Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı Çocukların Ebeveynlerinde Duygu Düzenleme: Bir Model Önerisi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 12, 7 - 14, 31.07.2023

Gonca Günakan , Gül Ünsal

https://doi.org/10.56955/bpd.1308099

Öz

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), sosyal-duygusal etkileşimde ve iletişimde bozulma, sınırlı kısıtlı ve tekrarlayıcı davranışlarla karakterize nörogelişimsel bir bozukluktur. Belirtiler erken çocukluk çağından itibaren başlamakta ve günlük işlevleri olumsuz etkilemektedir. Bu süreç, aile ve özellikle bakım verici için rollerini yerine getirmede çeşitli güçlükler oluşturur. Bakım verici konumda bulunan annenin stres düzeyi artmakta, sosyal izolasyon ve depresyon gibi çeşitli belirtiler görülebilmektedir. Bu nedenle anneler, gelişimsel ihtiyaçları farklılık gösteren çocuklarının gereksinimlerini dengelemekte zorlanmakta, duygusal destek sağlama ve uyumsal başa çıkma becerileri konusunda yeterli rol model olamamaktadır. Bu bağlamda, OSB tanılı bireylerin ailelerinin yaşadıkları stres, bakım yükü ve bununla ilişkili yaşanan duygusal zorluklar, stresle başa çıkmada yaşanan güçlükler ve olumsuz duygular göz önüne alınarak bu makalede; OSB tanılı çocukları olan ebeveynler için bir psikoeğitim programı model önerisi sunuldu. Hazırlanan psikoeğitim programı; Bütüncül Psikoterapi kapsamında, diyalektik davranışçı terapi ve duygu odaklı terapi eğitimi ve Psikodrama eğitimine dayanmaktadır. Literatürde OSB tanılı çocukların ebeveynlerinin yaşadığı güçlüklere yönelik çalışmalar olmasına karşın, bu ailelerin yaşadığı sorunları çözümlemeye yönelik girişimsel çalışmalara ihtiyaç olduğu görüldü. Bu amaçla, Duygu Düzenleme Psikoeğitim Programı, ruh sağlığı uzmanları için girişimsel bir çalışma modeli olarak sunuldu.

Anahtar Kelimeler

Duygu Düzenleme, Otizm Spektrum Bozukluğu, Psikoeğitim, Ebeveyn

Emotion Regulation in Parents of Children with Autism Spectrum Disorder: A Model Suggestion

Öz

Autism Spectrum Disorder (ASD) is a neurodevelopmental disorder related to impaired social-emotional interaction and communication, and limited, restricted and repetitive behaviors. Childhood starts from early childhood and affects daily items positively. This process creates various difficulties for the family and especially the caregiver in fulfilling their roles. The stress level of the mother who is in a caregiver position increases, and various symptoms such as social isolation and depression can be seen. For this reason, mothers have difficulties in balancing the needs of their children with differing developmental needs, and cannot be sufficient role models in terms of providing emotional support and adaptive coping skills. In this context, in this article, considering the stress experienced by the families of individuals with ASD, the burden of care and related emotional difficulties, difficulties in coping with stress and negative emotions; A psychoeducation program model proposal was presented for parents with children with ASD. Prepared psychoeducation program; Within the scope of Holistic Psychotherapy, it is based on dialectical behavioral therapy and emotion-focused therapy training and psychodrama training. Although there are studies in the literature on the difficulties experienced by the parents of children with ASD, it was seen that there is a need for interventional studies to solve the problems experienced by these families. For this purpose, the Emotion Regulation Psychoeducation Program was presented as an interventional study model for mental health professionals.

Anahtar Kelimeler

Autism Spectrum Disorder, Emotion Regulation, Model family, Parent

Kaynakça

• Amerikan Psikiyatri Birliği (AmericanPsychiatricAssociation-APA) (2013).
• Bradley, S.J. (2000). Affect regulation and the development of psychopathology. New York: GuilfordPress.
• Blair, TD. ve Raınones, VA. (1997). Education as psychiatric intervention: the cognitive-behavioral context. Journal of Psychoso- cial Nursing and Mental Health Services, 35 (12), 29-36.
• Boyd, B. (2002). “Examining the Relationship Between Stress and Lack of Social Support in Mothers of Children with Autism‘‘, Focus on Autismand Other Developmental Disabilities, 17(4), 208-216.
• Cunningham, A.J., Edmonds, C.V. ve Williams, D. (1999). Delivering a very brief psychoeducational program to cancer patients and family members in a largegroup format. Psychooncology, 8 (2), 177 182.
• Crespo, L. M., Trentacosta, C. J., Aikins, D., Wargo-Aikins, J. (2017). Maternal emotion regulation and children’s behavior prob- lems: The mediating role of child emotion regulation. Journal of Child and Family Studies, 26(10), 2797-2809. https://doi. org/10.1007/s10826-017-0791-8.
• Erdem ve Dilekler Aldemir (2022). Genç yetişkinler ve bakım verenlerin duygu düzenleme stratejileri kullanımları: Nitel bir incele- me. Nesne Psikoloji Dergisi, 10(23), 45-77 DOI: 10.7816/nesne-10-23-04 47 www.nesnedergisi.com.
• Gamsız Tunç, Ö. ve Dursun, A. (2021). Genç yetişkinlere yönelik duygu düzenleme müdahaleleri: Sistematik gözden geçirme. Ihlara Eğitim araştırma Dergisi, 6(2), 191-212.
• Gratz, K. L., &Gunderson, J. G. (2006). Preliminary data on an acceptance-based. Emotion regulation group intervention for deli- berate self-harmamong women with borderline personality disorder. Behaviortherapy, 37 (1), 25-35.
• Greenberg, L. (2018). Duygu odaklı terapi. (Çev. Ed.: S. Balcı Çelik). Ankara: Nobel Yayıncılık, 191-220.
• Greenberg L. S.& Watson C.J. (2019). Depresyonun Duygu Odaklı Terapisi. İstanbul. Psikoterapi Enstitüsü Yayınları. s.79-85.
• Griffiths, F. ve Smith, D. (2010). Psychoeducation intervention for people with bipolar disorder. Mental Health Practise, 13 (9), 22-23.
• Hoogsteen L, Woodgate RL. (2013). Centering autism within the family: a qualitative approach to autism and the family. J Pediatr Nurs, 28:135-40.
• Töret Z., Özdemir S. ve Bülbül Akın I. (2019). Ebeveynlerin Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarının Duygu Temelli Tepkilerine Yönelik Görüşleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 14-35.
• Kim, H. K., Pears, K. C., Capaldi, D. M. ve Owen, L. D. (2009). Emotion dysregulation in the intergenerational transmission of ro- mantic relationship conflict. Journal of Family Psychology, 23(4), 585-595. https://doi.org/10.1037/a0015935
• Kinnear SH, Link BG, Ballan MS, & Fischbach RL. (2016). Understanding the experience of stigma for parents of children with autism spectrum disorder and the role stigma plays in families’ lives. J Autism Disord, 46, 942-53.
• Kudaıbergenova, A. (2018). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Ailelerinin karşılaştıkları Sorunlar: Edirne Örneği. Sosyal Biilimler Enstitüsü Disiplinerarası Engelli Çalışmaları Anabilim Dalı Yükseklisans Tezi. Edirne. Trakya Üniveristesi.
• Lee L., HarrgngtonR. ve Louge B. (2008). “ChildrenwithAutism: Qualityof Life and Parental Concerns‘‘, Journal of AutismandDe- velopmental Disorders, S. 38(6), s. 1147-1160.
• Morelen, D., Shaffer, A. ve Suveg, C. (2016). Maternal emotion regulation: Links to emotion parenting and child emotion regulati- on. Journal of Family Issues, 37(13), 1891-1916. https://doi.org/10.1177/0192513X14546720
• Nealy C., O’Hare L., Powers D.J., Swick D. (2012). “TheImpact of AutismSpectrumDisorders on TheFamily: A QualitativeStudy of Mothers‘Perspectives‘‘, Journal of FamilySocialWork, 15(3), 187–201.
• Nicholas, D. B., Zwaigenbaum, L., Ing, S., MacCulloch, R., Roberts, W., McKeever, P., McMorris, C. A. (2016). “Live it to understand it”: The experiences of mothers of children with autism spectrum disorder. Ethnography, 26(7), 921-934.
• Paivio, S. C. (2013). Essential processes in emotion-focused therapy. Psychotherapy, 50 (3), 341-345.
• Roque L, Verissimo, M. (2011). Emotionalcontext, maternal behavior an demotion regulation., 617-626.
• Rummel-Kluge, C., Pitschel-Walz, G ve Bauml, J. (2006). Psychoeducation in schizophrenia- Results of a survey of all psychiatri- cinstitutions in Germany, Austria, and Switzerland. Schizophrenia Bulletin, 32(4), 765-777.
• Sarıtaş, D., Grusec, J. E. ve Gençöz, T. (2013). Warm and harsh parenting as mediators of the relation between maternal and ado- lescent emotion regulation. Journal of Adolescence, 36(6), 1093-1101. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2013.08.015
• Shewark, E. A. ve Blandon, A. Y. (2014). Mothers and fathers’ emotion socialization and childrens’ emotion regulation: A within-fa- mily model. Social Development, 24(2), 266-284. https://doi.org/10.1111/sode.12095
• Silk, J. S., Shaw, D. S., Skuban, E. M., Oland, A. A., Kovács, M. (2006). Emotion regulation strategies in offspring of childhood-onset depressed mothers. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines, (47)1, 69-78. https://doi.org/10.1111/ j.1469-7610.2005.01440.x
• Swaminath, G. (2009). Psychoeducation. Indian J Psychiatry, 51(3), 171-172.
• Woodgate RL, Ateah C, Secco L. (2008). Living in a world of our own: the experience of parents who have a child with autism. Qual Health, 18:1075-83.
• Vatan, S. (2020). Duygu düzenleme eğitiminin duygu düzenleme becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(4), 396-402.
• Zengin Akkuş P., Bahtiyar Saygan B., İlter Bahadur E., Çak T., Özmert N. E. (2021). Otizm Spektrum Bozukluğu Tanısı ile Yaşamak: Ailelerin Deneyimleri. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi. 15: 272-279.