Din Öğretiminde Kültürel Aidiyet ve Sorumluluk Bilinci Kazanma Amacına Erişim Düzeyi Ölçeği: Geçerlik Güvenilirlik Çalışması

Yıl 2019, Sayı: 14, 112 - 127, 25.12.2019

Yasin Yiğit , Hüseyin Kasım Koca

https://doi.org/10.34085/buifd.634777

Cited By: 1

Öz

Din Öğretiminde Kültürel Aidiyet ve Sorumluluk
Bilinci Kazanma Amacına Erişim Düzeyi Ölçeği: Geçerlik Güvenilirlik Çalışması

Attainment Level Scale for Goal to Get the Cultural
Belonging and Responsibility Awareness in the Religious Teaching: A Study of Validity and Reliability

 

Yasin
YİĞİT

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni, Milli
Eğitim Bakanlığı, Zara İsmet Yılmaz İmam Hatip Ortaokulu

Religious Culture and Ethics
Teacher, Ministry of National Education, Zara Ismet Yılmaz Imam Hatip Secondary
School Sivas, Turkey

[e-mail]

ORCİD: 0000-0002-3254-5350

 

 

Hüseyin Kasım KOCA

Doktora Öğrencisi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, Din Eğitimi Bilim Dalı

PhD Student, Cumhuriyet
University, Institute of Social Sciences, Department of Philosophy and
Religious Sciences, Department of Religious Education Sivas, Turkey

[e-mail]

ORCİD: 0000-0002-6732-7871

Öz

Kültür, bir toplumu diğerlerinden ayıran bir yaşam
tarzıdır. Bu nedenle her toplum gelecek kuşaklara kendi kültürünü tanıtmak ve
benimsetmek ister. Yaşadığı topluma uyum sağlayan, toplumun kültürünü tanıyan,
benimseyen, koruyan ve geliştirmeye çalışan bireylerin yetiştirilmesi toplumsal
bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyacın eğitim kurumları tarafından görmezden gelinmesi
düşünülemez. Bundan ötürü Milli Eğitim Bakanlığı eğitim yolu ile öğrencilere
toplumun kültürünün aktarılmasını amaçlamaktadır. Türkiye, çoğunluğu Müslüman
olan bir toplum olduğu için imam hatip okullarında yapılan din öğretiminde İslâm
kültürünü kazanma amacı benimsenmektedir. Diğer okul türlerinde ise daha çok İslâm
kültürünü tanıtma amacı bulunmaktadır. Bu nedenle çalışmada din öğretiminde
kültürel aidiyet ve sorumluluk bilinci kazanma amacına erişim düzeyini ölçen
geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Çalışmada Sivas
ilinde öğrenim gören öğrencilerden veri toplanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi
ve güvenilirlik analizi için 366, doğrulayıcı faktör analizi için 457 öğrenciye
ulaşılmıştır.  Daha sonra örneklemden
toplanan veriler kullanılarak açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Analiz
sonucunda 26 madde ve 4 faktörden oluşan bir yapı ortaya çıkmıştır. Ölçeğin
toplamda açıkladığı varyans %48.208’dir. Ölçeğin Crombach Alfa iç tutarlık
katsayısı ise 0.90’dır. Çalışma sonucunda ortaya çıkan modelin uyum indeksleri
x2/sd=2.248, RMSEA=.052, RMR=.042, SRMR=.041, GFI=.901, AGFI=.880, CFI=.941,
TLI=.934, IFI=.941 şeklindedir. Bu sonuçlar modelin iyi bir uyuma sahip olduğunu
ortaya koymaktadır.

Anahtar
Kelimeler: Din
Eğitimi, Ölçek Geliştirmek, Kültür, Kültürel Aidiyet, Kültürel Sorumluluk

Abstract

Culture is a
lifestyle that separates a society from others. Therefore, every society wants to introduce and adopt
its culture to future generations. It is a social need to educate individuals who adapt to the society in
which they live, recognize, adopt, protect and develop the culture of the
society.
It is unthinkable that this need is ignored by
educational institutions. Therefore, the Ministry of National Education aims to transfer the
culture of the society to the students through education. Turkey, the aim of winning the Muslim culture is adopted
in religious education that made in imam hatip schools because it is a predominantly
Muslim society.
In other types of schools, it has the aim of to
introduce Islamic culture. Therefore, it is aimed to develop a valid and reliable measurement tool
that measures the level of access to the aim of gaining cultural belonging and
responsibility awareness in religious education in study. In study, data were collected from students studying
in Sivas. It was reached to 203 students for exploratory factor
analysis and reliability analysis, 256 students for confirmatory factor
analysis.
Then, exploratory factor analysis was performed using
the data collected from the sample. In a result of the analysis, a structure consisting of 26 items and 4
factors has emerged. The total
variance explained by the scale is %48.208. Cronbach's alpha internal consistency coefficient of
the scale is 0.90. In the result
of study, the fit indices of model obtained are x2/sd=2.248, RMSEA=.052,
RMR=.042, SRMR=.041, GFI=.901, AGFI=.880, CFI=.941, TLI=.934, IFI=.941. These results show that the model has a good fit.

Keywords: Religious
Education, Scale Development, Culture, Cultural Belonging, Cultural
Responsibility

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Ölçek Geliştirmek, Kültür, Kültürel Aidiyet

Kaynakça

• Acar Güvendir, Meltem - Özer Özkan, Yeşim. “Türkiye’deki Eğitim Alanında Yayımlanan Bilimsel Dergilerde Ölçek Geliştirme ve Uyarlama Konulu Makalelerin İncelenmesi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 14/52 (Ocak 2015): 23-33.
• Akbaş, Ufuk - Karabay, Ersoy - Yıldırım, Seheryeli - Ayaz, Merve - Demir, Ahmet – Özgür, Osman. “Türkiye Ölçme Araçları Dizininde Yer Alan Açımlayıcı Faktör Analizi Çalışmalarının Paralel Analiz Sonuçları İle Karşılaştırılması”. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi 12/3 (Temmuz 2019): 1095-1123
• Baykara, Tuncer. Türk Kültürü Araştırmaları. İzmir: Akademi Kitabevi Yayıncılık,1997.
• Bayram, Nuran. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Amos Uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi, 2016.
• Bryman, Alan-Cramer, Duncan. Quantitative Data Analysis with SPSS Release 10 for Windows: a Guide for Social scientists. Philadelphia: Routledge, 2001.
• Büyüköztürk, Şener. “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Gelistirmede Kullanımı”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 32 (Güz 2002):470-483.
• Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimleri İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, Spss Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2002.
• Cebeci, Suat. “Milli Kimlik Bağlamında Din - Kültür İlişkisi”. Akademik İncelemeler Dergisi (AID) 3/2 (Ağustos 2014): 1-11
• Creswel, John W. Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Çev. Ed. Selçuk Beşir Demir. Ankara: Eğiten Kitap Yayınları, 2017.
• Durmuş, Beril - Yurtkoru, E. Serra-Çinko, Murat. Sosyal Bilimlerde Spss’le Veri Analizi. İstanbul: Beta Yayınları, 2016.
• Erkan, Hüsnü - Erkan, Canan. Kültür Politikamızda Yeni Boyutlar, (Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1998),3-4.
• Erkorkmaz, Ünal - Etikan, İlker-Demir, Osman - Özdamar, Kazım - Sanioğlu, S. Yavuz. “Doğrulayıcı Faktör Analizi ve Uyum İndeksleri”, Turkiye Klinikleri J Med Sci 33/1 (2013): 210-223. https://doi : 10.5336/medsci.2011-26747
• Güvenç, Bozkurt. Kültür ve Eğitim. Ankara: Gündoğan Yayınları, 1995.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel Yayınları, 2017.
• Kocasaraç, Hüseyin – Karataş, Hakan. “Yenilikçi Öğretmen Özellikleri: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi 4/1 (Ocak 2018): 34- 57.
• MEB. AİHL Meslek Dersleri Öğretim Programları. Ankara: MEB Yayınları, 2018.
• MEB. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9-12. Sınıflar) Öğretim Programları. Ankara: MEB Yayınları, 2018.
• MEB. Milli Eğitim Temel Kanunu. Ankara: MEB Yayınları, 1973.
• Miller, Serena. “Ten Steps in Scale Development: A Guide For Researchers”, Communication Methods and Measures, 12/1 (Ocak 2018): 25-44.
• Nurlu, Muammer - Gülden, Bahadır. “Kültür Aktarımı Çerçevesinde Ortaokul Öğrencilerinin Türk Ve Yabancı Müziklere Bakışının İncelenmesi”. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7 / 1 (Şubat 2017): 9-24.
• Polat, Yadigar. Faktör Analizi Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi ve Hayvancılık Denemesine Uygulanışı. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2012.
• Rouchy, Jean Claude. “Cultural Identity and Groups of Belonging”. Eastern Group Psychotherapy Society 26/ 3 (Eylül 2002): 205-207.
• Schermelleh-Engel, Karin-Moosbrugger, Helfried-Müller, Hans. “Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures”. Methods of Psychological Research Online 8/2 (May 2003): 23-74.
• Şahin, Kamil. “Kültürel Yozlaşmaya Neden Olan Bir Unsur Olarak Televizyon”. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1/1 (Mart 2011): 243-277.
• Şencan, Hüner. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayınları, 2005
• Tavşancıl, Ezel. Tutumların Ölçülmesi ve Spss ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınları, 2014.
• Tekin, Halil. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Mars Matbaası, 1977.
• Tuncer, Murat - Berkant, Hasan - Dikmen, Melih. “Sosyal Araştırmalardaki Ölçek Bulgularına Örneklem Etkisinin Araştırılması”. Electronic Journal Of Education Sciences 6/11 (Nisan 2017): 1-10.
• Turan, İbrahim - Şimşek, Ümit - Aslan, Hasan. “Eğitim Araştırmalarında Likert Ölçeği ve Likert Tipi Soruların Kullanımı ve Analizi”. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30 (Ocak 2015): 186-203.
• Yapıcı, Asım. "Çatışmacı Söylemin Dinî Tefekküre Etkisi”. Diyanet İlmî Dergi 54/4 (Aralık 2018): 117-146.
• Yılmaz, Hüseyin. Din Eğitimi ve Sosyal Barış. İstanbul: İnsan Yayınları, 2003.