İlkokul Öğrencilerine Yönelik Kültürel Mirasa Duyarlılık Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 31, 197 - 218, 18.06.2021

Hicran Hanım Halaç , Ömür Gürdoğan Bayır , Tuba Cengelci Köse

https://doi.org/10.35675/befdergi.810944

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı ilkokul öğrencilerinin kültürel mirasa duyarlılık düzeyini belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Kültürel mirasa duyarlılık ölçeğinin üç alt faktörü toplam varyansın %47.335’ini açıklamaktadır. Ölçeğin KMO değeri, .85 olup, Bartlett Küresellik Testi sonucunun .01 düzeyinde anlamlı olduğu görülmektedir (X^2=1090.218.sd =78.p < .001). Ölçeğin güvenirlik analizleri sonucunda tamamına ilişkin alpha katsayısı .79’tur. Yapılan geçerlik ve güvenirlik analizleri kapsamında üç boyutlu dörtlü likert tipi bir ölçme aracı geliştirilmiştir. Elde edilen Kültürel Mirasa Duyarlılık Ölçeği “Merak Duyma”, “Geleceğe Aktarma” ve “Koruma” alt boyutlarından oluşmaktadır. Ölçekten alınabilecek en yüksek puan 52 iken, en düşük puan 13’dür. Ölçekten alınan puan yükseldikçe kültürel mirasa duyarlılık yükselmektedir. Ayrıca Kültürel Mirasa Duyarlılık Ölçeği’nin açımlayıcı faktör analizi sonucunda ortaya konulan yapısının doğrulayıcı faktör analizi ile doğrulandığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, kültürel mirasa duyarlılık, ölçek

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

118K117

Reliability and Validity Work of Cultural Heritage Sensitivity Scale For Primary Education Students

Öz

In this study, it is aimed to develop a valid and reliable measurement tool to measure cultural heritage sensitivity of primary school students. Three sub-factors of the scale of sensitivity to cultural heritage explain 47.335% of the total variance. The KMO value of the scale is .85, and Bartlett's Test of Sphericity is found to be significant at the level of .01 [Chi Square= 1090.218. sd = 78. p <.001). As a result of the reliability analysis of the scale, the alpha coefficient for the whole is .79. Within the scope of validity and reliability analyzes, a three-dimensional four-dimensional Likert type measurement tool was developed. The Scale of Sensitivity to Cultural Heritage consists of "Curiosity", "Transferring to the Future" and "Protection" sub-dimensions. The higher the score on the scale points out the higher the sensitivity to cultural heritage. In addition, it was concluded that the structure of the Cultural Heritage Sensitivity Scale resulting from exploratory factor analysis was confirmed by confirmatory factor analysis.

Anahtar Kelimeler

Confirmatory factor analysis, cultural heritage sensitivity, exploratory factor analysis, scale

Proje Numarası

118K117

Kaynakça

• Aerila, J. A., Rönkkö, M. L., & Grönman, S. (2016). Field trip to a historic house museum with preschoolers: Stories and crafts as tools for cultural heritage education. Visitor Studies, 19(2), 144-155. doi: 10.1080/10645578.2016.1220187
• Akbulut, Y. (2008). Exploration of the attitudes of freshman foreign language students toward using computers at a Turkish state university. The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET, 7(1), 18-31.
• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Avcı, M., & Memişoğlu, H. (2016). Kültürel miras eğitimine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. İlköğretim Online, 15(1), 104-124. doi: http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.42123
• Barghi, R., Zakaria, Z., Hamzah, A., & Hashim, N. H. (2017). Heritage education in the primary school standard curriculum of Malaysia. Teaching and Teacher Education, 61, 124-131. doi: 10.1016/j.tate.2016.10.012
• Blake, J. (2000). On defining the cultural heritage. The International and Comparative Law Quarterly, 49(1), 61-85.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (12. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Curtis, R., & Seymour, C. (2004). Louisiana heritage education program and heritage in the classroom: children‟s attitudes towards culturel heritage. Journal of Social Studies Research, 28(2), 20-24.
• Chen, G-M., & Starosta, W. J. (2000). The development and validity of the Intercultural Sensitivity Scale. Paper presented at the annual meeting of National Communication Association, Seattle, WA.
• Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 185-203.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çulha Özbaş, B. 2009. İlköğretim sosyal bilgiler derslerinde kültürel miras eğitimi. M. Safran. (Ed.), Sosyal Bilgiler Eğitimi (s. 702-718) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Dönmez, C., & Yeşilbursa, C. C. (2014). Kültürel miras eğitiminin öğrencilerin somut kültürel mirasa yönelik tutumlarına etkisi. İlköğretim Online, 13(2), 425-442.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. (Geliştirilmiş 2. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I: temel kavramlar ve işlemler. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Gürdoğan Bayır, Ö., & Çengelci Köse, T. (2019). Kültürel miras ve korunmasına ilişkin ortaokul öğrencilerinin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1827-1840. doi: 10.24106/kefdergi.3393.
• Gürel, D., & Çetin, T. (2019). Intangible cultural heritage attitude scale: validity and reliability study. Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(1), 82-102. doi: 10.14686/buefad.465604
• Güvenç, B. 2004. Kültürün a b c’si. (3. basım). İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Güvenç, B. 2005. İnsan ve kültür. (11. basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Halaç, H. H., & Demir, İ. (2017). Toplumsal hafızamız kültürel mirasımız. Journal of International Social Research, 10(52), 1141-1145. doi: 10.17719/jisr.2017.1993
• Halaç, H. H., Mokrane, H., & Turan, S. (2019). Tömer öğrencilerinin kültürel miras ve koruma farkındalığı. Eskişehir Anadolu Üniversitesi örneklemi. Journal of Awareness, 4(2), 185-204. doi: 10.26809/joa.4.015
• Henderson, T. Z., & Atencio, D. J. (2007). Integration of play, learning, and experience: What museums afford young visitors. Early Childhood Education Journal, 35(3), 245-251. doi: 10.1007/s10643-007-0208-1
• Ivon, H., & Kuscevic, D. (2013). School and the cultural-heritage environment: pedagogical, creative and artistic aspects. CEPS Journal, 3(2), 29-50.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practise of structural equation modeling. NewYork: Guilford Publications.
• Kula Kartal, S., & Mor Dirlik, E. (2016). Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: cronbach alfa katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879.
• Mazumdar, S., & Mazumdar, S. (1994). Societal values and architecture: A socio-physical model of the interrelationships. Journal of Architectural and Planning Research, 11(1), 66-90.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
• Oğuz, E. S. (2011). Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28 (2), 123-139.
• Oğuz, Ö. (2008). Unesco ve insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtları. Millî Folklor, 20 (78), 5-11.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu SPSS ile adım adım veri analizi. S. Balcı ve B. Ahi (Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık. (Özgün Çalışma: 2015).
• Rapoport, A. (2000) Theory, culture and housing, Housing, Theory and Society, 17(4), 145-165. doi: 10.1080/140360900300108573.
• Selanik Ay, T., & Kurtdede Fidan, N. (2013). Öğretmen adaylarının" kültürel miras" kavramına ilişkin metaforları. Electronic Turkish Studies, 8(12), 1135-1152. doi: 10.7827/TurkishStudies.5982
• Sidekli, S., & Karaca, L. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde yerel kültürel miras ögelerinin kullanımına ilişkin öğretmen adayı görüşleri. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 5, 20-38.
• Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi (2003). https://teftis.ktb.gov.tr/TR-264414/somut-olmayan-kulturel-mirasin-korunmasi-sozlesmesi.html adresinden 12.09.2020 tarihinde alındı.
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. D. (2016). Sosyal bilimlerde ölçme aracı hazırlama. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49–74.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. 1.Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. MA: AllynveBacon, Inc.
• Tunçer, M. (2017). Dünden bugüne kültürel miras ve koruma. Ankara: Gazi Kitabevi.
• UNESCO. (1972). Convention concerning the protection of the world cultural and natural heritage. Adopted by the General Conference at its seventeenth session Paris, 16 november 1972. Retrieved from July 15, 2020 from https://whc.unesco.org/archive/convention-en.pdf
• UNESCO. (2003). Convention fort he Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage, (MISC/2003/CLT/CH/14), Paris, 17 October. Retrieved July 15, 2020 from https://ich.unesco.org/en/convention.
• Yeşilbursa, C. C. (2011). Sosyal bilgilerde miras eğitiminin öğrencilerin somut kültürel mirasa karşı tutumlarına ve akademik başarılarına etkisi. (Doktora tezi). Ankara, Gazi Üniversitesi.
• Yılmaz, V., & Çelik, E. H. (2009). Lisrel ile yapısal eşitlik modellemesi-I: temel kavramlar, uygulamalar, programlama. Ankara: Pegem Yayıncılık.