Sosyal Bilgiler Eğitiminde Coğrafya Konuları Üzerine Yapılmış Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir Analiz ve Bibliyografya Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 34 Sayı: 2, 13 - 34, 31.10.2017

Galip Öner , Demet Öner

Öz

2006-2017 tarihleri arasında Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında coğrafya konuları üzerine yapılmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin incelenerek lisansüstü araştırma eğilimlerinin belirlenmesi araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmanın bir diğer amacı ise 2000-2017 yılları arasında sosyal bilgilerde coğrafya konuları üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin kronolojik bir bibliyografyasını oluşturmaktır. Araştırmada tarama modeline dayalı Nitel Araştırma deseni kullanılmıştır. Lisansüstü tezlere Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) “Ulusal Tez Merkezi” adlı internet veri tabanından taranarak ulaşılmıştır. Ulaşılan tezler İçerik Analizi tekniği ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda Sosyal Bilgiler eğitimi alanında coğrafya konuları üzerine yapılmış 70 lisansüstü teze ulaşılmış, bunların 57’si yüksek lisans, 13’ü ise Doktora tezidir. En fazla lisansüstü tezlerin Gazi, Marmara ve Atatürk üniversitelerinde yapıldığı; ele alınan konuların ağırlıklı olarak Kavram Öğretimi, Öğrenme-Öğretme Süreci ile Yöntem ve Teknikler olduğu; büyük çoğunluğunun Nicel Araştırma yaklaşımı ile desenlendiği ve buna bağlı olarak da en fazla Tarama ve Deneme modellerinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Konuya ilişkin bibliyografya oluşturma amacıyla ise 84 lisansüstü teze ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler eğitimi, coğrafya konuları, lisansüstü tezler, bibliyografya

Kaynakça

• Çiftçi, T. (2017). Türkiye’de coğrafya eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin (2006-2017) eğilimleri, Journal of History Culture and Art Research, 6(4), 864-887.
• Geçit, Y. (2010). Coğrafya eğitimi araştırmalarında temel yönelimler, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(2), 923-987.
• Hartshorne, R. (1939). The Nature of Geography. USA: The Science Press Printing Company.
• İncekara, S. (2009). Uluslararası alanda coğrafya eğitimi araştırmaları ve Türkiye’den örnekler: mevcut durum ve gelecek yönler, Doğu Coğrafya Dergisi, 14(21), 123-136.
• Kaya, M. F. (2013). Coğrafya eğitimi alanında deneysel desene sahip lisansüstü tezler üzerine bir içerik analizi, 3rd International Geography Symposium – GEOMED, Tam Metin Bildiri Kitabı, http://web.deu.edu.tr/geomed/proceedings/download/045_GeoMed_2013_Proceedings_461-473.pdf adresinden 14.11.2017 tarihinde alınmıştır.
• Keçeli, A. & Sarıusta, F. (2014). Sorun temelli - çözüm odaklı coğrafya! Yüksek lisans ve doktora tez çalışmaları üzerine bir inceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 85-100.
• Koç, E. S. (2015). Türkiye’de ilköğretim programlarının değerlendirilmesine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 198-216.
• Küçükoğlu, A. & Ozan, C. (2013). Sınıf öğretmenliği alanındaki lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 27-47.
• Oruç, Ş. (2014). Seçilmiş sosyal bilgiler öğretimi bibliyografyası, Safran, M. (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem Akademi.
• Oruç, Ş. & Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121 -132.
• Öner, G. (2016). Sosyal bilgilerde yerel coğrafya öğretimi: sosyal bilgiler öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Şahin, M., Göğebakan-Yıldız, D. & Duman, R. (2011). Türkiye’deki sosyal bilgiler eğitimi tezleri üzerine bir değerlendirme, Journal of Social Studies Education Research, 2(2), 96-121.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. & Dündar, H. (2014). Eğitim ve Bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: içerik analizi, Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453.
• Sever, R. (2015). Sosyal bilgiler öğretimine giriş, Sever, R. (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Sözbilir, M. & Kutu, H. (2008). Development and current status of science education research in Turkey. Essays in Education, Special Issue, 1-22.
• Tarman, B., Acun, İ. & Yüksel, Z. (2010). Sosyal bilgiler eğitimi alanındaki tezlerin değerlendirilmesi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 725 -746.
• Ünlü, M. (2014). Coğrafya öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Yapıcı, H. (2015). Sosyal bilgiler öğretimi üzerine bir bibliyografya denemesi, Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 346-364.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.