ONUR AKDOĞU UD METODLARINDAKİ TRANSPOZE ETÜD VE ESERLERİN TEKNİK AÇIDAN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 22, 15.10.2021

Arda Göksu

https://doi.org/10.47956/bmsd.905647

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı, 1992 ve 1993 yıllarında iki cilt olarak basılan Onur Akdoğu Ud Metodu 1 ve 2’deki transpoze icra çalışmalarını belirleyerek teknik açıdan incelemektir.
Çalışmanın evrenini, her iki metodta yer alan etüd ve eserler oluşturmaktadır. Transpoze edilerek yazılan etüd ve eserler ise örneklemi teşkil etmektedir. Verilerin toplanmasında belgesel tarama tekniği kullanılmıştır.
1. metodta 95 etüd, 9 şarkı, 1 şarkı bölümü ve 1 saz semâî bölümü bulunmaktadır. Bunların içerisinde transpoze yazılan 5 etüd vardır. Bu etüdlerin icrasında 1. pozisyonun kullanıldığı, daha çok 4’lü, 8’li (oktav) aralık çalışmalarına yer verildiği ve Kürdîlihicazkâr ile Nihavend makamlarının tercih edildiği tespit edilmiştir. 2. metodta da 39 etüd, 49 şarkı, 11 şarkı bölümü, 10 saz semâî, 5 saz semâî bölümü, 1 peşrev, 2 peşrev bölümü, 1 sirto, 2 sirto bölümü, 1 longa, 1 medhâl, 14 türkü, 2 oyun havası, 1 oyun havası bölümü, 1 yürük semâî ve 1 beste bölümü bulunmaktadır. Bu metodta 2 şarkı, 1 şarkı bölümü ve 1 etüd transpoze yazılmıştır. Çalışmaların icrasında 1., 2., 3. ve 4. pozisyonlar kullanılmış olup, 5’li, 6’lı aralık çalışmaları ile Rast, Segâh ve Hicaz makamlarının tercih edildiği belirlenmiştir.
Elde edilen sonuçlar ile incelenen metodlar transpoze icra anlayışı açısından değerlendirilmiş ve daha verimli bir şekilde kullanılmalarına yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk Müziği, Onur Akdoğu, Ud, Ud Metodu, Transpoze

Kaynakça

• Akdoğu, Onur, Taksim Nedir Nasıl Yapılır?. 1. Baskı, İzmir: İhlas A.Ş. İzmir Tesisleri, 1989.
• Akdoğu, Onur, Ud Metodu 1. 5. Baskı, İzmir: Anadolu Matbaacılık, 1992.
• Akdoğu, Onur, Ud Metodu 2. 1. Baskı, İzmir: Anadolu Matbaacılık, 1993.
• Akdoğu, Onur, “Türk Müziği Tarihi”, Ulusal Müzikoloji Dergisi, 6, 1999, 2-5.
• Akdoğu, Onur, “Türk Müziği Tarihi”, Ulusal Müzikoloji Dergisi, 9, 1999, 2-5.
• Aktüze, İrkin, Müziği Anlamak Ansiklopedik Müzik Sözlüğü, 1. Baskı, İstanbul: Pan Yayıncılık, 2004.
• Aydemir, Murat, Türk Müziği Makam Rehberi, 2. Baskı, İstanbul: Pan Yayıncılık, 2016.
• Beşiroğlu, Şehvar. “Türk Musikisi Çalgı Eğitiminde Metot Kavramı”. 5. İstanbul Türk Müziği Günleri, Türk Müziğinde Eğitim Sempozyumu (14-15 Mayıs 1998).ed. Göktan Ay. 1/61. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1. Basım, 1999.
• Bodur, Alparslan, Türkiye’de Ud Eğitimi İçin Yazılmış Metodların Karşılaştırmalı İncelenmesi. Ordu: Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Büyüköztürk, Şener vd. Bilimsel Araştırma Yöntemler,. 18. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2014.
• Destegül, Aziz, Târihî, Fizikî ve İcrâî Yönleriyle Türk Mûsikîsinde Ud. Ankara: Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Gerçek, İsmail Hakkı, “Meslekî Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Kullanılan Ud Metodları Üzerine Karşılaştırılmalı Bir Çalışma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14/1, 2010, 149-156.
• Göksu, Arda, Geleneksel Türk Çalgı Müziği Üst Düzey İcracılarının Performans Gelişim Süreci İle Devlet Konservatuvarları Çalgı Eğitiminde Kullanılan Öğretim Yöntemleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014.
• Gönül, Mehmet, Nevres Bey’in Ud Taksimlerinin Analizi ve Ud Eğitimine Yönelik Alıştırmaların Oluşturulması. Konya: Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010.
• Güntekin, Mehmet. “Osmanlı’da Musikî ve ‘Hikmete Dâir Fenn’in’ Son Osmanlılar’ı”. Osmanlı Ansiklopedisi-Kültür ve Sanat. 10/654-655. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999.
• Karasar, Niyazi, Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler, 33. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2018.
• Koç, Ferdi, “The Comparison of Methods Used for Oud Education in Turkish Music”, Procedia Social and Behavioral Sciences 106, 2013, 2645-2651.
• Küçükgök, Emre, Ülkemizde Kullanılan Yayınlanmış Ud Eğitimi Metotlarının Karşılaştırmalı Analizi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Özdemir, Beyza, Hâfız Mehmed’in “Ud Muallimi” Kitabının Çeviriyazımı ve Günümüz Perspektifinden İncelenmesi. İstanbul: Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Öztuna, Yılmaz, Türk Mûsikîsi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi, 1. Baskı, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2000.
• Say, Ahmet, Müzik Sözlüğü, 1. Baskı, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları, 2005.
• Sun, Muammer, Türkiye’nin Kültür, Müzik, Tiyatro Sorunları, 1. Baskı, Ankara: Kültür Yayınları, 1969.
• Torun, Mutlu, Ud Metodu - Gelenekle Geleceğe. 1. Baskı, İstanbul: Çağlar Yayınları, 2000.
• TRT. TRT Türk Sanat Müziği Sözlü Eserler Repertuvarı. Ankara: TRT Yayınları, 1995.
• Tuna, Almila, Onur Akdoğu Bibliyografyası. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Uz, Kâzım, Musiki Istılâhatı, 2. Baskı, Ankara: Küğ Yayını, 1964.
• Yahya, Gülçin, Ud Alıştırmaları, 2. Baskı, Ankara: Yurtrenkleri Yayınevi, 2006.
• Yahya Kaçar, Gülçin, “Geleneksel Çalgılardan Ud’un Müzik Öğretmenliğinde Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22/1, 2007, 111-121.
• Yahya Kaçar, Gülçin, Türk Mûsikîsi Rehberi, 1. Baskı, Ankara: Maya Akademi, 2009.
• Yıldırım, Ali – Şimşek, Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 5. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2005.
• Yücel, Haluk, “Türk Müziğinde Ud Eğitimi ve Ud Metotları Üzerine Bir İnceleme”, İdil, 6/32, 2017, 1413-1425.