ETİK KURALLAR
Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi "eğitim" alanındaki nitelikli bilimsel makaleleri yayımlamak amacıyla aşağıda belirtilen etik ilkeler ve kurallara bağlı olarak yayınlanan hakemli bir dergidir. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi'nin ana amaçlarından birisi, yayımlanan çalışmaların niteliğinin arttırılmasını sağlamaktır. Bu bağlamda çalışmaların dergimizde yayımlanmasında dikkate alınacak ana ölçüt COPE (Committe on Publication Ethics) tarafından oluşturulan Uluslar Arası Standartlardır. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi’ne gönderilen makaleler çift taraflı kör hakemlik süreciyle değerlendirilmekte ve ücretsiz erişimle elektronik olarak yayımlanmaktadır. Dergimiz her sayıyı yayınladıktan sonra o sayıda yayımlanan makaleleri değerlendiren hakemleri ve ilgili sayının değerlendirildiği süreçte red alan makaleleri değerlendiren hakemleri içeren hakem listesini yayınlamaktadır. Aşağıda yazarların, dergi editörünün, hakemlerin ve yayıncının etik sorumlulukları, rolleri ve görevleri yer almaktadır. Ayrıca Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi‘nde intihal ve etik dışı davranışlar olarak kabul edilen durumlara ilişkin bilgi verilmiştir.
Yazarlar İçin Etik Sorumluluklar
- Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi’ne gönderilen makalelerin Eğitim alanındaki özgün çalışmalar olması gerekmektedir.
- Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi’ne gönderilen makaleler başka bir yerde yayınlanmamış ya da yayınlanmak amacıyla gönderilmemiş olmalıdır. Bununla birlikte Telif Hakkı Devir Formu doldurularak gönderilmelidir.
- Makalelerde yararlanılan tüm kaynaklar (yazarlar, çevrimiçi sayfalar, kişisel görüşmeler, vb.) için doğru ve uygun bir şekilde kaynak gösterilmelidir.
- Makaleler sisteme yüklenirken yazar isimleri, adresleri ve yazarları tanıtıcı tüm bilgiler silinerek yüklenmelidir.
- Makaleye katkı sağlamayan kişilerin adı, yazar olarak yazılmamalı, yayımlanmak üzere başvurusu yapılan bir makalenin yazar sırasını değiştirme, yazar çıkartma, yazar ekleme önerilmemelidir.
- Yayınlanma başvurusu yapılan makaleyle ilgili çıkar çatışması-çıkar birliği olan kişileri editörlere bildirmelidir.
- Değerlendirme sürecinde yazar(lar)dan makalelerine ilişkin bilgi ya da ham veri istenmesi durumunda beklenen bilgileri Editörlere sunmalıdırlar.Yazarlar, yayımlanan bir makaleye ilişkin verileri 5 yıl süreyle saklamakla yükümlüdürler.
- Yazarlar çalışmalarında bir hata tespit ettiklerinde editörü ve editörler kurulunu bilgilendirmeli, düzeltme ya da geri çekme süreci için işbirliği kurmalıdırlar.
- Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisine gönderilen tüm makalelerin yöntem bölümünde Araştırma ve Yayın Etiğine uyulduğuna dair ifadeye yer verilmelidir. Etik izinle ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca makalenin son sayfasında yer verilmelidir.
- Dergimizde makalesi yayımlanan bir yazar, yayın tarihinden itibaren en az 2 (iki) yıl süreyle dergiye yeni makale başvurusunda bulunamaz. Bu kural, yazarın birinci yazar, ikinci yazar veya ortak yazar olduğu tüm durumlar için geçerlidir.
Örnek: 2025 Mart sayısında makalesi yayımlanan bir yazar, 2027 Mart ayından önce yeni başvuru yapamaz. - Değerlendirme sürecinde olan bir yazarın başka bir makalesi dergimizde değerlendirilemez.
- Dergimiz, uluslararasılaşma hedefi doğrultusunda yurt dışı üniversitelerden akademisyenlerle yürütülen iş birliklerine öncelik vermektedir. Bu kapsamda, yurt dışından en az bir yazarın yer aldığı makalelerde editör ataması daha hızlı yapılmakta, hakem atama süreci hızlandırılmakta ve makale kabul edildikten sonra en yakın sayıda yayımlanmaktadır. Ancak bu öncelik, bilimsel kalite standartlarından taviz verildiği anlamına gelmemektedir. Tüm makaleler, aynı bilimsel kriterler çerçevesinde değerlendirilerek süreç yürütülmektedir.
- Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi'nin her sayısında Bayburt Üniversitesi personellerinden gelen en fazla iki makale yayınlanacaktır. Üniversite içinden gönderilen makalenin basımında her bir alan için ayrı ayrı olmak üzere kabul sırası önce olan makale sırasına göre basılacaktır. Diğer makaleler sonraki sayılarda yer almak üzere sıraya konulacaktır.
- “Etik kurul izni gerektiren çalışmalar için talep edilen belge ve bilgiler”in, geçmiş yıllarda gönderilmiş, değerlendirme sürecinde ya da kabul edilmiş olan çalışmalar için uygulanması beklenmemektedir. Süreci 2020 yılında başlayan yayınlar için zorunlu olacaktır.
- Hakem değerlendirme sürecinde olan makaleler için, revizyon istenen makaleler yazarlar tarafından Editöre ve Hakeme Cevap Dosyası doldurularak gönderilmelidir.
Bu maddeleri sağlamayan çalışmalar yazarlarına iade edilecektir.
Hakemler İçin Etik Sorumluluklar
Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisinde çift taraflı kör hakemlik sistemi kullanılmaktadır. Çift taraflı kör hakemlik, yansız, nesnel ve bağımsız bir değerlendirme sürecinin sağlanabilmesi için yazarların hakemlerden, hakemlerin de yazarlardan gizli tutulması anlamına gelmektedir. Bu nedenle hakemler değerlendirdikleri çalışmalarda kendilerini tanımlayıcı ifadelere yer vermemelidir. Dergimizde hakemler yazarları göremez ve yazarlar ile doğrudan iletişime geçemezler. Değerlendirme ve yorumlar dergi yönetim sistemi (alan editörü) aracılığıyla iletilir. Hakemlerin, değerlendirdikleri makalenin Eğitim alanına katkısı ve makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ve bu kararlarına ilişkin gerekçelerini içeren bir form doldurmaları gerekmektedir. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi’nin hakemlerinin etik sorumlulukları ve rolleri aşağıda belirtildiği gibidir:
- Hakemlerin yalnızca uzmanlık alanlarına ilişkin makalelere hakemlik yapmaları gerekmektedir.
- Hakemlerden çıkar çatışmaları bulunmayan makalelere hakemlik yapmayı kabul etmeleri beklenmektedir. Hakemler herhangi bir çıkar çatışması fark ettiklerinde editörü bilgilendirmeli ve ilgili makalenin hakemliğini yapmayı reddetmelidirler.
- Hakemler makaleleri yansız ve nesnel olarak değerlendirmelidirler.
- Hakemler Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. Düşmanlık, iftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.
- Hakemlerin değerlendirdikleri makalelere ilişkin Hakem Değerlendirme Formu’nu doldurmaları gerekmekte, çift taraflı kör hakemlik sürecine zarar vermemek için düzeltme önerileri dosyasında isimlerini belirtmemeleri beklenmektedir. Hakemlerin değerlendirdikleri makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ile kararlarına ilişkin gerekçelerini de Hakem Değerlendirme Formunda belirtmeleri gerekmektedir.
- Hakemlerin kendilerine verilen süre içerisinde değerlendirmelerini tamamlamaları gerekmekte ve burada belirtilen etik sorumluluklara uymaları beklenmektedir.
Editörler İçin Etik Sorumluluklar
Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisinde çift taraflı kör hakemlik sistemi kullanılmaktadır. Editörün etik görevleri ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
Genel Sorumluluklar
- Editör derginin niteliğinin artırılması ve gelişimine katkıda bulunmak için çaba sarf etmekle yükümlüdür.
- Çalışmada yazarların ve hakemlerin birbirleri tanımamalarını sağlamakla sorumludur.
- Yazarlar ile hakemlerin aynı kurumdan seçilmemesi sağlamalıdır. Aynı çalışmanın gönderildiği hakemlerin aynı üniversitelerden olmamasını sağlamaktan sorumludur.
Hakemlerle İlişkiler
- Editör, hakemlerin bilgi ve uzmanlıklarına uygun makaleleri değerlendirmelerini istemelidir. Böylece makalelerin alanında uzman kişilerce uygun bir şekilde değerlendirilmesi sağlanmalıdır.
- Editörün hakem değerlendirme sürecine ilişkin gerekli tüm bilgileri ve hakemlerden yapması beklenenleri hakemlere iletmesi gerekmektedir.
- Editör, hakem değerlendirme sürecinin çift taraflı kör hakemlik ile sürdürüldüğünden emin olmalı ve yazarlara hakemleri, hakemlere de yazarları ifşa etmemelidir.
- Editör, hakemleri zamanlama ve performanslarına göre değerlendirmelidir.
- Editör, kaba ve niteliksiz yorumlarda bulunan ya da geç dönen hakemleri hakem listesinden çıkarmalıdır.
- Editör, hakem listesini hakemlerin uzmanlık alanlarına göre sürekli yenilemeli ve genişletmelidir.
Yazarlarla İlişkiler
- Editör, yazarlara kendilerinden ne beklendiğine ilişkin yayım ve yazım kuralları ile örnek şablonu sürekli güncellemelidir.
- Editör dergiye gönderilen makaleleri dergi yazım kuralları, çalışmanın önemi, özgünlüğü açısından değerlendirmeli ve makaleyi ilk gönderim sürecinde reddetme kararı alırsa, yazarlara bunun nedenini açık ve yansız bir şekilde iletmelidir.
- Makalelerde gönderim ve yayıma kabul tarihleri yer almalıdır.
- Yazarların makalelerinin durumuna ilişkin bilgi talebi olduğunda çift taraflı kör hakemlik sürecini bozmayacak şekilde yazarlara makalelerinin durumuna ilişkin bilgi verilmelidir.
İntihal ve Etik Dışı Davranışlar
Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi sitesindeki isimler ve elektronik posta adresleri bu derginin belirtilen amaçları doğrultusunda kullanılacaktır. Diğer amaçlar veya başka bir bölüm için kullanılmayacaktır. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi'ne gönderilen makaleler Turnitin programında taranmaktadır. %20'nin altındaki benzerlik oranına sahip çalışmalar değerlendirmeye alınmakta, benzerlik oranı yüksek çıkan çalışmalar ise yazarlarına iade edilmektedir.
İnsan veya hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar için etik kurul onayı zorunludur ve bu onay, makale gönderilmeden en az bir ay önce alınmalıdır. Bu süre, onayın doğru ve titizlikle alındığını garanti etmek içindir.
Dergimiz, intihal.net sistemi üzerinden otomatik olarak benzerlik raporu almaktadır. Ancak nihai karar için “Turnitin” üzerinden alınmış benzerlik raporu yüklemek zorunludur. İntihal oranları açısından, tek bir kaynaktan benzerlik %5 ve altı, genel benzerlik oranı ise %20 ve altı kabul edilebilir; bu sınırların üzerindeki makaleler ön değerlendirmede reddedilir.
Yazarlar, makale gönderimi sırasında yapay zeka kullanımını beyan etmek zorundadır. Beyan; yapay zekanın kullanılıp kullanılmadığını, kullanıldıysa hangi aşamalarda (literatür tarama, metin yazımı, veri analizi, çeviri, düzenleme veya diğer) kullanıldığını ve hangi yapay zeka araçlarının kullanıldığını içermelidir. Önemle vurgulanmalıdır ki, yapay zeka kullanımı yazarların makalenin bilimsel içeriği ve bütünlüğünden olan sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi'nde editörler, hakemler, yazarlar ile ilgili etik ilkelere uymayan bir davranış ya da değerlendirme sürecindeki, erken görünümdeki ya da yayımlanmış bir makale ilgili etik olmayan bir durumla karşılaşılması durumunda bayef@bayburt.edu.tr adresine ileti yoluyla bildirilmesi gerekir.
DERGİ POLİTİKASI
Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi'ne gönderilen çalışmalar öncelikle editör tarafından ön incelemeye alınır sonrasında editörler grubunun (yöntem editörü, alan editörü ve biçimsel açıdan inceleyen ön kontrol ekibi) ve yayın kurulunun görüşleri alınarak çalışma uygun bulunursa alan editörü tarafından ilgili yayının konusunda uzman iki hakeme gönderilir. İki hakemin de olumlu görüş vermesi ve yayın kurulunun olumlu görüş belirtmesi durumunda makale, editör ve yayın kurulunun belirlediği sayıda yayımlanır. Bir hakemin olumsuz görüş belirtmesi durumunda çalışma, konu alanında uzman üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem görüşü olumlu ise hakem görüşleri dikkate alınarak çalışmanın yayınlanması konusunda bir karara varılır. Üçüncü hakem görüşü olumsuz ise çalışma red edilir. İki hakemin de olumsuz görüş belirttiği çalışmalar üçüncü bir hakeme gönderilmeden red edilir.
Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, açık erişim (open access) sağlama politikasını benimsemiştir. Açık erişim bilginin yayılmasını hızlandırarak insanlık için yararlı sonuçlar doğurmaktadır. Bu bağlamda dergi, yazarlardan devraldığı ve yayımladığı içerikle ilgili bilimsel içeriğe evrensel açık erişimin (open access) desteklenmesi ve geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla, bilinen standartlarda kaynak olarak gösterilmesi ve içeriğin korunması koşuluyla paylaşımına izin vermektedir. Dergiye gönderilen çalışmaların değerlendirilmesi veya basımı için yazarlardan hiçbir ücret talep edilmemektedir. Dergi yazarlara ön kontrol aşamasında makalesini geri çekme hakkı tanımaktadır. Değerlendirme ve Düzenleme aşamasında makalelerin geri çekilmesi için yazar editör ile olan yazışma sayfasından geri çekme isteğini ve gerekçesini bildirmelidir. Aynı anda başka bir dergiye de aynı makaleyi göndererek kabul aldığı için makalesini geri çekmek isteyen ya da verilerin manipüle edilmesi, çarpıtılması ve uydurma verilerin kullanılması gibi durumlar tespit edilirse, makale yazarının çalıştığı kuruma bu durum resmi yollardan bildirilecek ve makale red edilecektir.
2026 yılı itibarıyla dergimizde yalnızca İngilizce makaleler kabul edilecektir. Ancak her makaleden, yaklaşık 2000 kelimelik genişletilmiş bir Türkçe özet hazırlanması istenecektir. Bununla birlikte, bazı makale türleri değerlendirmeye alınmamaktadır. Herhangi bir türdeki derleme makaleler kabul edilmemekte; yalnızca bibliyometrik analiz içeren çalışmalar reddedilmekte olup, bu tür analizlerin mutlaka başka yöntemlerle desteklenmesi gerekmektedir. Ayrıca, tek veri kaynağına dayalı özel durum çalışmaları veri çeşitliliği eksikliği nedeniyle kabul edilmemekte ve sadece içerik analizi yöntemiyle sınırlı olan, diğer yöntemlerle desteklenmeyen araştırmalar da değerlendirme sürecine alınmamaktadır.
Kabul edilen makaleler, editöryal işlemler tamamlandıktan sonra editör kurulu kararıyla en yakın sayıda yayımlanır. Yayım sırası kabul tarihi, öncelik durumu (ör. uluslararası iş birliği) ve sayı planlaması dikkate alınarak belirlenir.