Yapısal kırılmalar altında bebek ölüm oranını etkileyen faktörler: Afrika ülkelerinden kanıtlar

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 234 - 244, 09.11.2022

Dilek Atılgan , Tuba İspir

Öz

Bebek ölüm oranı ülkelerin gelişmişlik düzeylerini yansıtan önemli göstergelerden biridir. Bu oran ülkeler arasında sağlık düzeylerinin karşılaştırılmasında kullanılmaktadır. Çalışmada 5 Afrika (Cezayir, Güney Afrika, Sudan, Nijerya ve Mısır) ülkesinde, 1990-2019 dönemi verileri kapsamında kişi başı GSYİH ve kentleşme oranının bebek ölüm oranı üzerine etkileri incelenmiştir. Analizlerde yapısal kırılmaları dikkate alan, Nazlıoğlu ve Karul (2017) tarafından geliştirilen Panel Fourier Birim Kök Testi ve Westerlund ve Edgerton (2007) tarafından geliştirilen yapısal kırılmalı panel eşbütünleşme testinden yararlanılmıştır. Uzun dönem katsayılarının tahmini kesitler arası bağımlılığı dikkate alan Pesaran (2006) tarafından geliştirilen Common Correlated Effects (CCE) yöntemi kullanılarak tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgular, söz konusu ülkelerde kişi başı gelirin ve kentleşme oranının eşbütünleşme katsayılarının istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermektedir. Panel genelinde, kişi başı gelirde %1’lik artışın bebek ölümlerini yaklaşık %0.025 oranında azaltırken, kentleşmede meydana gelen %1’lik artış bebek ölümleri yaklaşık %3.283 oranında artırmaktadır. Tahmin sonuçları, Afrika ülkelerinde politika yapıcıların temiz su, sanitasyon, yetersiz sağlık personeli ve sağlık kuruluşu gibi problemleri dikkate almaları ve bu yönde politikalara destek vermeleri gerektiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bebek Ölüm Oranı, Afrika Ülkeleri, Yapısal Kırılmalı Testler

Teşekkür

İyi çalışmalar dileriz.

Factors effect infant mortality under structural breaks: evidence from African countries

Öz

Infant mortality rate is one of the important indicators reflecting the development levels of countries. This ratio is used to compare health levels among countries. In this study, the effects of GDP per capita and urbanization rate on infant mortality rates in 5 African countries (Algeria, South Africa, Sudan, Nigeria, and Egypt) were examined within the scope of 1990-2019 data. Panel Fourier Unit Root Test developed by Nazlıoğlu and Karul (2017) and panel cointegration test with structural break developed by Westerlund and Edgerton (2007) were used in the analysis, which takes into account structural breaks. The estimation of long-term coefficients was estimated using the Common Correlated Effects (CCE) method developed by Pesaran (2006), which takes into account the inter-sectional dependence. The findings show that the cointegration coefficients of per capita income and urbanization rate in these countries are statistically significant. Across the panel, the 1% increase in per capita income reduces infant mortality by about 0.025%, while the 1% increase in urbanization increases infant mortality by about 3.283%. The estimation results show that policy makers in African countries should consider problems such as clean water, sanitation, insufficient health personnel and health institutions, and support policies in this direction.

Anahtar Kelimeler

Infant Mortalitiy Rate, African Countries, Structural Break Tests

Kaynakça

• Aydemir, A.H. Atılgan, D. & Türkmen, S. (2020). N11 Ülkelerinde Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme: Panel Nedensellik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (2) , 1027-1037.
• Baird, S., Friedman, J., & Schady, N. 2011. Aggregate Income Shocks and Infant Mortality in the Developing World”, Review of Economics and Statistics, 93(3), 847-856.
• Baltagi, B. (2008). Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley & Sons. 4. Edition (June 9, 2008), pp 366.
• Bradley, E. H., Elkins, B. R., Herrin, J., & Elbel, B. (2011). Health and Social Services Expenditures: Associations with Health Outcomes. BMJ Quality & Safety, bmjqs.2010.048363. https://doi.org/10.1136/bmjqs.2010.048363
• Breusch, T. S. & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Büberkökü, Ö., (2016). Uluslararası Sermaye Hareketliliğinin İncelenmesi: Yükselen Piyasa Ekonomileri Üzerine Bir Uygulama. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 8 (15), 281-298, doi: http://doi.org/10.14784/marufacd.266060 Çağlayan-Akay, E., & Oskonbaeva, Z. (2021). Bebek Ölüm Oranlarının Belirleyicileri: Geçiş Ülkeleri Üzerine Dinamik Panel Veri Analizi. Sürdürülebilir Yaşam, 63.
• Cantarero, D., & Pascual, M. (2008). Analysing the impact of Fiscal Decentralization on Health Outcomes: Empirical Evidence from Spain. Applied Economics Letters, 15(2), 109-111. https://doi.org/10.1080/13504850600770913
• DPT (2006). Devlet Planlama Teşkilatı, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ekonomik ve Sosyal Sektörlerdeki Gelişmeler, (2001-2005) 2005 Yılı Programı Destek Çalışmaları, Devlet Planlama Teşkilatı Yayın ve Temsil Dairesi Başkanlığı Yayın ve Basım Şube Müdürlüğü, Ankara.
• Ecevit, E., Çetin, M., & Yücel, A. , (2019). Bebek Ölüm Hızının Belirleyicilerine Göre Türkiye ile Farklı Gelir Gruplarının Karşılaştırılması. XI. IBANESS Congress Series, ss. 301-390.
• Erdoğan, E., Ener, M., & Arıca, F., (2013). The Strategic Role of Infant Mortality in the Process of Economic Growth: An Application for High Income OECD Countries, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 99, 19-25.
• Fay, M., Leipziger, D., Wodon, Q., & Yepes, T. (2005). Achieving Child-Health-related Millennium Development Goals: The Role of Infrastructure. World Development, 33 (8), 1267-1284.
• Ferrarini, T., & Norström, T., (2010). Family Policy, Economic Development And Infant Mortality: A Longitudinal Comparative Analysis. International Journal of Social Welfare, 19, 89-102.
• Filmer, D., & Pritchett, L. (1999). The Impact Of Public Spending On Health: Does Money Matter?. Social Science & Medicine, 49 (10), 1309-1323.
• Jimenez, E. (1986). The Public Subsidization Of Education And Health İn Developing Countries: A Review Of Equity And Efficiency. The World Bank Research Observer, 1(1), 111-129.
• Kalipeni, E. (1993). Determinants Of Infant Mortality In Malawi: A Spatial Perspectives. Social Science & Medicine, 37 (2), 183-198.
• Kar, M., & Ağır, H. (2006). Türkiye'de Beşeri Sermaye Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme Yaklaşımı İle Nedensellik Testi, 1926-1994. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 51-68.
• Lin, S. J., (2009). Economic Fluctuations and Health Outcome: A Panel Analysis of Asia Pacific countries. Applied Economics, 41 (4), 519-530. https://doi.org/10.1080/00036840701720754
• Mutlu, A., & Işık, A. K. (2005). Sağlık Ekonomisi. Ekin Kitapevi, Ankara, s.372.
• Nazlıoğlu, Ş. (2010). Makro İktisat Politikalarının Tarım Sektörü Üzerindeki Etkileri: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Bir Karşılaştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). TC Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Nazlıoğlu, S., & Karul, C. (2017). Panel LM Unit Root test with Gradual Structural Shifts, 40th International Panel Data Conference, July 7-8, 2017, Thessaloniki-Greece, 1–26.
• Novignon, J., Olakojo, S. A., & Nonvignon, J. (2012). The Effects of Public and Private Health Care Expenditure on Health Status in Sub-Saharan Africa: New Evidence from Panel Data Analysis. Health economics review, 2(1), 1-8.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests For Cross Section Dependence In Panels. Cambridge: University Of Cambridge, Working Paper.
• Pesaran, M. H. (2006). Estimation and Inference in Large Heterogeneous Panels with a Multifactor Error Structure, Econometrica, 74(4), 967-1012.
• Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity In Large Panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Pesaran, M. H., Ullah, A. & Yamagata, T. (2008). A Bias-Adjusted Lm Test Of Error Cross-Section İndependence, Econometrics Journal, 11, 105-127.
• Subaşı Ertekin, M., Yüce Dural, B., & Kırca, M. (2016). Türkiye'de Ekonomik Büyüme ve İşsizliğin Bebek Ölümlerine Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 7 (17), 124-140.
• Tüylüoğlu, Ş., & Tekin, M. (2009) Gelir Düzeyi ve Sağlık Harcamalarının Beklenen Yaşam Süresi ve Bebek Ölüm Oranı Üzerindeki Etkileri. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (1), 1-31.
• UNICEF (1991). Türkiye’de Anne ve Çocuklarının Durum Analizi, Ülke Programı, Seri 2, Yeniçağ Matbaası, Nisan, Ankara.
• WB (2022). The World Bank, www.worldbank.org/. Erişim Tarihi: 23.01.2022.
• Westerlund, J., & Edgerton, D. L., (2008). A Simple Test for Cointegration in Dependent Panels with Structural Breaks”, Oxford Bulletion of Economics and Statistics,70(5), 665-704.
• Yetim, B., Demirci, Ş., Konca, M., İlgün, G., & Çilhoroz, Y. (2021). Türkiye’de Bebek Ölüm Hızının Sosyoekonomik Belirleyicileri, Sosyoekonomi,29 (47), 368-382.
• Zakir, M & Phanindra V. W (1999). Factors Affecting Infant Mortality Rates: Evidence from Cross– sectional Data, Applied Economics Letters, 6, 271-73.