6360 SAYILI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE YASASI’NIN BÜYÜKŞEHİR VE İLÇE BELEDİYELERİNİN MALİ DURUMUNA ETKİSİ: BALIKESİR İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2016, İİBF 10. Yıl Özel Sayı, 687 - 723, 15.12.2016

Arman Zafer Yalçın , Musa Gök

https://doi.org/10.31795/baunsobed.662466

Cited By: 4

Öz

Türk yerel sisteminde siyasi, idari ve mali anlamda önemli değişikliklere neden olan
6360 Sayılı Yasa, yürürlüğe girdiği 2014 yılından bu yana ciddi tartışmalara neden olmuştur.
Söz konusu yasanın getirdiği değişiklikler; 2004 yılında başlatılan iki kademeli büyükşehir
belediye sisteminin yaygınlaştırılması, büyükşehir belediye sistemi içine alınan illerde il
özel idareleri, belde belediyeleri ve köy yönetimlerinin tüzel kişiliğine son verilmesi ve tek
bir büyükşehir belediye şemsiyesi altında bütün yerel yönetim sistemlerinin birleştirilmesini amaçlamıştır. Ayrıca yerel yönetimlerin mali ve hizmet yapılarında da önemli değişiklikler öngörülmüştür. Böylece, Türkiye’deki büyükşehir belediyesi sayısı 30’a yükselmiş, ülke
nüfusunun yaklaşık % 75’i büyükşehir belediye sistemine alınırken, büyükşehir yönetimi
kapsamına alınan illerde iki basamaklı bir yerel yönetim sistemi oluşturulmuştur. Bu çalışmanın amacı, 6360 Sayılı Yasa ile büyükşehir ve ona bağlı ilçe belediyelerinin mali durumlarının yasanın yürürlüğe girmeden önceki 2013 ile uygulama sonuçlarının görüldüğü 2015
yılları arasındaki dönemin karşılaştırılmalı olarak incelenmesidir. Bu amaçla, önce Türkiye
genelinde 2013-2015 yıllarında ilçe, il ve büyükşehir belediyelerinin mali durumları incelenmekte, daha sonra Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ve nüfus bakımından üç büyük ilçesinin
üç yıllık bütçeleri incelenerek özelden genele bir sonuca ulaşılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Yönetimler Arası Mali İlişkiler, 6360 Sayılı Yasa, Belediye

Metropolitan Municipality Law 6360 Announcement of Financial Position and the Effect of the District Municipality: Balikesir Example

Öz

Law No. 6360, which caused significant changes in administrative and
financial terms in Turkish domestic political system has led to serious debate since 2014
when it was effectuated. The changes the law brought about are; conventionalization
of two-stage metropolitan municipality system which was launched in 2004, abolition of legal entities of provincial special administrations, town municipalities and village
administrations, and unification of all the local administrative systems under a single
metropolitan municipality. Thus, the number of municipalities in Turkey rose to 30, about
75% of the state population was taken into metropolitan municipality system and it created
a dual system of local governing. The aim of this paper is to examine financial situations of
metropolitan and affiliated district municipalities of Law No 6360 between the years of 2013
when the law went into effect and 2015 when the results of the enforcement became evident.
For this purpose; first, financial performance of municipalities will be examined between
2013 and 2015 years across Turkey and then three year budget of Balikesir metropolitan
municipality and its three subordinated district municipalities will be examined. By doing
so, a conclusion from general to particular is aimed to be reached.

Kaynakça

• Arıkboğa, E. (2013). Geçmişten Geleceğe Büyükşehir Belediye Modeli. Yerel Politikalar. 1(3) ss. 48-96.
• Arıkboğa, Ü. (2004). Yönetimler Arası Mali İlişkiler. İstanbul: Yaylacık Matbaası.
• Ayvalık Belediyesi Kesin Hesap Cetvelleri (2013, 2014, 2015).
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi 2015 Yılı Faaliyet Raporu.
• Balıkesir Belediyesi 2013 Yılı Sayıştay Raporu.
• Bandırma Belediyesi Kesin Hesap Cetvelleri (2013, 2014, 2015).
• Bandırma Belediyesi 2015 Yılı Faaliyet Raporu.
• Bandırma-Erdek Yaşam Gazetesi. (08.12.2015). s.1
• Bali, B.B. (2006). Yönetimler Arası Gelir Bölüşümü. A. Güner ve S. Yılmaz (Ed.) Mali Yerelleşme, Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar içinde (ss. 149- 177). İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü. (2012). 6360 sayılı Kanun.
• Çelikyay, H. (2015). Değişen Kent Yönetimi ve 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası. İstanbul: SETA Vakfı Yayınları.
• Edremit Belediyesi Kesin Hesap Cetvelleri (2013, 2014, 2015).
• Falay, N. (2003). Kamu Fonksiyonlarının ve Harcamalarının Devri. İktisat Dergisi, sayı 439, ss.23-32.
• Gül, H. ve Batman, S. (2013). Dünya ve Türkiye Örneklerinde Metropoliten Alan Yönetim Modelleri ve 6360 Sayılı Yasa, Yerel Politikalar Dergisi, Sayı 3, ss.7-47.
• Günal, A.,Atvur, S.ve Okudan Dernek, K. (2014). 6360 Sayılı Yasanın Yerelleşme Bağlamında Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi. 19 (3), ss.55-70.
• Güner, A. (2006). Yönetimler Arası Gelir Bölüşümü. A. Güner ve S. Yılmaz (Ed.) Mali Yerelleşme, Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar içinde (ss. 61-92). İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Güner, A.ve Yılmaz, S. (2006). Mali Yerelleşme, Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar, İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Kerimoğlu, B., Güngör, H.ve Koyuncu, E. (2009). Belediye Bütçesi Nasıl İzlenir? Yerel Paydaşlar İçin Bir Rehber, Ankara: TEPAV Yayınları.
• Keleş, R. (1995). Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Karşısında Avrupa ve Türkiye. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi. 4 (1), ss. 3-14.
• Keleş, R. (2012). Yerinden Yönetim ve Siyaset. Cem Yayınevi: İstanbul.
• Kesik, A. (2007). Yönetimler Arası Mali İlişkiler ve Türkiye Uygulaması. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı 10, ss.75- 103.
• Koyuncu, E. (2012). Yenilenen Yerel Yönetim Sisteminde Belediye ve İl Özel İdarelerinin Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Alacakları Payların Karşılaştırmalı Analizi, TEPAV Politika Notu, ss.1-10.
• Köse, H.Ö. (2004). Yerel Yönetim Olgusu ve Küreselleşme Sürecindeki Yükselişi, Sayıştay Dergisi, sayı 52, ss.31-52. Muhasebat Genel Müdürlüğü, Genel Yönetim Bütçe İstatistikleri, 1 Ağustos 2016 tarihinde https://www.muhasebat.gov.tr/content/genel-yonetim-mali-istatistikleri adresinden erişildi.
• Nadaroğlu, H. (1994). Mahalli İdareler Teorisi, Ekonomisi, Uygulaması. Beta Yayınları: İstanbul.
• Oates, W.E. (1999). “An Essay on Fiscal Federalism” Journal of Economic Literature, September, ss.1120-1149.
• Öncel, Y. (1998). Mahalli İdareler Maliyesi. Filiz Kitabevi: İstanbul.
• Topal, A. (2005). İdarelerarası Mali İlişkiler: Türkiye ile AB Ülkelerine İlişkin Bir Karşılaştırma. Amme İdaresi Dergisi, 38 (2), 25-50.
• Toprak, D. ve Gül, H., Ağcakaya, S. (2015). “6360 Sayılı Yasanın Mali Açıdan İncelenmesi”, 30.
• Türkiye Maliye Sempozyumu Adnan Menderes Üniversitesi, Antalya, ss.73- 102.
• Türkoğlu, İ. (2009). Yerel Yönetimlerde Mali Reform Arayışları: Türkiye’de Belediyelerde Mali Özerklik ve Belediye Başkanlarının Mali Özerklik Algılaması. Ankara: Birleşmiş Milletler Türkiye Ofisi Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• Ulusoy, A. ve Akdemir, T. (2009). Yerel Yönetimler ve Mali Özerklik: Türkiye ve OECD Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), ss.259-287.
• Yıldırım, U., Gül, Z. ve Akın, S. (2015). İl Mülki Sınırı Büyükşehir Belediye Modelinin Getirdiği Yenilikler. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 10 (2), ss. 205-229.
• Yılmaz, S. ve Beriş, Y. (2006). Yönetimler Arası Gelir Bölüşümü. A. Güner ve S.
• Yılmaz (Ed.) Mali Yerelleşme, Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar içinde (ss. 95-119). İstanbul: Güncel Yayıncılık.