The Effects of Perceived Nepotism on Organizational Revenge: A Study on Public Officer

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 58 - 69, 30.06.2022

Nuri Karaca , Ali Aksoy

https://doi.org/10.33905/bseusbed.1081224

Cited By: 3

Öz

In the globalizing competitive environment, the perception of organizational justice is important in the motivation, effectiveness and efficiency of human resource, which are known to have become a determining factor in the competitiveness of organizations. It may be perceived as unfair by other employees that managers who resort to favoritism by using their power resources give their relatives privileges in promotion, reward, transaction, punishment and employment. Other employees can also respond to favoritism and the organization that paved the way for this situation with revenge in order to ensure justice. In this study, the effects of perceived Nepotism on organizational revenge were investigated. In the literature review on the subject, no study has been found that examines the effect of Nepotism on revenge or organizational revenge by taking public institutions as a sample. In the private sector, the effect of nepotism on revenge has been studied. From this point of view, because our study takes the public institution as a sample, it is unique, and has an exploratory and pioneering feature. Employees of a metropolitan municipality were chosen as the sample of the research and became the subject of research. The survey questions were answered by the office workers in the main service building of the municipality. The results of the research show that perceived Nepotism positively affect organizational revenge.

Anahtar Kelimeler

Favoritism, Nepotism, Organizational Revenge, Public Officer

Algılanan Nepotizmin Örgütsel İntikam Üzerine Etkisi: Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Öz

Küreselleşen rekabet ortamında, örgütlerin rekabet gücünde belirleyici bir faktör haline geldiği bilinen insan kaynağının; motivasyon, etkinlik ve verimliliğinde, örgütsel adalet algısı önem arz etmektedir. Yöneticilerin, sahip oldukları güç kaynaklarını kullanarak kayırmacılığa başvurmaları, akrabalarına; terfi, ödül, işlem, ceza ve istihdamda imtiyaz tanımaları, diğer çalışanlar tarafından adaletsizlik olarak algılanabilmektedir. Diğer çalışanlar da adalet için; kayırana, kayrılana ve bu duruma zemin hazırlayan örgüte karşı intikam cevabını verebilmektedirler. Bu çalışmada; algılanan nepotizmin örgütsel intikam üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Konuyla ilgili yapılan literatür taramasında, nepotizmin, intikam veya örgütsel intikama etkisini kamu kurumları bazında inceleyen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Özel sektörde ise nepotizmin intikam üzerine etkisinin incelendiği görülmüştür. Bu bakımdan çalışmamız kamu kurumunu örneklem alması nedeniyle özgünleşmekte; keşifsel ve öncü bir özellik taşımaktadır. Araştırmanın örneklemi olarak bir büyükşehir belediyesinin çalışanları seçilmiş ve araştırmaya konu olmuştur. Anket soruları belediyenin ana hizmet binasında bulunan büro çalışanları tarafından cevaplanmıştır. Araştırma sonuçları, algılanan nepotizmin örgütsel intikamı pozitif yönde etkilediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kayırmacılık, Nepotizm, Örgütsel İntikam, Kamu Çalışanları

Kaynakça

• Akçin, K. (2019). Kronizm, Örgütsel Sapma Davranışını Tetikler mi? Bir Yerel Yönetim Çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1330-1345.
• Akın, M., Özdevecioğlu, M., & Ünlü, O. (2012). Örgütlerde İntikam Niyeti Ve Affetme Eğiliminin Çalısanların Ruh Sağlıkları ile İlişkisi. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 77-97.
• Akuffo, I., & Kivipõld, K. (2020). Influence of Leaders’ Authentic Competences on Nepotism-Favouritism and Cronyism. Management Research Review, 43(4), 369-386.
• Alper Ay, F., & Oktay, S. (2020). Etik çöküşe yol açan nepotizm ve uygulamalarının örgütsel güvene etkisi: Bir üniversite hastanesinde hekimler ve hemşireler üzerine araştırma. İş Ahlakı Dergisi, 13(1),135-168.
• Arslaner, E., Erol, G., & Boylu, Y. (2014). Konaklama İşletmelerinde Nepotizm Ve Örgütsel Adalet Algısı Üzerine Bir Araştırma. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 62-77.
• Asunakutlu, T., & Avcı, U. (2010). Aile İşletmelerinde Nepotizm Algısı ve İş Tatmini İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 93-109.
• Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Demerouti, E., Janssen, P. P., Van Der Hulst, R., & Brouwer, J. (2000). Using equity theory to examine the difference between burnout and depression, 13(3), 247-268.
• Bedi, A., & Schat, A. (2017). Employee Revenge Against Uncivil Customers. Journal of Services Marketing, 31(6), 636-649.
• Biber, M. (2016). Kamunun Etik Çıkmazı: "Kayırmacılık". Ankara: Adalet Yayınevi.
• Bolat, O., Bolat, T., Seymen, O., & Katı, Y. (2017). Otellerde Nepotizm (Akraba Kayırmacılığı) ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Kariyer Düzleşmesinin Aracılık Etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 157-180.
• Bolino, M. C., & Turnley, W. H. (2008). Old faces, new places: Equity theory in cross‐cultural contexts. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 29(1), 29-50.
• Bryne, B. M. (2016). Structural Equation Modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications, and Programming. 3rd edition, New York: Routledge
• Bülbül, G. (2018). Kayırmacılığın Çalışanlar Üzerindeki Etkisinin Kamu ve Özel Sektör Karşılaştırması Üzerinden İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anablim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetimi Programı, Ankara.
• Büte, M. (2011a). Kayırmacılığın Çalışanlar Üzerine Etkileri İle İnsan Kaynakları Uygulamaları İlişkisi: Türk Kamu Bankalarına Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 383-404.
• Büte, M. (2011b). Nepotizm ve iş tatmini ilişkisinde iş stresinin aracı rolü var mıdır?. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (29), 175-184.
• Cheng, B., Guo, G., Tian, J., & Shaalan, A. (2020). Customer Incivility and Service Sabotage in The Hotel Industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 32(5), 1737-1754.
• Çetinkaya, A., & Sanioğlu Tanış, Z. (2017). Örgütlerde Kayırmacılığın İş Yükü Algısına Etkisi: Konya Kamu Kurumları Araştırması. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 607-618.
• Çetinkaya, F. F., Şener, E., & Korkmaz , F. (2017, Aralık). Aile İşletmeleri Ve Kayırmacılık: Nitel Bir Araştırma. PESA Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 3(4), 119-133.
• Dalkıran, B. (2018). Örgütlerde Nepotizm İle İntikamcı Davranış Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anablim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, İstanbul.
• Disley, P., Hatton, C., & Dagnan, D. (2009). Applying equity theory to staff working with individuals with intellectual disabilities. Journal of intellectual and developmental disability, 34(1), 55-66.
• Erdem, B., Ceylan, U., & Saylan, U. (2013). Aile İşletmelerinde Nepotizm ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Kütahya’da Faaliyet Gösteren Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2), 171-197.
• Gerçek, M. (2017). Etik İklim Ve Örgütsel Güvenin Üretkenlik Karşıtı Davranışlar Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Journal of International Social Research, 10(51), 953-963.
• Griffeth, R. W., & Gaertner, S. (2001). A Role for Equity Theory in the Turnover Process: An Empirical Test 1. Journal of Applied Social Psychology, 31(5), 1017-1037.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştirma Yöntemleri Felsefe- Yöntem- Analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• İlhan, S., & Aytaç, Ö. (2010). Türkiye'de Kayırmacı Eğilimlerin Oluşmasında Toplumsal Ve Kültürel Yapının Rolü. R. Erdem (Ed.), Yönetim Ve Örgüt Açısından Kayırmacılık Kitabı İçinde (s. 61-84). İstanbul: BETA.
• İslamoğlu, A. H., & Alnıaçık, Ü. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştirma Yöntemleri. İstanbul: BETA Yayınevi.
• Jones, R., & Stout, T. (2015). Policing Nepotism and Cronyism Without Losing the Value of Social Connection. Industrial and Organizational Psychology, 8(1), 2-15.
• Karaca, M., Çakı, C., & Doğan, H. (2017). Yerel Medya Çalışanlarının Örgütsel İntikam Davranışları Üzerine Nitel Bir Çalışma: Malatya Örneği. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 193-216.
• Karaca, N. (2021). Algılanan Nepotizm, Kronizm ve Partizanlığın Örgütsel İntikam Üzerine Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anablim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, Malatya.
• Karacaoğlu, K. (2012). Çalışanların nepotizm ve örgütsel adalet algılamaları: Orta Anadolu Bölgesinde bir aile işletmesi uygulaması. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 14(3), 43-64.
• Kavasoğlu, İ., & Yenel, İ. (2018). Hakemlerin Gözünden Futbolda Kayırmacılık. International Journal of Human Sciences, 15(4), 2458-9489.
• Kaygısız, E. G., Çelik , A., & Kaplan , M. (2018). Aile İşletmelerinde Kayırmacılığın Bilgi İfşa Üzerine Etkisi: Konya İlinde Bir Araştırma. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(27), 2997-3005.
• Khatri, N., & Tsang, E. (2003). Antecedents and Consequences of Cronyism in Organizations. Journal of Business Ethics, 43, 289–303.
• Lokaj, A. (2015). Nepotism as a Negative Factor in Organization Performance. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 14(2), 9-13.
• Malisetty, S., & Kumari, K. V. (2017). Detention, Nepotism and Truancy as Predictors of Workplace Deviance in Service Organizations: India's Experience. Indian Journal of Public Health, 8(4), 1-6.
• Meriç, E., & Erdem , R. (2013). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Algılarına Göre Okul Yönetiminde Kayırmacılık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (Educational Administration: Theory and Practice), 19(3), 467-498.
• Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi: AMOS Uygulamaları. 2.basım, Detay Yayıncılık, Ankara
• Nordhall, O., & Knez, I. (2018). Motivation and Justice at Work: The Role of Emotion and Cognition Components of Personal and Collective Work Identity. Frontiers in Psychology, 15, 1-12.
• Oktay, C. (1983). Yükselen İstemler Karşısında Türk Siyasal Sistemi Ve Kamu Bürokrasisi. İstanbul: T.C. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları.
• Oren, L., Tziner, A., Nahshon, Y., & Sharoni, G. (2013). Reletions Between OCBS, Organizational Justice, Work Motivation and Self- Efficacy. Amfiteatru Economic Journal, 15(34), 505-516.
• Özkanan, A., & Erdem, R. (2014). Yönetim Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(20), 179-206.
• Özkanan, A., & Erdem, R. (2015). Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar Üzerine Nitel Bir Çalışma. MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(4), 7-28.
• Özler, H., Ergun Özler, D., & Eren Gümüştekin, G. (2007). Aile İşletmelerinde Nepotizmin Gelişim Evreleri Ve Kurumsallaşma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(17), 437-450.
• Özsemerci, K. (2003). Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları ve Çözüm Önerileri. T.C. Sayıştay Başkanlığı. Ankara: Sayıştay Yayın İşleri Müdürlüğü.
• Özüren, Ü. (2017). Tekstil işletmelerinde nepotizm uygulamalarına bağlı olarak üretkenlik karşıtı davranışlar ve sonuçları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özüren, Ü., & Paksoy, M. (2019). İşgörenlerin Nepotizm Algılarının Örgütsel Muhalefet Tutumları Üzerindeki Etkisi: İstanbul’da Çorap Sanayi Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(41), 210-219.
• Ravetti, C., Sarr, M., Swanson, T., & Munene, D. (2017). Discrimination and favouritism among workers: union membership and ethnic identity (No. 57-2017). Centre for International Environmental Studies, The Graduate Institute.
• Safina, D. (2015). Favouritism and Nepotism in an Organization: Causes and Effects. Procedia Economics and Finance, 23, 630-634.
• Seçkin, Ş. N. (2021). İstismarcı Yönetim ve İntikam Niyeti: Mağduriyet Algısının Aracı, Sürekli Öfkenin Düzenleyici Rolü. İnönü University International Journal of Social Sciences (INIJOSS), 10 (1), 135-151.
• Sökmen, A., Bilsel, M. A., & Erbil , C. (2013). Örgütsel Adaletin Çalışan Motivasyonu ve Performansı Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 43-62.
• Şener, E. (2015). Örgütsel İntikam. İstanbul: Beta.
• Taşkın, P. (2019). Eğitim Örgütlerinde İstismarcı Yönetim ve Örgütsel Öç Alma Davranışı Arasındaki İlişki. Yaşadıkça Eğitim, 33(1), 85-99.
• Tatarlar, C., & Güneri Çangarlı, B. (2018). İntikam mı Affetme mi? Örgütsel Yaşamda Çok Bilinmeyenli Bir Denklem. Ege Akademik Bakış, 18(4), 591-603.
• Tunçbilek, M., & Akkuş, A. (2017). Nepotizm (Akraba Kayırmacılığı) Ve İş Tatmini Arasındaki İlişki Ve Safranbolu Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(3), 169-197.
• Turhan, R. (2016). Nepotizm, Kronizm ve Patronaj Eğilimlerinin Kurumsallaşma Algısı Bağlamında Analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tytko, A., Smokovych, M., Dorokhina, Y., Chernezhenko, O., & Stremenovskyi, S. (2020). Nepotism, Favoritism and Cronyism as a Source of Conflict of Interest: Corruption or Not? Amazonia Investiga, 9(29), 163-169.
• Tziner, A., Fein, E. C., Kim, S.-K., Vasiliu, C., & Shkoler, O. (2020). Combining Associations Between Emotional Intelligence, Work Motivation, and Organizational Justice With Counterproductive Work Behavior: A Profile Analysis via Multidimensional Scaling (PAMS) Approach. Frontiers in Psychology, 11, 1-18.
• Ugaddan, R. G., & Park, S. M. (2019). Do Trustful Leadership,Organizational Justice, and Motivation Influence Whistle-Blowing Intention? Evidence From Federal Employees. Public Personnel Management, 48(1), 56-81.
• Uncu, F., & Şalvarcı Türeli, N. (2017). Küçük Ve Orta Büyüklükteki Hizmet İşletmelerinde Kayırmacılık Algısı: Isparta İli Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 524-541.
• Uz, A. (2011). Anayasal Bir Hak Olarak Kamu Hizmetine Girme Hakkı Ve Liyakat İlkesi. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1), 59-94.
• Vanhanen, T. (1999). Domestic Ethnic Conflict and Ethnic Nepotism: A Comparative Analysis. Journal of Peace Research, 36(1), 55-73.
• Vveinhardt, J., & Sroka, W. (2020). Nepotism and Favouritism in Polish and Lithuanian Organizations: The Context of Organisational Microclimate. Sustainability, 1-23.
• Yavuz, H., & Güçer, E. (2021). Nepotizm-Örgütsel Adalet Algısı İlişkisinde Rekreatif Aktivite Tercihlerinin Rolü. Journal of Recreationand Tourism Research/JRTR, 8(3), 355-372.
• Yıldız, G. (2017). Siyaset Sosyolojisi Boyutuyla Türkiye'de Siyasal Kayırmacılık. Akademik Bakış Dergisi(62), 429-439.
• Yılmaz, Ö. (2014). Algılanan Mağduriyetin Affetme Eğilimi Ve İntikam Niyeti Üzerindeki Etkisi: Konaklama İşletmeleri Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. AKÜ İİBF Dergisi, 16(1), 87-105.
• Yusof, S., & Puteh, F. (2017). Favoritism and Job Performance in Family-Owned Business: Effect of Leadership Style. International Social Sciences Academic Conference (ISSAC 2017) (s. 18-23). Jakarta: MNNF Publisher.
• Zdaniuk, A., & Bobocel, D. (2012). Vertical Individualism and Injustice: The Self-Restorative Function of Revenge. European Journal of Social Psychology, 42, 640–651.