Sigorta şirketlerinin deprem sonrası performansının DEA ile değerlendirilmesi: 2021-2024 dönemi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 198 - 211, 30.11.2025

İrem Ak , Tunahan Avcı

https://doi.org/10.58308/bemarej.1738345

Öz

Bu çalışma, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından sigorta sektöründe etkinliğin ölçülmesini amaçlamaktadır. Türkiye’de sıkça yaşanan depremlerin ekonomik etkileri göz önüne alındığında, sigorta sektörünün afetlere karşı hazırlıklı olmasının önemi artmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmada 2021-2024 yılları arasında Borsa İstanbul (BIST) Sigorta Endeksi’nde yer alan altı sigorta şirketinin etkinlik düzeyleri, Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemiyle değerlendirilmiştir. Çalışmada çıktı yönelimli CCR ve BCC modelleri uygulanarak şirketlerin toplam etkinlik, teknik etkinlik ve ölçek etkinliği skorları hesaplanmıştır. Girdi değişkenleri olarak çalışan sayısı ve toplam aktifler, çıktı değişkenleri olarak ise net kâr ve toplam prim üretimi kullanılmıştır. Analiz sonuçları, Ray Sigorta, Türkiye Sigorta ve AK Sigorta'nın genel olarak en yüksek etkinlik düzeyine sahip olduğunu ortaya koyarken, AGESA’nın yıllar itibarıyla en düşük etkinlik skorlarına sahip olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, etkin olmayan şirketler için referans kümeleri ve bu şirketlerin hangi etkin firmaları örnek alması gerektiği belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, sigorta şirketlerinin mevcut kaynaklarını daha verimli kullanarak çıktılarını artırmaları gerektiğini ve rekabet güçlerini bu yolla yükseltebileceklerini göstermektedir. Bu bağlamda çalışma, afet sonrası sigorta sektörünün performansına yönelik analitik bir değerlendirme sunarak, sektörel stratejilerin geliştirilmesine katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Veri Zarflama Analizi , Sigorta Sektörü , Deprem

Evaluation of the post- earthquake performance of insurance companies with DEA: 2021-2024 period

Öz

This study aims to measure the effectiveness of the insurance sector after the 6 February 2023 Kahramanmaraş earthquakes. Considering the economic impacts of frequent earthquakes in Turkey, it is of great importance for the insurance sector to be prepared for disasters. In this context, the efficiency levels of six companies in the BIST Insurance Index for the period 2021-2024 were evaluated by Data Envelopment Analysis (DEA) method. Total, technical and scale efficiency scores were calculated with output-oriented CCR and BCC models. The number of employees and total assets are used as input variables, while net profit and total premium production are used as output variables. According to the results, Ray, Türkiye and AK Sigorta generally obtained the highest efficiency scores, while AGESA had the lowest values. In addition, it was determined which efficient firms should be taken as an example by inefficient companies. The findings reveal that insurance companies should increase their outputs by utilising their existing resources efficiently and thus increase their competitiveness. The study contributes to the strategy development process by providing an analytical assessment of post-disaster sector performance.

Anahtar Kelimeler

Data Envelopment Analysis , Insurance Sector , Earthquake

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2023, Şubat 9). 06 Şubat 2023 Pazarcık (Kahramanmaraş) ve Elbistan (Kahramanmaraş) depremlerine ilişkin ön değerlendirme raporu. T.C. İçişleri Bakanlığı.
• AgeSA Hayat ve Emeklilik A.Ş. (2025). 2021-2024 faaliyet raporu. AgeSA Hayat ve Emeklilik A.Ş. https://www.agesa.com.tr/yillik-faaliyet-raporlari
• AK Sigorta A.Ş.. (2025). 2021-2024 faaliyet raporu. AK Sigorta. https://www.aksigorta.com.tr/yatirimci-iliskileri/faaliyet-raporlari/faaliyet-raporlari
• Aksoy, M., & Akyüzlü, M. K. (2024). Depremin Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkileri: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Örneği. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(4), 213-228. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1481104
• Algın, D. O. (2014). Veri zarflama analizi ile göreli etkinliklerin karşılaştırılması: Türkiye’deki illerin kültürel göstergelerine ilişkin bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(2), 1-18.
• Altan, M. S. (2010). Türk Sigortacilik Sektöründe Etkinlik: Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 185-204.
• Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi. (2025). 2021-2024 faaliyet raporu. Anadolu Sigorta. https://www.anadolusigorta.com.tr/yatirimci-iliskileri/finansal-bilgiler/faaliyet-raporlari
• Anadolu Hayat Emeklilik A.Ş. (2025). 2021-2024 faaliyet raporu. Anadolu Hayat Emeklilik. https://www.anadoluhayat.com.tr/yatirimci-iliskileri/finansal-bilgiler
• Aydın, Y. (2019). Türkiye'de hayat\emeklilik sigorta sektörünün finansal performans analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 107-118.
• Başkaya, Z. (2005). Sigorta şirketlerinin satış performanslarının veri zarflama analizi yöntemiyle belirlenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 37-51.
• Çınaroğlu, E., & Tunahan, Avcı. (2017). Türkiye’de faaliyette bulunan büyük havalimanlarının iç ve dış hat performanslarının karşılaştırılması. Business & Management Studies: An International Journal, 5(4), 55-75.
• Çınaroğlu, E., Doruk, N., & Avcı, T. (2018). Erciyes Üniversitesi fakültelerinin veri zarflama analizi yöntemiyle etkinlik analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(4), 1025-1043. https://doi.org/10.17130/ijmeb.2018445668
• Demirci, Y. D. D. A., & Tarhan, D. B. (2017). Türkiye’de faaliyet gösteren liman işletmeleri ve bu işletmelerin etkinliklerinin veri zarflama analizi yöntemiyle ölçümü. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2), 144-160.
• Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK). (27 Mart 2023). 6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş depremi raporu (Bülten).
• Doğan, N. Ö., & Tanç, A. (2010). Konaklama işletmelerinde veri zarflama analizi yöntemiyle faaliyet denetimi: Kapadokya Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 239-259.
• Eken, M. H., & Pehlivan, E. (2009). Yatırım fonları performansı klasik performans ölçümleri ve VZA analizi. Maliye ve Finans Yazıları, 1(83), 85-114.
• Girginer, N., Yalam, A., & Kaygısız, Z. (2007). Veri zarflama analizi ve kümeleme analizi ile Türkiye sigortacılık sektöründeki firmaların performanslarının karşılaştırılması. İktisat İşletme ve Finans, Bilgesel Yayıncılık, 22(261), 100-113.
• Ihara, M., & Laing, G. K. (2023). DEA analysis of performance efficiency of the non-life insurance companies in Japan. The Journal of New Business Ideas & Trends, 21(2), 1-9.
• Koç, S., Şenol, Z., & Çevik, M. (2018). Türkiye’de Faaliyette Bulunan Sigorta Şirketlerinin Finansal Performans Analizi: 2006-2015. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 4(1), 25-38. https://doi.org/10.30855/gjeb.2018.4.1.003
• Marangoz, M., & İzci, Ç. (2023). Doğal Afetlerin Ekonomik, Sosyal ve Çevresel Etkilerinin 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Merkezli Depremler Bağlamında Girişimciler Açısından Değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 24(52), 1-30.
• Ömürbek, N., Demirgubuz, M. Ö., & Tunca, M. Z. (2013). Hizmet sektöründe performans ölçümünde veri zarflama analizinin kullanımı: Havalimanları üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(9), 21–43.
• Özbuğutu, A. C. (2025, Şubat 5). DASK, Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası yaklaşık 40 milyar lira hasar ödemesi yaptı. Anadolu Ajansı. Retrieved November 16, 2025, from https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/dask-kahramanmaras-merkezli-depremler-sonrasi-yaklasik-40-milyar-lira-hasar-odemesi-yapti/3472382
• Öztürk, Ö. (2025). 6 Şubat depremlerinin teknokent girişimcileri üzerindeki etkisi: Malatya Teknokent örneği. Firat University Journal of Social Sciences, 35(2), 787-800. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1599327
• Ray Sigorta Anonim Şirketi. (2025). 2021-2024 faaliyet raporu. Ray Sigorta. https://www.raysigorta.com.tr/hakkimizda/yatirimci-iliskileri
• Sabet, R., & Fadavi, A. (2013). Performance measurement of insurance firms using a two-stage DEA method. Management Science Letters, 3(1), 303-308.
• Sarıca, K. (2017). Parametrik ve parametrik olmayan verimlilik değerlendirilmesi ve karşılaştırılması: Türkiye elektrik santralleri örneği. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 22(3), 21-42.
• Say, S., Doğan, M. (2023). Depremlerin hisse senedi getirileri üzerindeki etkisi: 2023 yılı Kahramanmaraş depremi örneği. Social Sciences Research Journal, 12(1), 90-97.
• Şen, S. (2023). Kahramanmaraş depremlerinin ekonomiye etkisi. Diplomasi ve Strateji Dergisi, (1), 1-55.
• Şenel, C., & Kalfa, B. B. (2022). Hayat dışı branşındaki sigorta şirketlerinin etkinliklerinin VZA yöntemiyle analizi-Türkiye Örneği. Third Sector Social Economic Review, 57(3), 1940-1954.
• Tüfenk, M. B. (2024). Türkiye’de yaşanan 6 Şubat depremlerinin dış ticarete yansıması. Fenerbahçe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 131-145. https://doi.org/10.58620/fbujoss.1456292
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023, Mart). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay depremleri raporu.
• Türkiye Sigorta Anonim Şirketi. (2025). 2021-2024 faaliyet raporu. Türkiye Sigorta. https://www.turkiyesigorta.com.tr/yatirimci-iliskileri/sigorta/kutuphane/entegre-faaliyet-raporlari
• Uygurtürk, H., & Korkmaz, T. (2016). Borsa İstanbul’da İşlem gören perakende ticaret sektörü firmalarının etkinliklerinin veri zarflama analizi ile belirlenmesi. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı), 411-427.
• Vintilă, A., Trucmel, I. M., & Roman, M. D. (2022). Measuring and analyzing the efficiency of firms in the insurance industry using DEA techniques. Journal of Social and Economic Statistics, 11(1-2), 59-83.
• Yiyin, F. (2024). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depreminin ardından sigorta sektöründe olası hasarların azaltılması.