The Impact of Water Use Awareness, Responsibility, and Nature Relatedness on Water Footprint and Responsible Consumption Behaviors

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 128 - 140, 30.10.2025

İlknur Saral

https://doi.org/10.38057/bifd.1798451

Öz

Increasing water scarcity necessitates examining consumers' awareness of water use, their perceptions of responsibility, and their consumption behaviors. Therefore, the aim of this study is to examine the role of consumers' awareness of water use, their perceptions of responsibility, and their relatedness to nature in their water footprint perceptions and responsible consumption behaviors. Data were collected from 220 participants aged 18 and over via an online survey and convenience sampling. Partial least squares structural equation modeling was used to test the significance of direct and indirect effects. The study found that when consumers are aware of the consequences of excessive water use, their sense of responsibility for water use and their perceptions of their water footprint increase. Feelings of responsibility related to excessive water use increase consumers' perceptions of their water footprint and lead them to engage in ecologically and socially responsible consumption. As consumers' level of relatedness to nature and awareness of the consequences of excessive water use increases, their perception of responsibility towards water increases, leading them to engage in responsible consumption. Awareness of the consequences of using too much water is not enough to foster responsible consumption. Consumers must also believe that they are individually responsible for their water use. Another finding is that consumers' level of relatedness to nature increases their perception of their water footprint, leading them to engage in socially responsible consumption.

Anahtar Kelimeler

Water Use Awareness , Responsibility , Nature Relatedness , Water Footprint , Responsible Consumption

Etik Beyan

Ethics committee approval was obtained from the Burdur Mehmet Akif Ersoy University Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee at the meeting dated 16.04.2025 and numbered 2025/4.

Destekleyen Kurum

The article did not receive financial support from any institution, organization or funding source.

Su Kullanımı Farkındalığı, Sorumluluğu ve Doğayla İlişkinin Su Ayak İzi ile Sorumlu Tüketim Davranışlarına Etkisi

Öz

Su kıtlığının gün geçtikçe artması tüketicilerin su kullanımına yönelik farkındalıklarının, sorumluluk algılarının ve tüketim davranışlarının irdelenmesini gerekli kılmıştır. Bu doğrultuda, araştırmanın amacı tüketicilerin su kullanımına yönelik farkındalıklarının, sorumluluk algılarının ve doğayla ilişkili olma durumlarının su ayak izi algılarındaki ve sorumlu tüketim davranışlarındaki rolünü incelemektir. Çevrim içi anket ve kolayda örnekleme yöntemi ile 18 yaş ve üstü 220 katılımcıdan veri toplanmıştır. Kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modellemesi ile doğrudan ve dolaylı etkilerin anlamlılığı test edilmiştir. Çalışma sonucunda, tüketiciler çok fazla su kullanmanın yarattığı sonuçlar hakkında farkındalığa sahip olduklarında su kullanımına yönelik sorumluluk duyguları ve su ayak izi algıları artmaktadır. Çok fazla su kullanımına ilişkin sorumluluk duyguları tüketicilerde su ayak izi algılarını artırmakta ve onları ekolojik ve sosyal açıdan sorumlu tüketime yönlendirmektedir. Tüketicilerin doğayla ilişkili olma ve çok fazla su kullanmanın yarattığı sonuçlar hakkında farkında olma düzeyleri arttıkça suya yönelik sorumluluk algıları artmakta, bu sorumluluk duygusu onları sorumlu tüketime yönlendirmektedir. Çok fazla su kullanmanın yarattığı sonuçlar hakkında farkındalık sorumlu tüketim davranışı için yeterli değildir. Bunun için tüketicilerin su kullanımında bireysel olarak da sorumlu olduklarına inanmaları gerekmektedir. Diğer bir sonuca göre ise tüketicilerin doğayla ilişkili olma durumları su ayak izi algılarını artırarak onları sosyal açıdan sorumlu tüketime yönlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Su Kullanımı Farkındalığı , Sorumluluk , Doğayla İlişkili Olma , Su Ayak İzi , Sorumlu Tüketim

Etik Beyan

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu bünyesinde 16.04.2025 tarihli, 2025/4 numaralı toplantıda etik kurul izni alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Makale, herhangi bir kurum, kuruluş veya fon kaynağından maddi destek almamıştır.

Kaynakça

• Aldaya, M. M., Chapagain, A. K., Hoekstra, A. Y., & Mekonnen, M. M. (2012). The water footprint assessment manual: Setting the global standard. Routledge.
• Baylan, E. (2009). Doğaya ilişkin inançlar, kültür ve çevre sorunları arasındaki ilişkilerin kuramsal bağlamda irdelenmesi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 1(2), 67-74.
• Bayraktar, E. D. (2024). Kültür boyutları ile islami dindarlık düzeyinin çevre dostu ürün satın alma davranışına etkisi. Alanya Akademik Bakış, 8(3), 716-734.
• Çamur, D., Konyalıoğlu, F. S., Ketrez, G., Güneş, İ. S., & Hasde, M. (2020). Bir üniversitesinin bazı fakültelerinde okuyan öğrencilerin su tüketimi konusundaki bilgi, tutum ve davranışları. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 77(EK-4), 165-178.
• Fisk, G. (1973). Criteria for a theory of responsible consumption. Journal of Marketing, 37(2), 24-31.
• Gegez, A. E. (2019). Pazarlama araştırmaları (6. baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Giesler, M., & Veresiu, E. (2014). Creating the responsible consumer: Moralistic governance regimes and consumer subjectivity. Journal of Consumer Research, 41(3), 840-857.
• Gómez-Llanos, E., Durán-Barroso, P., & Robina-Ramírez, R. (2020). Analysis of consumer awareness of sustainable water consumption by the water footprint concept. Science of The Total Environment, 721, 137743.
• Gül, F. (2013). İnsan-doğa ilişkisi bağlamında çevre sorunları ve felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 17-21.
• Hoekstra, A. Y. (2008). Water neutral: Reducing and offsetting the impacts of water footprints, value of water research report series no. 28. Delft: UNESCO-IHE Institute for Water Education. http://www.waterfootprint.org/Reports/Report28-Water Neutral. pdf.
• Hoekstra, A. Y. (2019). The water footprint of modern consumer society. Routledge.
• Hoekstra, A. Y., Chapagain, A., Martinez-Aldaya, M., & Mekonnen, M. (2009). Water footprint manual: State of the art 2009. https://ris.utwente.nl/ws/portalfiles/portal/5146564/Hoekstra09WaterFootprintManual.pdf
• Hogeboom, R. J. (2020). The water footprint concept and water's grand environmental challenges. One Earth, 2(3), 218-222.
• Kaiser, F. G., & Shimoda, T. A. (1999). Responsibility as a predictor of ecological behaviour. Journal of Environmental Psychology, 19(3), 243-253.
• Madias, K., Borusiak, B., & Szymkowiak, A. (2022), The role of knowledge about water consumption in the context of intentions to use IoT water metrics. Frontiers in Environmental Science., 10(934965).
• Maltaş, A. (2015). Ekoloji ekseninde insan-doğa ilişkisi ve özne sorunu. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(29), 1-8.
• Mohr, L. A., Webb, D. J., & Harris, K. E. (2001). Do consumers expect companies to be socially responsible? The impact of corporate social responsibility on buying behavior. Journal of Consumer Affairs, 35(1), 45-72.
• Nisbet, E. K., & Zelenski, J. M., (2013). The NR-6: A new brief measure of nature relatedness. Frontiers in Psychology, 4, 1-11.
• Nisbet, E. K., Zelenski, J. M., & Murphy, S. A. (2011). Happiness is in our nature: Exploring nature relatedness as a contributor to subjective well-being. Journal of Happiness Studies, 12(2), 303-322.
• Nisbet, E. K., Zelenski, J. M., & Murphy, S. A. (2009). The nature relatedness scale: Linking individuals' connection with nature to environmental concern and behavior. Environment and Behavior, 41(5), 715-740.
• Nydrioti, I., & Grigoropoulou, H. (2023). Using the water footprint concept for water use efficiency labelling of consumer products: The Greek experience. Environmental Science and Pollution Research, 30(8), 19918-19930.
• Oki, T., & Kanae, S. (2006). Global hydrological cycles and world water resources. Science, 313(5790), 1068-1072.
• Olson, D. R. (2007). Self-ascription of intention: responsibility, obligation and self-control. Synthese, 159(2), 297-314.
• Roberts, J. A. (1995). Profiling levels of socially responsible consumer behavior: A cluster analytic approach and its implications for marketing. Journal of Marketing Theory and Practice, 3(4), 97-117.
• Sarıçam, H., & Şahin, S. (2015). Doğayla ilişkili olma ölçeğinin ilk psikometrik bulguları ve öz-aşkınlıkla ilişkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 267-280.
• Schultz, P. W., Gouveia, V. V., Cameron, L. D., Tankha, G., Schmuck, P., & Franěk, M. (2005). Values and their relationship to environmental concern and conservation behavior. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36(4), 457-475.
• Steg, L., Dreijerink, L., & Abrahamse, W. (2005). Factors influencing the acceptability of energy policies: A test of VBN theory. Journal of Environmental Psychology, 25(4), 415-425.
• Sturla, G., Ciulla, L., & Rocchi, B. (2024). Estimating the global production and consumption-based water footprint of a regional economy. Sustainable Production and Consumption, 44, 208-220.
• Suverimliliği.gov.tr (2024). https://www.suverimliligi.gov.tr/su-ayak-izi/, Erişim tarihi: 15.09.2025
• Terzi, O. (2024). Sorumlu tüketim anlayışının tüketim karşıtı yaşam tarzları üzerindeki etkileri. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 16(1), 1-39.
• Vanham, D., & Bidoglio, G. (2013). A review on the indicator water footprint for the EU28. Ecological Indicators, 26, 61-75.
• Zeng, Z., Liu, J., Koeneman, P. H., Zarate, E., & Hoekstra, A. Y. (2012). Assessing water footprint at river basin level: A case study for the Heihe River Basin in northwest China. Hydrology and Earth System Sciences, 16(8), 2771-2781.