Yemek kurslarına katılan bireylerin memnuniyeti üzerinde yiyecek neofilisinin aracı rolü ve memnuniyetin tekrar ziyaret etme niyeti üzerine etkisi

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 52, 307 - 324, 30.12.2024

Tuba Aldemir , Berre Zeynep Uçan Kayaalp

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1475781

Öz

Kişilerin daha önce bilmedikleri veya tatmadıkları yiyecekleri deneyimlemeye karşı gösterdikleri tutum, tüketim tercihleri üzerinde belirleyici rol oynamaktadır. Yiyecek neofilisinin de bu duruma pozitif yönde etki ettiği ve yeni deneyimlere açık olma eğilimine katkı sağladığı görülmektedir. Bu çalışmada yiyecek neofilisinin, bireylerin yemek kurslarına katılımı üzerine olan etkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Nicel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada, veri toplama aracı olarak anket tekniğinden yararlanılmıştır. Yemek kurslarına katılan 393 kişiye çevrim içi olarak uygulanan anket verilerinin analizi için SPSS programı kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; bireylerin yemek kurslarına katılımında yiyecek neofilisinin etkili olduğu tespit edilmiştir. Yemek kurslarında yeni yemekler deneyimlemenin bireylerin günlük hayatın rutininden kaçış isteğine, yemek kurslarının eğitimlerinde farklı mutfak kültürlerine yer vermelerinin bireylerin kültürel deneyim sağlama isteğine ve bu eğitimleri çevreleriyle paylaşmalarının bireylerin prestij seviyelerini artırma isteğine olumlu katkıda bulunduğu belirlenmiştir. Ayrıca yemek kurslarında yeni ve farklı yiyecekler deneyimlemenin bireylerin memnuniyet düzeyini artırdığı; dolayısıyla yemek kurslarına yeniden katılma isteğini teşvik ettiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yiyecek neofilisi, Yemek kursları, Aşçılık eğitimi

The mediating role of food neophilia on the satisfaction of individuals attending cooking courses and the effect of satisfaction on revisit intention

Öz

People's attitudes towards experiencing foods they do not know or have never tasted before play a decisive role in their consumption preferences. Food neophilia also appears to have a positive impact on this situation and contributes to the tendency to be open to new experiences. This study aimed to reveal the effect of food neophilia on individuals' participation in cooking courses. In the study where quantitative research method was used, survey technique was used as a data collection tool. SPSS program was used to analyze the online survey data applied to 393 people who attended cooking courses. According to the results obtained; It has been determined that food neophilia is effective in individuals' participation in cooking courses. It has been determined that experiencing new dishes in cooking classes satisfies individuals' desire to escape from the daily routine, including different culinary cultures in cooking class curriculums satisfies individuals' desire to gain cultural experience and it has been determined that sharing these courses with their social circles positively contributes to individuals' desire to increase their prestige levels. In addition, experiencing new and different foods in cooking courses increases the satisfaction level of individuals; therefore, it has been shown to encourage the desire to re-attend cooking classes.

Anahtar Kelimeler

Food neophilia, Cooking courses, Cooking training

Kaynakça

• Ahiler Kalkınma Ajansı (2023). Dünyada ve Türkiye’de iyi uygulama örnekleri ile gastronomi turizmi ve nevşehir ili uygulanabilirlik analizi. Ahiler Kalkınma Ajansı, Nevşehir.
• Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior, organizational behavior and human decision processes, 50(2): 179-211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T
• Aslan, N. ve Pekerşen, Y. (2019). Aşçılık eğitimi ve sektör başarısı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi: beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan aşçılar üzerine bir araştırma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2): 93-122. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.472843
• Bacanlı, H. ve Türk Kurtça, T. (2020). Eğitim psikolojisi açısından merak: genel bir değerlendirme. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi/Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi (HAYEF), 17 (1).
• Baydan Çağman, S., ve Aktaş Polat, S. (2023). İçe dönük ve dışa dönük turistlerin yiyeceklere yönelik neofobik ve neofilik eğilimleri. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11(2), 1008-1028.
• Benn, J. (2014). Food, nutrition or cooking literacy-a review of concepts and competencies regarding food education. International Journal of Home Economics, 7(1), 13-35.
• Bertin, A., Arnould, C., Moussu, C., Meurisse, M., Constantin, P., Leterrier, C. ve Calandreau, L. (2015). Artificially İncreased Yolk Hormone Levels And Neophobia İn Domestic Chicks, Animals, 5(4):1220-1232. doi: 10.3390/ani5040408
• Birdir, K. ve Kılıçhan, R. (2013). Mutfak şeflerinin mesleki eğitim düzeyleri ve yaşadıkları eğitim problemlerinin tespitine yönelik bir çalışma. Karamustafa, K. (Ed.) 14. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı (s. 615-635). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Turizm Fakültesi.
• Boz, B. (2022). Bağlanma türlerinin gastronomide yenilikten korkma (neofobi) ve yenilik arama (neofili) davranışına etkisi: geleneksel yöntemler ve nöropazarlama araçlarıyla incelenmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Balıkesir Üniversitesi
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler için veri analizi el kitabı (12.Bs.). Pegem A Yayıncılık.
• Cankül ve Kol (2022). Uzakdoğu mutfağı konseptli restoranları tercih eden tüketicilerin neofili düzeyleri ile tekrar ziyaret niyeti ilişkisi, Gastroia: Journal of gastronomy and Travel Research, 6(2): 456-467.
• Dimitrovski, D. ve Crespi-Vallbona, M. (2017). Role of food neophilia in food market tourists’ motivational construct: the case of la boqueria in barcelona, spain, Journal of Travel & Tourism Marketing, 34(4): 475-487. doi: 10.1080/10548408.2016.1193100
• Elands, B. H., & Lengkeek, J. (2012). The tourist experience of out-there-ness: Theory and empirical research. Forest Policy and Economics, 19, 31–38. doi:10.1016/j. forpol.2011.11.004
• Eren, Y., Erul, E. ve Uslu, A. (2023). Menüden ürün tercihlerinde tüketici etnosentrizminin gıda neofobisinin satın alma niyeti ve restoran imajının etkileri, Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 6 (1): 180-196. doi:10.33083/joghat.2023.257
• Everett, S. (2009).Beyond the visual gaze? The pursuit of an embodied experience through food tourism. Tourist Studies, 8(3), 337–358. doi:10.1177/1468797608100594
• Fields, K., Hjalager, A. M., & Richards, G. (2002). Demand for the gastronomy tourism product: Motivational factors. In A.-M. Hjalager & G. Richards (Ed.), Tourism and gastronomy (pp. 36–50). London: Routledge.
• Fischler, C. (1988). Food, self and identify, Antropology of Food, 27(2): 275-292. doi:10.1177/053901888027002005
• Getz, D., & Robinson, R. (2014). Foodies and their travel prefer- ences. Tourism Analysis, 19, 659–672. doi:10.3727/ 108354214X14116690097693
• Güneren, E., Hökelekli, N. A., ve Yıldız, M. (2022). Neofobi, neofili ve çeşitlilik arayışının restoranlarda müşterilerin gıda atık davranışı üzerine etkisi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 10(4), 3193-3212.
• Gyimothy, S., & Mykletun, R. J. (2009). Scary food: Commodifying culinary heritage as meal adventures in tourism. Journal of Vacation Marketing, 15(3), 259–273. doi:10.1177/1356766709104271.
• Ha, J. (2011). Diners' variety seeking in the restaurant choice. [Unpublished doctoral dissertation], Purdue University.
• Hair, J. F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate data analysis: A global perspective. Pearson. Hansen, S., Drake, T. ve Vollmer, RL (2019). Perceptions of cooking education among high school students. Family and Consumer Sciences Research Journal, 47 (4), 359-374.
• Hu, Y., Banyai, M. ve Smith, S. (2013). Expenditures, motivations, and food involvement among food festival visitors: the hefei, china, crawfish festival, Journal of China Tourism Research, 9(4): 467–488. doi:10.1080/19388160.2013.839410
• Hughes, M. H. (2003). Culinary professional training: measurement of nutrition knowledge among culinary students enrolled ın a southeastern culinary arts ınstitute [Unpublished doctoral dissertation], University of Auburn.
• Iğdır, E. (2021). Yiyecek tüketim motivasyonları ve yiyecekle ilgili kişilik özelliklerinin tavsiye etme niyeti üzerine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi (2023). Gastronomi ve mutfak sanatları: İSMEK, 2 Ekim 2023 tarihinde https://enstitu.ibb.istanbul/portal/egitim_alanlari.aspx?alanId=83 adresinden erişildi.
• Jyväkorpi, S., Pitkälä, K., Kautiainen, H., Puranen, T., Laakkonen, M., ve Suominen, M. (2014). Nutrition education and cooking classes improve diet quality, nutrient intake, and psychological well-being of home-dwelling older people—A pilot study. Morb. Mortal, 1, 4-8.
• Kaplan, A. (2018). Gastronomi turistlerinin gıda seçiminde neofobi–neofili etkisi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Adnan Menderes Üniversitesi.
• Keskin, E. ve Sezen N. (2020). The specification of the neophobia and neophilia levels of the guests experiencing restaurants: cappadocia sample, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2): 1592-1606. doi:10.26677/TR1010.414 Kılıç, D.G. (2017). Turistlerin her şey dahil otellerde yerel yiyecek tüketim davranışları: Antalya’da bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Akdeniz Üniversitesi.
• Kim, Y. G., Eves, A. ve Scarles, C. (2009). Building a model of local food consumption on trips and holidays: a grounded theory approach, International Journal of Hospitality Management, 28: 423–431. doi:10.1016/j.ijhm.2008.11.005
• Kim, Y. G., Eves, A., & Scarles, C. (2009). Building a model of local food consumption on trips and holidays: A grounded theory approach. International Journal of Hospitality Management, 28, 423–431. doi:10.1016/j.ijhm.2008.11.005
• Kirillova, K., Fu, X., Lehto, X. ve Cai, L. (2014). What makes a destination beautiful? Dimensions of tourist aesthetic judgment, Tourism Management, 42: 282–293. doi:10.1016/j.tourman.2013.12.006
• Korkmaz, H., & Kafa, N. (2020). Kültürel varlıkları ziyaret edenlerin motivasyon ve deneyimleri: Nemrut örneği. Journal of International Social Research, 13(69).
• Koç Apuhan, A. ve Kement, Ü. (2022). Gastro-turistlerin yerellik ve yiyecek kişilik özelliklerinin yerel yiyecek satın alma niyetine etkisi: gaziantep ili örneği, Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1): 211-236. doi:10.17218/hititsbd.1099676
• Kurt, A. A. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Latimer, L. A., Pope, L. ve Wansink, B. (2015). Food neophiles: profiling the adventurous eater, Obesity, 23(8): 1577-1581. doi:10.1002/oby.21154
• Liang, A. R.-D., Chen, S.-C., Tung, W., & Hu, -C.-C. (2013). The influence of food expenditure on tourist response to festi- val tourism: Expenditure perspective. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 14(4), 377–397. doi:10.1080/15256480.2013.838088
• Luís, L.S. (2010). 46 for me please”: Neophilia and neophobia in food consumption. In Sociology Forum, 2 (20), 83-88.
• Mak, A. H. N., Lumbers, M., Eves, A., & Chang, R. C. Y. (2012). Factors influencing tourist food consumption. International Journal of Hospitality Management, 31(3), 928–936. doi:10.1016/j.ijhm.2011.10.012
• Marine-Roig, E., Lin, M. P., & Llonch-Molina, N. (2023). Cooking classes as destination image contribution: a serious leisure perspective. Leisure Sciences, 1-22.
• Masruroh, U. (2023). Developing Children's Social Emotional Through Cooking Class Activities. In Proceedings of the 1st International Conference on Early Childhood Education in Multiperspective, Indonesia.
• Neumann, U. (2018). Cooking courses in higher education: a method to foster education for sustainable development and promoting sustainable development goals. Handbook of Sustainability Science and Research, 827-848.
• Öztürk, Y. ve Görkem, O. (2011). Mutfak dalı öğrencilerinin mesleki yeterliklerinin değerlendirilmesi: otelcilik ve turizm meslek lisesi öğrencilerine yönelik bir uygulama, İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(3): 69-89.
• Pliner, P. ve Hobden, K. (1992). Development of a scale to measure the trait of food neophobia ın humans, Appetite, 19(2): 105-120. doi:10.1016/0195-6663(92)90014-W
• Raudenbush, B. ve Frank, R. A. (1999). Assessing food neophobia: the role of stimulus familiarity, Appetite, 32(2): 261-271. doi:10.1006/appe.1999.0229
• Rozin, P. ve Fallon, A. (1988). Body image, attitudes to weight, and misperceptions of figure preferences of the opposite sex: a comparison of men and women in two generations, Journal of Abnormal Psychology, 97(3): 342- 345. doi:10.1037/0021-843X.97.3.342
• Sevim, B. ve Görkem, O. (2016). Gastronomi eğitiminde geç mi kalındı acele mi ediliyor?, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(58): 977-988. doi:10.17755/esosder.258830
• Sivrikaya, K. K. (2019). Gıda neofobisi ve heyecan arama kişilik özelliklerinin yabancı turistlerin geleneksel türk yemeklerini satın alma niyetine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Stranieri, S, Ricci, E.C. ve Banterle, A. (2017). Convenience food with environmentally-sustainable attributes: a consumer perspective, Appetite, 1(116): 11–20. doi:10.1016/j.appet.2017.04.015
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2023). Teftiş kurulunun kısa bir tarihçesi. 28 Eylül 2023 tarihinde https://teftis.ktb.gov.tr/yazdir?340F55042AC83F71F4425A3EB6A91AC7 adresinden erişilmiştir.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics. (6rd ed.) Pearson.
• Tomić Maksan, M., Deronja, K., Tudor Kalit, M., ve Mesić, Ž. (2019). Food neophobia as a determinant of consumer behaviour in ethnic food consumption. Ekonomska misao i praksa, 28(2), 579-595.
• Urry, J. (2002). The tourist gaze: Leisure and travel in contemporary societies (2nd ed.). London: Sage.
• Yi̇ği̇t, S. (2022). Is it possible to get to know a culture through cooking classes? Tourists experiences of cooking classes in İstanbul. International Journal of Gastronomy and Food Science, 28, 100527.
• Yoon, Y. ve Uysal, M. (2005). An examination of the effects of motivation and satisfaction on destination loyalty: a structural model, Tourism Management, 26(1): 45-56. doi:10.1016/j.tourman.2003.08.016