Kripto para piyasasında spekülatif balonlar: Bitcoin’den kanıtlar

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 209 - 219, 09.11.2022

Muhammet Sait Işıldak

Öz

Ekonomik ve sosyal olayların finansal piyasalarda spekülatif hareketleri doğurduğu geçmişte fazlaca görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, ekonomik ve sosyal olayların finansal piyasa araçlarından Bitcoin üzerinde balon oluşumu olup olmadığı araştırmaktır. 6/06/2019- 6/06/2022 dönemini içeren 1097 orijinal günlük Bitcoin açılış fiyatları üzerinde SADF ve GSADF testleri Eviews12 yazılımında Rtadf eklentisi kullanılarak analiz edilmiştir. SADF testi sonucunda 6 adet baloncuk olduğu görülmüştür. Birinci baloncuk 194 günlük büyük olup KOVİD-19 pandemisi başlangıç dönemine denk gelmektedir. GSADF testi sonucunda ise, 13 adet baloncuk olduğu görülmüştür. Sekizinci baloncuk 41 gün ve dokuzuncu baloncuk 85 gün olup diğer baloncuklar küçük boyuttadır. Sonuç olarak, Bitcoin serisinde spekülatif baloncuk oluşumları vardır. Büyük balon oluşum dönemleri küresel ekonomik ve sosyal olaylarla açıklanabilirken, küçük balon oluşumlarının spekülatif eylemlere bağlı olduğu şeklinde yorumlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Kripto para, Bitcoin, Spekülatif Baloncuklar, KOVİD-19 pandemisi

Teşekkür

teşekkürler

Speculative bubbles in the cryptocurrency market: Evidence from Bitcoin

Öz

It has been excessively seen in the past that economic and social events gave rise to speculative movements in financial markets. The aim of this study is to investigate whether there is a bubble formation on Bitcoin, one of the financial market instruments of economic and social events. SADF and GSADF tests on 1097 original daily Bitcoin opening price covering the period 6/06/2019- 6/06/2022 were analysed using Rtadf plugin in Eviews12 software. As a result, the SADF test, it was observed that there were 6 bubbles. The first bubble has 194 days old and coincides with the onset of the COVID-19 pandemic. As a result, the GSADF test, it was observed that there were 13 bubbles. The eighth bubble is 41 days, the ninth is 85 days, and the other bubbles are small. As a result, there are speculative bubble formations in the Bitcoin series. Big bubble formation periods can be explained by global economic and social events, while can be interpreted that small bubble formations depending on speculative actions.

Anahtar Kelimeler

Cryptocurrency, Bitcoin, Speculative Bubbles, COVID-19 pandemic.

Kaynakça

• Ballis, A., and Drakos, K. (2020). Testing for herding in the cryptocurrency market. Finance Research Letters, 33, 101210.
• Buğan, M. F. (2021). Bitcoin ve Altcoin Kripto Para Piyasalarında Finansal Balonlar. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 13(24), 165-180.
• Ceylan F., Ekinci R., Tüzün O. ve Kahyaoğlu H. (2018). Kripto Para Piyasasında Balonların Tespiti: Bitcoin ve Ethereum Örneği, Business and Management Studies: An International Journal, (2018), 6(3): 263-274. doi:http://dx.doi.org/10.15295/
• Çağli, E. Ç. ve Evrim, P. (2017). Borsa İstanbul’da Rasyonel Balon Varlığı: Sektör Endeksleri Üzerine Bir Analiz. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (629), 63-76.
• Evlimoğlu, U., ve Güder, M. Tarihteki Ekonomik Balonlar Işığında Kripto Paralara Genel Bir Bakış. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 469-496.
• Goodnight, G. T. and Green, S. (2010). Rhetoric, Risk, and Markets: The Dot-Com Bubble. Quarterly Journal of Speech, 96(2), 115-140.
• Hepkorucu, A. ve Genç, S. (2019). Kripto Para Değerleri için Spekülatif Fiyat Balonlarının Test Edilmesi: Bitcoin Üzerine Bir Uygulama. Veri Bilimi, 2(1), 44-50.
• Hu, Y. and Oxley, L. (2018). Do 18th Century ‘Bubbles’ Survive The Scrutiny of 21st Century Time Series Econometrics?. Economics Letters, 162, 131-134.
• Kayral, İ. E. (2021). Kripto Paralarda Fiyat Balonlarının İncelenmesi: Pandemi Öncesi ve COVID-19 Dönemi için Bir Uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10 (3), 2310-2327. Retrieved from http://www.itobiad.com/tr/pub/issue/64619/931552
• Kırıkkaleli, D., Cağlar, E. and Onyibor, K. (2020). Crypto-currency: Empirical Evidence from GSADF and Wavelet Coherence Techniques. Accounting, 6(2), 199-208.
• Kristoufek, L. (2013). BitCoin Meets Google Trends and Wikipedia: Quantifying the Relationship Between Phenomena of the Internet Era. Scientific Reports, 3(1), 1-7.
• Kumar, A. S. and Anandarao, S. (2021). Explosivity in the Cryptocurrency Market: A Panel GSADF Approach. IUP Journal of Applied Economics, 20(4).
• Li, Y., Wang, Z., Wang, H., Wu, M., and Xie, L. (2021). Identifying Price Bubble Periods in the Bitcoin Market-Based on GSADF Model. Quality & Quantity, 55(5), 1829-1844.
• Mete, S., Koy, A. ve Ersoy, H. (2019). Kripto Paralarda Fiyat Balonu İncelemesi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 13(1), 105-120.
• Obayashi, Y., Protter, P., and Yang, S. (2017). The lifetime of a financial bubble. Mathematics and Financial Economics, 11(1), 45-62.
• Phillips, P. C., and Shi, S. (2020). Real Time Monitoring of Asset Markets: Bubbles and Crises. In Handbook of Statistics (Vol. 42, pp. 61-80). Elsevier.
• Phillips, P. C., Shi, S., and Yu, J. (2015). Testing for Multiple Bubbles: Historical Episodes of Exuberance and Collapse in The S&P 500. International Economic Review, 56(4), 1043-1078.
• Phillips, P. C., Wu, Y., and Yu, J. (2011). Explosive Behavior in the 1990s Nasdaq: When did Exuberance Escalate Asset Values?. International Economic Review, 52(1), 201-226.
• Smith, M. H. and Smith, G. (2006). Bubble, Bubble, Where's The Housing Bubble?. Brookings Papers on Economic Activity, 2006(1), 1-67.
• Songur, M. (2019). Bitcoin Piyasasında Balonlar: Genelleştirilmiş Eküs ADF Testi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(6), 187-192.
• Yağmur, A., ve Mangır, F. (2020). Bitcoin Piyasasında Rassal Yürüyüş Hipotezi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(2), 161-175.
• Yılmaz, T. (2022). Kripto Paralarda Fiyat Balonu Keşfi: COVID-19 Pandemi Dönemi Üzerine Bir Araştırma. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 7(17), 90-103