Kamu kurumlarındaki yöneticilerin demokratik ve otoriter yöneticiliğe bakış algıları üzerine bir çalışma: Elazığ ve Erciş şeker fabrikaları örneği

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 233 - 249, 30.11.2023

Deniz Alkan , Abdullah Oğrak , Aydın Akkuş

https://doi.org/10.58308/bemarej.1254441

Öz

Globalleşmenin etkisiyle teknoloji ve bilimsel anlamda değişimlerin yaşandığı günümüzde kurumlar mevcut rekabet şartlarına uyum sağlamak adına sürekli kendini yenileyen örgütsel ve yönetsel anlamda giderek farklılaşan bir yapı halini almaktadırlar.
Bu bağlamda kurum içerişinde yönetici, yönetici tipi ve yönetim anlayışı ile yöneticilerin örgüt içerisindeki etkinlikleri; kurumların gelişmesinde, varlıklarını sürdürebilmelerinde ve belirlenen nihai hedeflere ulaşmalarında yadsınamaz derecede önem arz etmektedir. Çalışma Kamu Kurumu bünyesinde faaliyet gösteren Erciş ve Elâzığ şeker fabrikalarında çalışan yöneticilere uygulanmış olup, ilk etapta bireylerin yöneticiliğe bakış açıları ile Otokratik ve Demokratik-Katılımcı yönetici ile ilgili görüşlerini belirlemek ve her iki kamu kurumu arasındaki verileri mukayese etmek amacıyla yapılmıştır. Veri toplama yöntemi olarak yöneticilere anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler bir istatistiksel veri analizi programına işlenerek; veriler arasında faktör analizi, güvenilirlik analizi ve frekans analizleri ile normallik testleri yapılmış olup; değişkenler arasındaki ilişkiyi tespit etmek için de t testi ve tek yönlü varyans analizleri yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre, yönetim kademesinde çalışan bireylerin demokratik - katılımcı yönetim tarzını benimsedikleri, otokratik yönetim tarzına genel anlamda katılmadıkları, ancak çoğu katılımcının yöneticiliğin doğuştan gelen bir yetenek ve sanat olduğu, bunun ise; eğitimle gelişebileceği kanaatinde oldukları tespit edilmiştir. Yapılan farklılık analizlerine göre kurumlardaki yönetim kademesindeki bireyler arasında istatiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokratik Yönetici, Otokratik Yönetici, Yönetim, Yönetici Tipleri

A study on the perceptions of the administrators in public institutions towards democratic and authoritarian management: Example of Elazig and Ercis sugar factories

Öz

In today's world, where technological and scientific changes are experienced with the effect of globalization, institutions are becoming a structure that constantly renews itself in order to adapt to the current competitive conditions, and becomes increasingly different in organizational and managerial terms. In order for the business to survive, maximize profit and reach the determined final targets; manager, manager type and management understanding and the effectiveness of managers in the organization are undeniably important. The study was applied to the managers working in the sugar factories of Erciş and Elâzığ operating within the body of the Public Institution, and in the first place, it was carried out to determine the perspectives of t individuals on management and their views on the Autocratic and Democratic Participatory manager and to compare the data between both public institutions. As a data collection method, a questionnaire was applied to the managers. The obtained data were processed into the SPSS data program; Among the data, factor analysis, reliability analysis, frequency analysis and normality tests were performed; T-test and one-way analysis of variance were performed to determine the relationship between the variables. According to the research findings, individuals working at the management level adopt the democratic-participatory management style, do not generally agree with the autocratic management style, but most of the participants stated that management is an innate talent and art; It has been determined that they believe that they can improve with education. According to the analysis of differences, no statistically significant difference was found between individuals.

Anahtar Kelimeler

Charismatic Manager, Autocratic Manager, Management, Democratic Manager, Public Institution, Manager Types

Kaynakça

• Altan, S., & Özpehlivan, M. (2019). Otokratik ve katılımcı liderlik anlayışının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi: Sivil toplum kuruluşları üzerine bir araştırma. The Journal of Social Science, 3(5), 208-229.
• Altıntop, S. (2014). Temel yönetim fonksiyonları, güvenlik sektöründe taktiksel yöneticilik. Nobel Yayınları.
• Bulut, Y., & Bakan, İ. (2005). Yönetici ve yöneticilik üzerine kahramanmaraş kentinde bir araştirma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(9), 62-89.
• Duyar, D. D. (2018). Fayol ve Gulick’ten günümüze yönetim fonksiyonlarinin dönüşümü üzerine bir değerlendirme. Journal of Political Administrative and Local Studies, 1(2), 75-92.
• Eren, E. (2011). Yönetim ve organizasyon. Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Erkol, H. (2020). Geçmişten günümüze yönetici metaforlarının analizi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(24), 3012-3042.
• Hamedoğlu, M. A., & Özden, E. (2015). Yönetim kuramları bakımından günümüz okul yöneticilerinin yönetim anlayışları. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 7-26.
• Harms, P. D., Wood, D., Landay, K., Lester, P. B., & Lester, G. V. (2018). Autocratic leaders and authoritarian followers revisited: A review and agenda for the future. The Leadership Quarterly, 29(1), 105-122.
• Karaca, Ö. F. (2017). Sağlık kuruluşlarında yöneticilerin otoriter ve demokratik liderlik davranışlarının çalışanların motivasyonu üzerindeki etkileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, M. (2020). Demokratik ve otoriter liderlik tarzlarının örgütsel bağlılığa etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• Kayış, A. (2009). Güvenirlik analizi. Ş. Kalaycı (Ed.). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım
• Koç, H., & Topaloğlu. M. (2010). Yönetim bilimi. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Maslow, A. H. (2000). The maslow business reader. John Wiley & Sons.
• Mert, İ. S. (2013). Kamudaki Yöneticilerin değerlendirilmesinde performans ve potansiyel arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Amme İdaresi Dergisi, 46(2), 1-24.
• Mücevher, M. H., & Erdem, R. (2019). Başarılı yönetici ve yöneticilik: Kavramsal bir çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (34), 48-77.
• Öveç, B. (2014). Yöneticilerin liderlik davranışlarının çalışanların ış tatmini üzerindeki etkileri: Sağlık sektöründe bir uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tuna, Ö., & Ural, M. N. (2021). Üst düzey yöneticilerin liderlik tarzlarının sosyal medya üzerinden analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 16(62), 639-658.
• Özturan, M. (2018). Yöneticilerin duygusal zekâ düzeylerinin, yönetim tarzları ve örgütsel yabancılaşma duyguları üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ren, Z. B., Andrew, M. C., Eugen, D., & Maurice, E. S. (2022). Authoritarian leaders share conspiracy theories to attack opponents, galvanize followers, shift blame, and undermine democratic ınstitutions. Current Opinion in Psychology, 46, 101388.
• Seçtim, H., & Erkul, H. (2020). Yönetim yaklaşımları üzerine kuramsal bir değerlendirme. Management and Political Sciences Review, 2(1), 18-50.
• Taş, H. Y., & Kaçar, S. (2019). X, Y ve Z kuşağı çalışanlarının yönetim tarzları ve bir işletme örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 643-675.
• Tortop, N. (1987). Kamu personel yönetimi. Yargı Yayınevi.
• Tutar, H., & Sadykova, G. (2014). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet arasındaki ılişki üzerine bir inceleme. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 1-16.
• Tüzemen, B., & Demirel, A. G. (2020). Türk yöneticilerine göre henri fayol’un yönetim prensiplerinin günümüzdeki geçerliliği üzerine pilot bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 21(1), 1-30.
• Uğur, S. S., & Uğur, U. (2014). Yöneticilik ve liderlik ayrımında kişisel farklılıkların rolü. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 122-136.
• Uymaz, A. O. (2020). Yöneticilerin demokratik, otokratik ve serbesiyetçi liderlik tarzlarının sonucu olarak çalışanların örgüt yararına ahlaki olmayan davranışları: Türk turizm sektörü üzerine bir çalışma. İş Ahlakı Dergisi, 13(2), 103-145.
• Yenisu, E., Şahin, F., & Öztekkeli, H. (2019). Yönetim düşüncesinin evriminde sistem kuramının etkileri: Kavramsal bir çözümleme. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 514-527.
• Zhang, S., Xuefei Liu, X., & Du, Y. (2021). When and how authoritarian leadership influences employee innovation behavior in the context of chinese culture. Leadership & Organization Development Journal, 42(5), 722-734.