İLKÖĞRETİM SEKİZİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN KARAR VERME STRATEJİLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Cilt: 9 Sayı: 2, 132 - 143, 01.12.2014

Arzu Gülbahçe Aslı Kartol

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İLKÖĞRETİM SEKİZİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN KARAR VERME STRATEJİLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırmanın amacı ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karar verme stratejilerinin cinsiyet ve okul türü değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Araştırma grubunu 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Erzurum ilinde öğrenim görmekte olan 114’ü kız, 170’i erkek olmak üzere 284 8.sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Ergenlerde Karar Verme Ölçeği (EKVÖ)” Çolakkadıoğlu (2003) kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 17.0 programı ile ilişkisiz örneklemler için t testi tek yönlü ANOVA analiz yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda erkeklerin kızlara göre “sorumluluktan kaçma” alt boyutunda anlamlı bir fark bulunurken; özsaygı, ihtiyatlı seçicilik, umursamazlık ve panik alt boyutlarında cinsiyete göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Araştırmanın diğer bir sonucunda; özel okulda okuyan öğrencilerin “ özsaygı” alt boyutunda devlet okulunda okuyan öğrencilere göre anlamlı bir farklılaşmanın olduğu görülmüştür. Yine karar verme stratejileri ölçeklerinin diğer alt ölçekleri olan ihtiyatlı seçicilik, umursamazlık, panik ve sorumluluktan kaçma ölçeklerinde okul türü değişkeni açısından anlamlı bir farklılaşmanın olmadığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Anahtar Sözükler: Karar verme, karar verme stratejileri, ergen

Kaynakça

• Adair, J. (2005). Etkili Karar Vermek. Babıali Kültür Yayıncılığı:51.
• Alver, B. ( 2005). Psikolojik danışma ver rehberlik eğitimi alan öğrencilerin empatik beceri ve karar verme stratejilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Muğla Üniversitesi. SBE Dergisi. Sayı:14, Bahar.
• Bacanlı, F., Sürücü, M. (2006). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin sınav kaygıları ve karar verme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi . Sayı:45 . 7-35.
• Bacanlı, F. (2012). Karar verme stratejileri ve ego kimlik statüleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Gazi Üniversitesi. Education and Science Vol, 37. Sayı :163
• Baron, J., Brown R. V. (1991). Teaching Decision Making to Adolescents .Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Bednar, E. D., Fisher T. D. (2003). Peer referencing in adolescent decision making as a function of perceived parenting style. Journal of Adolescence. Vol 38(152).
• Birol, C. Akıntuğ, Y. (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ve karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi:41 . 01-12.
• Blustein , D. L. (1987). Decision making styles and vocational maturity : An Alternative Perspective . Journal of Vocational Behavior. 30.
• Brown, J. E., Mann, L. (1990). The relationship between family structure and process variables and adolescent decision making. Journal of Adolescence. Vol 13(1). 25-37
• Burnet, P. C. (1991). Decision making style and self- consept. Australian Psychologist , 26(1) .55-58.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Byrnes, J. P. (1998). The nature and development of decision-making: a self regulation model. USA: Earlbaum Manwah, NJ. Psychology Pres.
• Can, Ö. (2009). Üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ve karar verme stillerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Candangil Özcan S. ve Ceyhan, A. A. (2006). Denetim odakları farklı lise öğrencilerinin bazı kişisel özelliklerine göre karar vermede özsaygı ve stres düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı :2.
• Channing, L. B. (2000). Decision-Making Skills. Massachusetts.
• Çolakkadıoğlu, O. (2010). Çatışma kuramına dayalı olarak geliştirilen karar verme beceri eğitimi grup uygulamalarının ergenlerin karar verme stillerine etkisi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler, Adana.
• Çolakkadıoğlu ,O. Ö., Fulya ; Avcı, R. (2011). Ergenlerde kontrol odağını yordamada karar verme ve problem çözmenin rolü. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 20, Sayı :2 .317-330.
• Çolakkadıoğlu, O. (2012). Ergenlerde karar verme ölçeğinin ortaöğretim öğrencileri için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt:9 Sayı: 19 387-403.
• Deniz, M. E. (2002). Üniversite öğrencilerinin karar verme stratejileri sosyal beceri düzeylerinin ta- baskın ben durumları ve bazı özlük niteliklerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü ,Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bilim Dalı, Konya.
• Eldeklioğlu, J. (1996). Karar stratejileri ile ana baba tutumları arasındaki ilişki . doktora tezi, gazi üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erözkan, A. (2011). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleri ve karar stratejileri. Uluslar Arası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. Yıl:2, Sayı:3
• Furby, L., Beyt Marom, R. (1990). Risk Taking in Adolescence: A Decision making perspective. Developmental Review, 12. 1-44.
• Gati , I., Osipow , S. ve Giwon, M. (1995). Gender differences in career decision making : the content and structure of prefences . Journal of Counseling Psychology . Vol 33(4).
• Gloria , A. M., Hird, J. S. (1999). Influences of ethnick and nonethnick variables on the career decision making self efficacy of college students. The Career Development Quarterly . Vol 48(2).
• Güçray, S. (1998). Bazı kişisel değişkenler, algılanan sosyal destek ve atılganlığın karar verme stilleri ile ilişkisi. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. Cilt:2, Sayı:9.
• Güçray, S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının özsaygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. Çukurova.Üniversitesi. Eğitim Fakültesi.
• Hammond, J.S. , Keeney R.L., Raiffa, H. (1998). Karar Verme Sanatı. Beyaz Yayınları:41.
• Johnson, M. S. (1990). Age differences in decision making : a process methodology for examining strategic ınformation processing. Journal of Gerontology . Vol 45(2) .
• Kaçar, B. (2008). Lise öğrencilerinin karar stratejileri ile transaksiyonel analiz ego(ben) durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Köksal, A. (2003). Ergenlerde duygusal zeka ile karar verme stratejileri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü , Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı , İstanbul.
• Köse, A. (2002). Psikolojik danışma ve rehberlik birinci sınıf öğrencilerinin cinsiyet ve algılanan sosyoekonomik düzey açısından psikolojik ihtiyaçları ve karar verme stratejilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı , Ankara.
• Kuzgun, Y. (1992). Karar stratejileri ölçeği: geliştirilmesi ve standardizasyonu. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
• Kuzgun, Y. Bacanlı, F. (2005). PDR’de Kullanılan Ölçekler. Ankara. Nobel Yayıncılık.
• Kuzgun, Y. (2006). Meslek Gelişimi ve Danışmanlığı. Ankara: Nobel.
• Lewis, C. (1981). How adolescents approaches decisions: changes over grades seven to twelve and policy implications. Child Development. Stanford University, 52, 538-544.
• Luecke, R. (2008). Karar Almak. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Mann, L., Harmoni, R., Power, C. (1989). Adolescent decision making : the development of competence .Journal of Adolescence. Vol 12(3). 265-278.
• Sinangil Kepir, H. (1992). Yönetici adaylarında karar verme ile kaygı ilişkileri. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayınları , Ankara.
• Tiryaki, M.G. (1997). Üniversite öğrencilerinin karar verme davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı, Ankara.
• Torun, S. (2007). Akran baskısı düzeyi farklı olan lise öğrencilerinin karar stratejilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yavuzer, H. (2005). Çocuk Psikolojisi . 28. Basım. Remzi Kitapevi. 68-268.
• Yayla , A. Bacanlı, F. (2011). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kariyer gelişimleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. İlköğretim Online, 10 (3).1148-1159.
• Yiğit, A. (2005). Lise öğrencilerinin karar verme davranışlarının bazı değişkenlere göre yordanması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı,İzmi r.
• Zunker, V. G. (1998). Career Counseling: Applied Consepts of Life Planning. 5th Ed. California.