setleriyle İlgili Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 41-50.
• Balcı T. (2010). İlköğretim 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı. Ankara: Evren Yayıncılık. Başaran, M. (2005).Sınıf Öğretmeni Adaylarının Bilgi Okuryazarlıklarının Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 163-177.
• Best, J. W. (1959). (1970 second ed.). Research in Education. Prentice Hall. Bozan, M.,& Küçüközer, H. (2008). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Fen Etkinliklerine ve Problem Çözmeye İlişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 7(2), 218-231.
• Bozyiğit F. (2007). İlköğretim 4. Ve 5. Sınıflar fen ve teknoloji dersi etkinliklerinin Uygulanabilirliği üzerine öğretmen ve idareci görüşleri(Kütahya ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ceylan-Soylu, H. (2011). Fen ve Teknoloji Öğretiminde kavram Karikatürlerinin 7E Öğrenme Modeline Göre Hazırlanmış Bir Etkinlik Örneği: YaşamımızdakiElektrik.2nd ICONTE Antalya-Turkey www.iconte.org
• Çakır, C. (2005). İlköğretim öğrencilerinin sahip oldukları kavram yanılgılarının belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çalık, M. (2003). Farklı Öğrenim Seviyesindeki Öğrencilerin Çözeltilerle İlgili Kavramları Anlama Seviyelerinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çalık M., & Ayas A. P. (2005). A cross-age study on the understanding of chemical solutions and their components. International Education Journal. 6(1), 30-41.
• Demircioğlu, H., Ayas, A., & Demircioğlu, G. (2002). Sınıf Öğretmen Adaylarının Kimya Kavramlarını Anlama Düzeyleri Ve Karşılaşılan Yanılgılar. V. UFBMEK, ODTÜ.
• Demircioğlu, G., Özmen, H. & Demircioğlu, H. (2006). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fiziksel Ve Kimyasal Değişme Kavramlarını Anlama Düzeyleri Ve Yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 170, 260- 272.
• Duverger, M. (1973). Sosyal Bilimlere Giriş: Metodoloji açısından. Çev.:Ünsal Oskay, Bilgi Yayınevi: Ankara.
• Ebenezer, J.V. (2001). A Hypermedia Environment to Explore and Negotiate Students’ Conceptions: Animation of the Solution Process of Table Salt. Journal of Science Education and Technology, 10(1), 73-92.
• Ebenezer, J.V., & Erickson, L.G. (1996). Chemistry Students’ Conception of Solubility: A Phenomenograpy. Science Education, 80(2), (181-201).
• Erdoğan, M. (2005). Yeni Geliştirilen Beşinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Müfredatı: Pilot Uygulama Yansımaları. Eğitimde Yansımalar VIII: Yeni İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu, Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Kayseri.
• Fensham, P., & Fensham, N. (1987). Description and Frameworks of Solutions and Reactions in Solutions. Research in Science Education, 17, 139-148.
• Gökçe, İ. (2006). Fen ve Teknoloji Dersi Programı ile Öğretmen Kılavuzunun İçsel Olarak Değerlendirilmesi ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar(Balıkesir Örneği). Yüksek Lisans Tezi(Yayınlanmış), Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Gürdal, A., Aksoy, M., &Macaroğlu, E. (1995). İlköğretimde Kavram Kargaşası. Bilim ve Teknik, 334, 96-97.
• İşman A. (2002). Sakarya İli Öğretmenlerinin Eğitim Teknolojileri Yönündeki Yeterlikleri. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET,1(1).
• Karaer, H. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının madde konusundaki bazı kavramların anlaşılma düzeyleri ile kavram yanılgılarının belirlenmesi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 199-210.
• Kanlı, U., & Yağbasan, R. (2004). Proje-2061’in Işığında Fizik Ders Kitaplarının Eğitimsel Tasarımına Eleştirel Bir Bakış, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 123-155.
• Kabapınar, F. (2008). Matematik, Fen ve Teknoloji Öğretimi. Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti: Ankara.
• Karamustafaoğlu, O. & Üstün, A., (2004). Yürürlükteki Fen Bilgisi 7. Sınıf Ders Kitabının İncelenmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Kaya, Ş., Kurfallı, H., Avşar, T.,& Aksüt, M. (2007). Eğitim Yazılımlarının Değerlendirilmesi. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Tokat.
• Kılıç, A. & Seven, S. (2004). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara:PegemA Yayıncılık
• Kırbaşlar, F.G.,& İnce, E.(2010). İlköğretim ve Ortaöğretim Ders Kitaplarında Atom Kavramı ve Konularının İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 188, 251-267.
• Koray, Ö.C. & Bal, Ş. (2002). İlköğretim 5. ve 6. Sınıf Öğrencilerinin Işık ve Işığın Hızı ile İlgili Yanlış Kavramları ve Bu Kavramları Oluşturma Şekilleri. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 1-11.
• Maskan, A. K., Maskan, M. H.,& Atabey, K., (2007). İlköğretim 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabının Değerlendirme Ölçütleri Yönünden İncelenmesi. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 22-32.
• Madge, J. (1965). The Tools of Science an Analytical Description of Social Science Techniques. Anchor Books Doubleday and Company
• MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2005b). İlköğretim 1-5 Sınıf Programları Tanıtım El Kitabı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• MEB (2006). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6-8) Öğretim Programı. Ankara.
• Morgil, F. İ., & Yılmaz, A. (1999). Lise X. Sınıf Kimya II Ders Kitaplarının Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri Açıcından Değerlendirilmesi, BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 26-40.
• Özbek N. K. (2010). İlköğretim 5.Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı.Ankara:Ada Matbaacılık
• Özmen, G. S. (2003). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşımına İlişkin Görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Özüredi, Ö. (2009). Kavram Karikatürlerinin İlköğretim 7. sınıf Fen ve Teknoloji Dersi, İnsan ve Çevre Ünitesinde Yer Alan “Besin Zinciri” Konusunda Öğrenci Başarı Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Petrucci, R.H., Harwood, W.S.,& Herring, F.G. (2002). Genel Kimya İlkeler Ve Modern Uygulamalar. (Çeviri Ed. Uyar, T., Aksoy, S.). Palme Yayıncılık: Ankara.
• Rummel, J. F. (1968). An Introduction to Research Procedures in Education. Second edition, Harper and Row.
• Sökmen H. T., Ekmekçi M.,& Güler O. F. (2010). İlköğretim 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı. Ankara: Gün Yayıncılık Basım.
• Sökmen, N., Bayram, H. & Gürdal, A. (2000). 8. ve 9. Sınıf Öğrencilerinin Fen Eğitiminde Yaşadığı Kavram Kargaşası. Millî Eğitim Dergisi, 146, 74-77.
• Şahin S., Önder Ş., Akar A:, Karataş İ.,& Yurt N. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı. Ankara: Semih Ofset SEK Yayınları, Ada Matbaacılık.
• Tekbıyık, A. (2006). Lise Fizik I Ders Kitabının Okunabilirliği ve Hedef Yaş Düzeyine Uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 441-446.
• Ünsal, Y. & Güneş, B. (2004). Bir Kitap İnceleme Çalışması Örneği Olarak MEB Lise 1.Sınıf Fizik Ders Kitabına Eleştirel Bir Bakış.G.Ü.,Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,2(3),305
• Ünsal, Y. & Güneş, B. (2002). Bir Kitap İnceleme Çalışması Örneği Olarak M.E.B İlköğretim 4. Sınıf Fen Bilgisi Ders Kitabına Fizik Konuları Yönünden Eleştirel Bir Bakış. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 107-120.
• Ünsal, Y.& Güneş B. (2003). Bir Kitap İnceleme Çalışması Örneği Olarak M.E.B İlköğretim 8. Sınıf Fen Bilgisi Ders Kitabına Fizik Konuları Yönünden Eleştirel Bir Bakış, Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 387-394.
• Tezcan, H. & Bilgin, E. (2004). Laboratuar Yönteminin ve Bazı Faktörlerin Öğrenci Başarısına Etkileri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 175-191.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (http://tdkterim.gov.tr/?kelime=yapay&kategori=terim&hng=md)
• Valanides, N. (2000). Primary Student Teachers’ Understanding of the Particulate Nature of Matter and Transformations during Dissolving. Chemistry Education: Research and Practice, 1(2), 249-262.