Akhism values and Global Compact Principles: An Analysis on Points of Overlap and Discrimination

Yıl 2021, Sayı: 46, 155 - 192, 31.12.2021

Hasan Tutar

https://doi.org/10.28949/bilimname.997627

Öz

Values are the criteria that guide people's attitudes and behaviors. People need values as a criterion for their attitudes and behaviors in their business and private lives. People are social beings, and value is produced due to relations with people and even with nature. Attitudes and behaviors about what is going on around him and how he evaluates them give people work and life values. When a person reacts to the events around him, he evaluates them and assigns a value to them. Value is the primary standard and criteria that affect social and individual life and enable to make judgments such as sound, bad, right, wrong, right, and wrong. At this point, value functions as a criterion in determining the distinction between "what is and ought to be." Value functions as meaning systems that people give to any event or phenomenon. While values are sometimes expressed as beliefs about people's behavior according to their preferences, sometimes they can be seen as "preference criteria" or "living standards." The primary purpose of this research is to determine the points of overlap and divergence by comparing the Ahi-order values that emerged under the futuwwa and the Global Compact presented as a set of global values today. Since the research is based on comparing two different value systems, the content analysis technique, a qualitative method, will be used. For this purpose, the content analysis of the texts reflecting the fundamental values of the two value systems will be made, and the starting point of the global compact values system will be analyzed comparatively.

Anahtar Kelimeler

Social values, Akhism, Ahi Evran, Global Compact, Global Compact

Ahilik Değerleri ve Global Compact İlkeleri: Örtüşme ve Ayrışma Noktaları Üzerine Bir Çözümleme

Öz

Values are the criteria that guide people's attitudes and behaviors. People need values as a criterion for their attitudes and behaviors in their business and private lives. People are social beings, and value is produced due to relations with people and even with nature. Attitudes and behaviors about what is going on around him and how he evaluates them give people work and life values. When a person reacts to the events around him, he evaluates them and assigns a value to them. Value is the primary standard and criteria that affect social and individual life and enable to make judgments such as sound, bad, right, wrong, right, and wrong. At this point, value functions as a criterion in determining the distinction between "what is and ought to be." Value functions as meaning systems that people give to any event or phenomenon. While values are sometimes expressed as beliefs about people's behavior according to their preferences, sometimes they can be seen as "preference criteria" or "living standards." The primary purpose of this research is to determine the points of overlap and divergence by comparing the Ahi-order values that emerged under the futuwwa and the Global Compact presented as a set of global values today. Since the research is based on comparing two different value systems, the content analysis technique, a qualitative method, will be used. For this purpose, the content analysis of the texts reflecting the fundamental values of the two value systems will be made, and the starting point of the global compact values system will be analyzed comparatively.

Anahtar Kelimeler

Social values, Akhism, Ahi Evran, Global Compact, work values, social capital

Kaynakça

• AKARSU, B. (1998). Felsefe terimleri sözlüğü. İnkılap Kitabevi., İstanbul, s.74
• AKÇA, G. (2017). Fütüvvetçilikte Ve Türk Fütüvvetçiliğinde (Ahilik) İdeal İnsan Ve Ahlâkı. Electronic Turkish Studies, 12(3).
• AKGÜL, D. (2017). Ahilik Kültüründeki Etik İlkelerin Günümüz İşletmelerine Yansımaları: Kırşehir İli Örneği. Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 8-26.
• AKSAY, B. Authenticity, and Counterfeiting: A Qualitative Study in Babadağlılar Textile Bazaar, Turkey. Turkish Studies, 15, 4. AKYÜZ, Y. (2001). Türk eğitim tarihi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• ALTINTAŞ, A. & DOĞAN, H. (2003). Osmanlı esnaf tabibinin ahlâk eğitimi ve değerleri (Fütüvvetnamelere göre). Türk Dünyası Araştırmaları, 146, 59-83.
• ARSLAN, H. (2015) Ahîlik Teşkilatı’nın Sosyo -İktisadî Yapısı Ve Örneklik Değeri, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 49 ( Mayıs – Haziran 2015)
• AYATA, Ş. C. (2005). Dilbilim: Metindilbilim ve Türkçe. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• AYDIN, M. (1991), Kant ve çağdaş ingiliz felsefesinde Tanrı-ahlak ilişkisi, TDV Yay., Ankara, s. 52.
• AYDIN, N. (2011). Hz. Peygamber’in sünnetinde ahîlik değerler sisteminin temel referansları (ed.) Çavuşoğlu, A. Kayseri: Ahî Uluslararası Sempozyumu Kalite Merkezli Bir Yaşam Bildiri Kitabı.
• AYDIN, P. (2003). Eğitim ve öğretimde etik. Ankara: Pegem Yayıncılık. S.15
• AYDOGAN, E., and DELİBAŞ, M. B. (2017). Ahılık Kurumu Ve Örgütsel Vatandaslık Davranısı/Akhısm Organızatıon And Organızatıonal Cıtızenshıp Behavıor. Third Sector Social Economic Review, 52(1), 1.
• BAUER, C. A., and BOLSINGER, H. J. (2017). The Value of Constitutional Values: An Exploratory Study of the Constitutions of India and Bavaria. Tattva Journal of Philosophy, 9(1), 13-30.
• BAYRAM, M. (2001).Türkiye Selçukluları Döneminde Bilimsel Ortam ve Ahiliğin Doğuşuna Etkisi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 10, İstanbul.
• BECK, J., NEUPANE, B., and CARROLL, J. M. (2018). Managing Conflict in Online Debate Communities: Foregrounding Moderators' Beliefs and Values on Kialo.
• BÖREKÇİ, M. (2008). Atatürk’ün Nutuk’unda Söz Dizimi ve Üslûp Özellikleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. S. 1/5, s. 105-125.
• BRENNER, R., (1999). “Dünya Kapitalizminin Yaklaşan Krizi: Neo-liberalizmden Buhrana mı” (Çeviri: Pınar Bedirhanoğlu). Birikim (119) Mart 1999: 88-95.
• BUSSING, A. G., MENZEL, S., SCHNIEDERS, M., BECKMANN, V., and BASTEN, M. (2019). Values and beliefs as predictors of pre‐service teachers' enjoyment of teaching in inclusive settings. Journal of Research in Special Educational Needs, 19, 8-23.
• CEVİZCİ, A., (2000), Felsefe sözlügü, Paradigma Yayınları, İstanbul.
• ÇAKMAK, M. (2005). Ahîliğin dinî-tasavvufi temelleri. I. Ahî Evran-ı Veli ve Ahîlik Araştırmaları Sempozyumu 1 içinde (ss.249-260). Kırşehir: Gazi Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Yayınları.
• KAGITÇIBASI, Ç., (1980) Çocugun degeri, Bogaziçi Üniversitesi İdari Bilimler Yayınları, İstanbul, 21.
• DURAK, İ. ve Y. A. (2010). Ahiliğin sosyo-ekonomik etkileri ve günümüze yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(2) 151-168.
• EDGAR, A. (2020). Professionalization and aesthetic values. In Values in professional practice: lessons for health, social care and other professionals (pp. 35-45). Routledge.
• ERKEN, V. (2008). Bir sivil örgütlenme modeli ahîlik. Ankara: Berikan Yayınları.
• ESMER, Y. (2020). Etik Girişimcilik. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 35-55.
• FISCHER, E., and Hänze, M. (2020). How do university teachers' values and beliefs affect their teaching? Educational Psychology, 40(3), 296-317.
• GOODSTEİN, L.D. (1983). Managers, Values, and Organization Development.' Group and Organization Studies Vol: 8(2): 203
• GOUVEIA, V. V. (2019). Human values: Contributions from a functional perspective. In Psychology in Brazil (pp. 67-81). Springer, Cham.
• GÖKTAŞ, V. (2011). Ahîlik ve tasavvuftaki bazı müşterek ahlâki öğeler. Ahîlik Uluslararası Sempozyumu. Kalite Merkezli Bir Yaşam, ss. 107-124.
• GÖLPINARLI, A. (1949–1950). İslâm ve Türk illerinde fütüvvet teşkilâtı ve kaynakları, İ.Ü. İktisat Fakültesi Mecmuası, 11(1–4).
• GÜNAY, V. D. (2003) Metin Bilgisi, İstanbul: Multilingual Yayınları
• GÜNGÖR, E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Ötüken Yayınları., s.27
• TANRIVERDİ, H., Immanuel Kant’ın İman Anlayışı, Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2012/2, c. 1, sayı: 2, s.191
• HOFSTEDE, G. and LUK, C., (1993), İndividual Perceptions of Organizational Cultures; A Methodogical Treatase on Levels of Analaysis, Organizational Studies, Vol: 14, No: 4, 1993, ss. 483-503
• ISMAIL, S., and OMAR, Z. (2017). Academic dishonesty: An empirical study of personal beliefs and values of undergraduate students in Malaysia. Pertanika Journal Social Sciences & Humanities, 25(3), 1181-1198.
• İHSAN, C. O. R. A. (2017). Örgütlerin yönetimi açısından Ahilik örgütüne genel bir bakış; tarihi bir araştırma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 251-279.
• JOY, P., CRAWFORD, Z., SINNO, J., WALTERS, J., and NUMER, M. (2021). A poststructural discourse analysis of the attitudes, beliefs, and values of undergraduate Canadian university students regarding sexual orientation. The Canadian Journal of Human Sexuality, (aop), e20200053.
• KARAAĞAÇ, G. (2013). Dil Bilimleri Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KARAMAN, R. (2014). Türk ahi teşkilatının işleyişi ve çorum tarihinde ahilik. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 93-109.
• KILAVUZ, M. A. (2005). Ahîlik kurumunda din ve ahlâk eğitimi anlayışı. I. Ahî Evran-ı Veli ve Ahîlik Araştırmaları Sempozyumu içinde (ss. 615-628). Kırşehir: Gazi Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Yayınları.
• KILIC, O. H. T., ANIL, M., GÖKSU, M. G., VAROL, U., GUVENDI, G., HAYTABEY, B., ... and METE, B. D. (2021). Medical Faculty Students' Attitudes, Behaviors, and Beliefs About Covid-19 Pandemic. Izmir Dr Behcet Uz Cocuk Hastanesi Dergisi, 57-65.
• KORCHAGIN, V., POGODAEV, A., KLIAVIN, V., and Zelikov, V. (2018). Implementing road safety measures in conditions limited by budget. Transportation research procedia, 36, 308-314.
• KÖKEN, A. H., ve BÜKEN, N. Ö. (2018). Ahi Evran (1171-1261) ve Ahilik ile Hekimlik Ahlakı Üzerine Bir Değerlendirme. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 8(1), 54-70.
• KUŞDİL, E. M., ve KAĞITÇIBAŞI, Ç. (2000). “Türk Öğretmenlerin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı”. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 60
• LENTNER, C., & PARRAGH, B. (2017). Interest Representation, Interest Alignment and the Role of Seeking Consensus in the Renewal Process of Hungarian State Management. Int'l Pub. Admin. Rev., 15, 71.
• MAARANEN, K., KYNÄSLAHTI, H., BYMAN, R., JYRHÄMÄ, R., and SINTONEN, S. (2019). Teacher education matters: Finnish teacher educators' concerns, beliefs, and values. European Journal of Teacher Education, 42(2), 211-227.
• MARTINEZ, D. M. (2017). From Construction of Knowledge to Emergence of Values: An example of community social pediatrics. Book Reviews, 9(3).
• MCCARTY, J.A., ve L.J. SHRUM, (1994). The Recycling Of Solid Wastes: Personal Values, Value Orientations, And Attitudes About Recycling As Antecedents Of Recycling Behavior. Journal of Business Research, 30, 1994, 58.
• MENGÜŞOĞLU, T. (1983). Felsefeye Giriş. Remzi Kitabevi, İstanbul
• MILMAN, A., and KIPARSKY, M. (2020). Concurrent Governance Processes of California's Sustainable Groundwater Management Act. Society & Natural Resources, 33(12), 1555-1566.
• NEBOT, A. C. (2021). Prosodic modulation as a mark to express pragmatic values: The case of mitigation in Spanish. Journal of Pragmatics, 181, 196-208.
• NEVITTE, N., BLAIS, A., GIDENGIL, E., & NADEAU, R. (2021). Values and Beliefs. In Anatomy of a Liberal Victory (pp. 99-114). University of Toronto Press.
• OCAK, A. Y. (1996). Türkiye’de ahilik araştırmalarına eleştirel bir bakış. I. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• OĞURLU, İ., Ahiliğin Çevre Ahlakı ve Eğitimine Bakan Yönleri Üzerine Bir Değerlendirme, Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 2016 Volume: 8, S: 169 ‐ 187
• OZATA, M., and ŞENER, E. (2019). Esnaf ve Sanatkârların Ahilik Değerlerine Sahip Olma Durumlarının Bazı Değişkenler Açısından Belirlenmesi: Kırşehir Örneği 1. Business and Economics Research Journal, 10(4), 945-958.
• ÖZATA, M., and ŞENER, E. (2018). The Evaluation of The Tradesmen's and Craftmen's Levels of the Ownerships of Akhi-Order Values in Kırşehir. www. inglobe.org, 478.
• PALA, A. (2007). Türk Kültür Tarihinin bir kaynağı olarak Burgazi Fütüvvetnâmesi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 44
• PICKLES, D., KING, L., and DE LACEY, S. (2017). Culturally construed beliefs and perceptions of nursing students and the stigma impacting on people living with AIDS: A qualitative study. Nurse education today, 49, 39-44.
• RINDOVA, V. P., and MARTINS, L. L. (2018). From values to value: Value rationality and the creation of great strategies. Strategy Science, 3(1), 323-334.
• ROBBİNS, S. P. (1992). Essentials of Organizational Behavior, Prentice-Hall, New Jersey. S.25
• ROKEACH, M. (1973). The Nature of Human Values, The Free Press, New York. S.5
• SADEGÜL A. A., (2003) “Eğitim Yönetimi ve Degerler”, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), s. 7-18.
• SAĞNAK, M. (2005). İlköğretim Okullarında Görevli Yönetici ve Öğretmenlerin Değer Uyum Düzeyleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Cilt. 5, Sayı.l, s. 207-228, İstanbul, s. 209
• SANCAKLI, S. (2010). Ahilik ahlakının oluşumunda hadislerin etkisi. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-18
• SCHWARTZ, S., and BILSKY, W. (1987). Toward A Universal Psychological Structure of Human Values, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 53, No.3 s.551
• SHOBEIRI, S. M. (2018). The Role of Social Networks on the Culture of the Teachers' Environmental Values and Beliefs: a case study of the telegram. Environmental Education and Sustainable Development, 6(2), 37-43.
• SISON, M., YU, M., CASTILLO-CARANDANG, N., UY, A., VILLARANTE, K., MANINGAT, P., and CUBILLAN, E. (2018). A qualitative study on the attitudes, behaviors, and beliefs of urban adult Filipinos on sunlight exposure: 6395. Journal of the American Academy of Dermatology, 79(3).
• SÖZEN, E. (2017). Söylem (Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/ Güç ve Refleksivite. İstanbul: Profil Kitap Yayıncılık (İnkılap Kitapevi Baskı Tesisleri).
• ŞAHİN, H. (2006). Selçuklular devrinde Ahiler. Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı I. A. Y. Ocak (Ed.), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• ŞAHİN, H. (2007). Osmanlı Devletinin kuruluş döneminde dini zümreler. Yayımlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TEKİN, M. (2006). Bir sosyal kontrol aracı olarak Ahilik ve toplumsal dinamikleri. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21, 219-235.
• THOMPSON, L., and MILTER, R. G. (2018). CityLab: An Academic Business Capstone for the Urban Century. Business and Professional Ethics Journal.
• TİMUÇİN, A.(1994), Felsefe Sözlüğü, B.D.S. Yayınları, İstanbul, s.60.
• UMANAILO, M. C. B., UMANAILO, A. R., and UMANAILO, A. D. S. (2020). Functions of Values, Morals, Justice, Order and Community Welfare. Authorea Preprints.
• ÜNSÜR, A. (2020). Ahilik Sistemi Değerleri Yönetim ve Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(39), 297-337.
• WİENER, Y. (1988). Forms of Values Systems: A Focus on Organizational Effectiveness and Cultural Change and Maintenance, Academy of Management Review, V. 13, p. 545.
• WİTTE, K. and M. A. A Meta-Analysis Of Fear Appeals: Implications For Effective Public Health Campaigns. Health Education & Behavior, 27.5 (2000): 591-615. YİĞİT, İ. (2017). XVI. Yüzyıl Türkiye’sinde Ahi Adlı Yerleşmeler. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 9(3).
• YÜKSEL, Ö. (2006). Davranış Bilimleri, Gazi Kitabevi, Ankara, s: 100
• Zhao, Y. (2021). The Pragmatic Values of Chinese-English Fuzzy Language in Communication.
• WİDDOWSON, H. G. (1973). An Applied Linguistic Approach to Discourse Analysis. (Erişim Tarihi: 06.09.2021, https://www.era.lib.ed.ac.uk/handle/1842/17734)
• https://ungc.bilgi.edu.tr/tr/sss.html (Erişim. 09.09.2021)
• https://www.globalcompactturkiye.org/(Erişim. 03.09.2021)
• https://www.unglobalcompact.org/what-is-gc/mission/principles (Erişim. 01.09.2021)
• https://www.unglobalcompact.org/what-is-gc/mission/principles (Erişim. 04.09.2021)
• https://www.unglobalcompact.org/what-is-gc/mission/principles (Erişim. 07.09.2021)