Öğretimde Analoji Kullanımının Etkisi: Lamba Parlaklığını Nasıl Değiştirebiliriz?

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 1, 361 - 391, 30.06.2018

Gonca Harman Aytekin Çökelez

https://doi.org/10.17522/balikesirnef.437802

Cited By: 2

Öz

Bu
araştırmada lamba parlaklığını nasıl değiştirebileceğimizin öğretiminde analoji
kullanımının öğrenme ve kavram yanılgılarının giderilmesi üzerindeki etkisinin
incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya 49’u deney, 49’u kontrol grubunda olmak
üzere beşinci sınıfta öğrenim görmekte olan 98 öğrenci katılmıştır. Araştırmada
eşitlenmemiş kontrol gruplu ön ve son test desen kullanılmış, yarı
yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Dersler deney grubunda analoji, kontrol grubunda analoji
kullanılmadan işlenmiştir. İki sorudan
oluşan veri toplama aracıyla toplanan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir.
Araştırma sonucunda analoji kullanımının öğrenme ve kavram yanılgılarının
giderilmesi üzerinde etkili olduğu saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

analoji, basit elektrik devresi, lamba parlaklığı, beşinci sınıf öğrencisi

Effect of Using Analogy in Teaching: How can We Change the Brightness of A Bulb?

Öz

This study aims to
examine effect of using analogy on the teaching of “How can we change the brightness of a bulb?”, learning and elimination of misconceptions. The study was executed
with 98 fifth grade students, 49
students were in experiment group and 49 students were in the control group. The unmatched control group pretest and
posttest design was used in this study, interviews were done in this study. While
the lessons in the experimental group were taught with analogy, the lessons in
the control group were taught without analogy. A data collection form consisting of two questions was used in this
study. Data was analyzed using content analysis. As a result of the research,
it has been found that the using of analogy is more effective on the learning
and elimination of misconceptions. 

Anahtar Kelimeler

analogy, a simple electrical circuit, brightness of a bulb, fifth grade student

Kaynakça

• Abak, A., Eryılmaz, A., Yılmaz, S. & Yılmaz, M. (2001). Effects of bridging analogies on students’ misconceptions about gravity and inertia. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 1-8.
• Altun, S. (2009). Üç aşamalı bir testle fen bilgisi öğretmen adaylarının basit elektrik devreleri konusundaki kavram yanılgılarının tespiti. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1-2), 72-79.
• Atasoy, B., Kadayıfçı, H. & Akkuş, H. (2007). Öğrencilerin çizimlerinden ve açıklamalarından yaratıcı düşüncelerinin ortaya konulması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(4), 679-700.
• Atav, E., Erdem, E., Yılmaz, A. & Gücüm, B. (2004). Enzimler konusunun anlamlı öğrenilmesinde analojiler oluşturmanın etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 21-29.
• Ateş, S. & Polat, M. (2005). Elektrik devreleri konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde öğrenme evreleri metodunun etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 39-47.
• Aykutlu, I. & Şen, A. İ. (2011). Lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesinde ve giderilmesinde analojilerin kullanılması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 5(2), 221-250.
• Aykutlu, I. & Şen, A. İ. (2012). Üç aşamalı test, kavram haritası ve analoji kullanılarak lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(166), 275-288.
• Ayvacı, H. Ş. & İpek-Akbulut, H. (2012). Elektrik akımı ile ilgili kavramların gelişiminde V diyagramlarının etkisini belirlemeye yönelik bir pilot çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 106-123.
• Bakırcı, H., Subay, S., Midyatlı, F. & Ünsal, N. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bazı fen kavramlarıyla ilgili düşüncelerinin sınıf seviyesine göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 31-48.
• Bilgin, İ. & Geban, Ö. (2001). Benzeşim (analoji) yöntemi kullanarak lise 2. sınıf öğrencilerinin kimyasal denge konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 26-32.
• Blake, A. (2004). Helping young children to see what is relevant and why: Supporting cognitive change in earth science using analogy. International Journal of Science Education, 26(15), 1855-1873.
• Bryce, T. & MacMillan, K. (2005). Encouraging conceptual change: The use of bridging analogies in the teaching of action-reaction forces and the ‘at rest’ condition in physics. International Journal of Science Education, 27(6), 737-763.
• Cheng, A. K. & Kwen, B. H. (1998). Primary pupils' conceptions about some aspects of electricity. Retrieved June 6, 2014, from http://www.aare.edu.au/data/publications/1998/ang98205.pdf
• Clement, J. J. (1998). Expert novice similarities and instruction using analogies. International Journal of Science Education, 20(10), 1271-1286.
• Cohen, R., Eylon, B. & Ganiel, U. (1983). Potential differences and current in simple electric circuits: A study of students’ concepts. American Journal of Physics, 51(5), 407- 412.
• Çakır, C. & Azizoğlu, N. (2012, 4-7 Mayıs). Maddeyi oluşturan tanecikler konusunun analojilerle destekli öğretiminin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. IV. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, İstanbul.
• Çalık, M., Ayas, A. & Coll, R. K. (2009). Investigating the effectiveness of an analogy activity in improving students’ conceptual change for solution chemistry concepts. International Journal of Science and Mathematics Education, 7(4), 651-676.
• Çepni, S. & Keleş, E. (2006). Turkish students' conceptions about the simple electric circuits. International Journal of Science and Mathematics Education, 4(2), 269-291.
• Çetingül, P. İ. & Geban, Ö. (2005). Understanding of acid-base concept by using conceptual change approach. Hacettepe University Journal of Education, 29, 69-74.
• Çıray, F. & Erişti, B. (2014). Disiplinler arası analoji tabanlı öğretimin farklı düzeylerde akademik başarılı ilköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi öğrenme düzeyleri üzerindeki etkisi. İlköğretim Online, 13(3), 1049-1064.
• Demirci-Güler, M. P. & Yağbasan, R. (2010, 27-29 October). Fen ve teknoloji dersinde analoji kullanımının öğrencilerin başarı, tutum ve bilgilerinin kalıcılığına etkisi. International Science and Technology Conference, Turkish Republic of Northern Cyprus.
• Demirezen, S. & Yağbasan, R. (2013). 7E modelinin basit elektrik devreleri konusundaki kavram yanılgıları üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 132-151.
• Dilber, R. & Düzgün, B. (2008). Effectiveness of analogy on students’ success and elimination of misconception. Latin-American Journal of Physics Education, 2(3), 174-183.
• Duit, R. (1991). On the role of analogies and metaphors in learning science. Science Education, 75(6), 649-672.
• Dupin, J. J. & Johsua, S. (1987). Conceptions of French pupils concerning electric circuits: Structure and evolution. Journal of Research in Science Teaching, 24(9), 791-806.
• Ekici, E., Ekici, F. & Aydın, F. (2007). Fen bilgisi derslerinde benzeşimlerin (analoji) kullanılabilirliğine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri ve örnekleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(1), 95-113.
• Engelhardt, P. V. & Beichner, R. J. (2004). Students’ understanding of direct current resistive electrical circuits. American Journal of Physics, 72(1), 98-115.
• Glynn, S. M. & Takahashi, T. (1998). Learning from analogy-enhanced science text. Journal of Research in Science Teaching, 35(10), 1129-1149.
• Harman, G. & Çökelez, A. (2015). Teaching the effect of variables on the brightness of a light bulb in a simple electrical circuit using a pneumatic system model (PSM). International Journal of Physical Sciences, 10(6), 215-221.
• Heller, M. P. & Finley, N.F. (1992). Variable uses of alternative conceptions, a case study in current electricity. Journal of Research in Science Teaching, 29(3), 259-275.
• Kaptan, F. & Arslan, B. (2002, 16-18 Eylül). Fen eğitiminde soru cevap tekniği ile analoji tekniğinin karşılaştırılması. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Karakuyu, Y. & Tüysüz, C. (2011). Elektrik konusunda kavram yanılgıları ve kavramsal değişim yaklaşımı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 867-890.
• Kaya, V. H., & Gödek-Altuk, Y. (2010, 13-15 Mayıs). İlköğretim öğrencilerinin basit elektrik devresi konusu ile ilgili kavram yanılgıları. I. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, Balıkesir.
• Keser, Ö. F. & Başak, M. H. (2013). Yaşamımızdaki elektrik ünitesine yönelik öğrenci kazanım düzeylerinin incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(2), 116-137.
• Kesercioğlu, T., Yılmaz, H., Huyugüzel-Çavaş, P. & Çavaş, B. (2004). İlköğretim fen bilgisi öğretiminde analojilerin kullanımı: “Örnek uygulamalar”. Ege Eğitim Dergisi, 5, 35-44.
• Kobal, S., Şahin, A. & Kara, İ. (2013). Fen ve teknoloji dersinde analojilere dayalı öğretimin öğrencilerin başarıları ve hatırda tutma düzeyi üzerindeki etkisi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 46-61.
• Korganci, N., Miron, C., Dafinei, A. & Antohe, S. (2015). The importance of inquiry-based learning on electric circuit models for conceptual understanding. WCES 2014, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 191, 2463-2468.
• Küçüközer, H. (2003). Lise 1 öğrencilerinin basit elektrik devreleri konusuyla ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 142-148.
• Küçüközer, H. & Demirci, N. (2005, 13-16 September). High school physics teachers’ forms of thought about simple electric circuits. 23th International Physics Congress, Muğla.
• Küçüközer, H. & Kocakülah, S. (2007). Secondary school students’ misconceptions about simple electric circuits. Journal of Turkish Science Education, 4(1), 101-115.
• Millar, R. & King, T. (1993). Students’ understanding of voltage in simple series electric circuits. International Journal of Science Education, 15(3), 339-349.
• Newby, T. J., Ertmer, P. A. & Stepich, D. A. (1995). Instructional analogies and the learning of concepts. Educational Technology Research and Development, 43(1), 5-18.
• Orgill, M. K. & Bodner, G. (2004). What research tells us about using analogies to teach chemistry. Chemistry Education: Research and Practice, 5(1), 15-32.
• Öztuna-Kaplan, A. & Boyacıoğlu, N. (2013). Çocuk karikatürlerinde maddenin tanecikli yapısı. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(1), 156-175.
• Paatz, R., Ryder, J., Schwedes, H. & Scott, P. (2004). A case study analysing the process of analogy‐based learning in a teaching unit about simple electric circuits. International Journal of Science Education, 26(9), 1065-1081.
• Pabuçcu, A. & Geban, Ö. (2006). Remediating misconceptions concerning chemical bonding through conceptual change text. Hacettepe University Journal of Education, 30, 184-192.
• Pardhan, H. & Bano, Y. (2001). Science teachers' alternate conceptions about direct-currents. International Journal of Science Education, 23(3), 301-318.
• Rule, A. C. & Furletti, C. (2004). Using form and function analogy object boxes to teach human body systems. School Science and Mathematics, 104(4), 155-169.
• Rule, A. C., Baldwin, S. & Schell, R. (2008). Second graders learn animal adaptations through form and function analogy object boxes. International Journal of Science Education, 30(9), 1159-1182.
• Sarantopoulos, P. & Tsaparlis, G. (2004). Analogies in chemistry teaching as a means of attainment of cognitive and affective objectives: A longitudinal study in a naturalistic setting, using analogies with a strong social content. Chemistry Education: Research and Practice, 5(1), 33-50.
• Sencar, S. & Eryılmaz, A. (2002, 16-18 Eylül). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin basit elektrik devreleri konusuna ilişkin kavram yanılgıları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, ODTÜ, Ankara.
• Sencar, S. & Eryılmaz, A. (2004). Cinsiyetin öğrencilerin elektrik konusunda sahip oldukları kavram yanılgıları üzerindeki etkisi ve görülen cinsiyet farklılıklarının nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 141-147.
• Sencar, S., Yılmaz, E. E. & Eryılmaz, A. (2001). Lise öğrencilerinin basit elektrik devreleri ile ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 113-120.
• Sert-Çıbık, A. & Yalçın, N. (2012). Analojilerle desteklenmiş proje tabanlı öğrenme yönteminin fen bilgisi öğrencilerinin fizik dersine yönelik tutumlarına etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi GEFAD/GUJGEF, 32(1), 185-203.
• Shipstone, D. M., Rhöneck, C. V., Jung, W., Karrqvist, C., Dupin, J-J., Johsua, S. & Licht, P. (1988). A study of students’ understanding of electricity in five European countries. International Journal of Science Education, 10(3), 303-316.
• Swain, D. P. (2000). The water-tower analogy of the cardiovascular system. Advances in Physiology Education, 24(1), 43-50.
• Şaşmaz-Ören, F., Ormancı, Ü., Babacan, T., Çiçek, T. & Koparan, S. (2010). Analoji ve araştırma temelli öğrenme yaklaşımına dayalı rehber materyal uygulaması ile buna yönelik öğrenci görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 33-53.
• Şendur, G., Toprak, M. & Şahin-Pekmez, E. (2008). Buharlaşma ve kaynama konularındaki kavram yanılgılarının önlenmesinde analoji yönteminin etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 9(2), 37-58.
• Şenpolat, Y., Seven, S. & Düzgün, B. (2005). Fen bilgisi öğretiminde analoji kullanımının öğrenci başarısına ve derse yönelik tutumlarına etkisinin araştırılması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 94-101.
• Taşkın, N. R., Şenel, H. & Yıldırım, O. (2012, 27-30 Haziran). Biyoloji eğitiminde etkin analoji kullanımı: DNA’nın korunma faktörleri örneği üzerine bir inceleme çalışması. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.
• Taşlıdere, E. & Eryılmaz, A. (2009). Alternative to traditional physics instruction: Effectiveness of conceptual physics approach. Eurasian Journal of Educational Research, 35, 109-128.
• Taşlıdere, E. (2014). Kavramsal değişim yaklaşımının doğru akım devreleri konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 200-223.
• Taylor, N. & Coll, R. K. (2001). Employing analogies and models to engender conceptual change in science amongst pre-service primary school teachers in Fiji. Asia Pacific Journal of Education, 21(1), 53-65.
• Tsai, C-C. (1999). Overcoming junior high school students’ misconceptions about microscopic views of phase change: A study of an analogy activity. Journal of Science Education and Technology, 8(1), 83-91.
• Türkoğuz, S. & Cin, M. (2013). Argümantasyona dayalı kavram karikatürü etkinliklerinin öğrencilerin kavramsal anlama düzeylerine etkisi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 155-173.
• Wichaidit, S., Wongyounoi, S., Dechsri, P. & Chaivisuthangkura, P. (2011). Using analogy and model to enhance conceptual change in Thai middle school students. US-China Education Review, 8(3), 333-338.
• Yıldırım, H. İ., Yalçın, N., Şensoy, Ö. & Akçay, S. (2008). İlköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin elektrik akımı konusunda sahip oldukları kavram yanılgıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 67-82.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, H. & Huyugüzel-Çavaş, P. (2006). 4-E öğrenme döngüsü yönteminin öğrencilerin elektrik konusunu anlamalarına olan etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(1), 2-18.
• Yumuşak, A. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ısı-sıcaklık, mekanik ve elektrik konularındaki kavram yanılgıları ve nedenlerinin araştırılması (CBÜ örneği). Milli Eğitim, 180, 123-132.
• Zorluoğlu, S. L. & Sözbilir, M. (2016). İyonik ve kovalent bağlar konusunda uygulanan analoji tekniğinin öğrenci başarısına etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 84-99.