Teachers’ Opinions on The Role of The Social Studies Lesson in Oral and Written Cultural Transmission

Yıl 2019, , 629 - 644, 30.06.2019

Tevfik Palaz , Osman Çepni , Bahadır Kılcan

https://doi.org/10.14686/buefad.521567

Cited By: 3

Öz

This study aimed to determine the role of
social studies lesson in oral and written cultural transmission according to
the opinions of social studies teachers. This study was designed as a case
study under qualitative research method. The participants of the study included
16 social studies teachers chosen through convenience sampling under purposeful
sampling methods and employed in secondary school located in the city center of
Karabuk Province in 2016-2017 education year and spring term. The data of the
study were collected through a semi-structured interview form developed by the
searchers depending on the expert opinions. The data of the study were analyzed
through content analysis and the results yielded two fundamental dimensions.
These were (1) social studies course in written and oral culture transmission
and (2) social studies course together with other courses in the oral culture
transmission. Some of the participant teachers found the class effective for
the oral and written transmission because of its content and its literary
language, however some stated that the class did not include all some of the
cultural elements. Depending on the results of the current study, it is
reasonable to suggest that teachers as practitioners and policy makers should
design oral and written cultural elements, as the program prescribes, and make
use of them in the teaching process.

Anahtar Kelimeler

Oral and written culture, social studies lesson, teacher opinions, qualitative research

Sözlü ve Yazılı Kültür Aktarımında Sosyal Bilgiler Dersinin Rolüne İlişkin Öğretmen Görüşleri

Öz

Bu araştırmada, sözlü ve yazılı kültürün
aktarımında sosyal bilgiler dersinin rolüne ilişkin sosyal bilgiler
öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yapılan araştırma
nitel araştırma deseninde durum çalışması niteliğindedir. Araştırmanın çalışma
gurubunu 2016-2017 eğitim öğretim yılının bahar döneminde Karabük İli merkez
ilçesinde bulunan ortaokullarda görev yapan 16 sosyal bilgiler öğretmeni
oluşturmuştur. Araştırmanın çalışma grubunun seçiminde amaçlı örneklem
yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmada
veriler, araştırmacılar tarafından uzman görüşlerine de başvurularak hazırlanmış
olan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Uygulama sonrasında
katılımcılardan elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma
verilerinden hareketle yapılan içerik analizi sonucunda araştırmanın bulguları
iki temel boyut altında toplanmıştır. Bunlar; yazılı sözlü kültür aktarımında
sosyal bilgiler dersi ve yazılı sözlü kültür aktarımında diğer derslerin
yanında sosyal bilgiler dersi olarak ifade edilebilir. Bazı sosyal bilgiler
öğretmenleri sözlü ve yazılı kültür aktarımında, dersin içeriğinden ve
kullandığı edebi ürünlerden dolayı dersi etkili bulurken bazı sosyal bilgiler
öğretmenleri de derste yeterince kültürel ögelere önem verilmediğini ifade
etmiştir. Çalışmanın bulgularından hareketle politika yapıcıların ve uygulayıcı
konumunda olan öğretmenlerin belirtilen bu sözlü ve yazılı kültür öğelerini,
programın da ön gördüğü şekliyle etkili bir şekilde tasarlayarak eğitim öğretim
sürecinde kullanmaları önemli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sözlü ve yazılı kültür, sosyal bilgiler dersi, öğretmen görüşleri, nitel araştırma

Kaynakça

• Akkuş, Z. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde destanların kullanımı. Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 31-48.Arslan, E. (2014). Ortaokul 7. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde hikâye anlatım yönteminin akademik başarıya etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.Ata, B. (2009). Sosyal bilgiler öğretim programı. Cemil Öztürk. (Ed.). Sosyal bilgiler öğretimi (Birinci Baskı) içinde (s.34-47). Ankara: Pegem. Beldağ, A. ve Aktaş, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi eser kullanımı: Nitel bir çalışma. Erzincan Üniversitesi Erzincan Eğitim Bilimleri Dergisi, 18, 953-981.Bütün-Kar, E. (2018). Sosyal bilgiler öğretiminde kanıt ve edebi eserlerin kullanımı. H. Çalışkan ve B. Kılcan (Ed.). Sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss.283-310). İstanbul: Lisans.Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Pegem.Çifçi, T. (2011). Sosyal Bilgiler öğretiminde tarihî romanların kullanımının öğrencilerin akademik başarısı üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Demir, S. B. ve Akengin, H. (2011). Hikayelerle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem.Demir, S. B. (2011). Sosyal Bilgiler öğretim programına göre tasarlanmış hikâyelerin etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Erden, M. (1996). Sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Alkım.Fredericks, A. D. (2007). Much more social studies through children’s literature: A collaborative approach. Westport CT: Teacher Ideas PressGlesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. (Ersoy, A., &Yalçınoğlu, P. Çev. Ed.). Ankara: Anı.Güvenç, B. (2002). İnsan ve kültür (9. Basım). İstanbul: Remzi.Jarolimek, J. (1990). Social studies in elementary education (8th edition). New York: McMillian.Kaya, Y. (2009). Lisans düzeyinde sosyal bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri: Öğretmen Adaylarının Görüşleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 31-53.Karatay, H. (2007). Değer aktarımı açısından yerli ve yabancı çocuk edebiyatı ürünleri, 38.ICANAS, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, (10–15 Eylül 2007) Ankara. Kuş, E. (2012). Nicel-nitel araştırma teknikleri. (4. Baskı). Ankara: AnıKuş, E. (2012). Nicel-nitel araştırma teknikleri. (4. Baskı). Ankara: Anı.Melanlıoğlu, D. (2008). Kültür aktarımı açısından Türkçe öğretim programları. Eğitim ve Bilim, 33(150), 64-73.McCall A. L. (2010). Teaching powerful social studies ideas through literature Circles. The Social Studies,101(4),152-159.Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları.Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf adresinden 20.01.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır.McGowan, T. & Guzzetti, B. (1991). Edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi. (Çev: Ahmet Doğanay) http://turkoloji.cu.edu.tr/GENEL/doganay_01.pdf, adresinden 23.01.2017 tarihinde erişilmiştir. Mindivanlı, E., Küçük, B., ve Aktaş, E. (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerlerin aktarımında atasözleri ve deyimlerin kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3). 93-101.Oruç, Ş. (2009). Sosyal bilgiler 6. sınıf ders kitaplarında edebi ürünler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(2), 9-24.Özcan, H. (2008). Halk edebiyatı metinlerinin çocuk edebiyatına kaynak olması ve örneklem olarak dede korkut hikâyeleri, Turkish Studies, 3(2), 582-603.Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (1-19). Ankara: Pegem.Sills-Briegel, T. & Camp, D. (2001). Using literature to explore social issues. Social Studies, 91(3), 116-120.Sözer, E. (2008). Sosyal bilgiler dersinin tanımı, kapsamı ve ilköğretim programındaki yeri. Ş. Yaşar, (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (41-55). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.Şimşek, A. (2014). Sosyal bilgiler derslerinde bir öğretim materyali olarak edebi ürünler, M. Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi, (3.Baskı), Ankara: Pegem.Tokcan, H. (2016). Sosyal bilgiler ve edebiyat. H. Tokcan. (Ed.). Sosyal bilgilerde sözlü ve yazılı edebiyat incelemeleri (1. Baskı) içinde (s. 1-24). Ankara: Pegem.Ünlü, İ. (2016). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ders materyali olarak edebi ürün kullanımına yönelik görüşleri, International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(22), 120-136.Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin.