Öğretmen Adaylarının Ekolojik Ayak İzi Farkındalıklarının Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 135 - 151, 31.12.2022

Sait Bulut Gizem Şahin Hacı Kubilay Kiraz Sultan Tatlısu Gülşah Çoşkun

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalıklarının ana bilim dalı ve cinsiyet değişkenine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Bu çalışma Eğitim Fakültesi'nde öğrenim gören Okul Öncesi Eğitimi, Türkçe Eğitimi, Fen Bilgisi Eğitimi, Matematik Eğitimi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Sınıf Eğitimi, Sosyal Bilgiler Eğitimi ve İngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dallarındaki 318 üçüncü sınıf öğretmen adayı üzerinde yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak "Ekolojik Ayak İzi Farkındalığı" ölçeği uygulanmıştır. Verilerin analizinde betimleyici istatistikler, ana bilim dalları arasında karşılaştırma yapmak için tek yönlü varyans analizi (ANOVA), cinsiyet değişkeni için bağımsız örneklemler t-testi kullanılmıştır. Araştırmada ana bilim dalları yönünden yapılan karşılaştırmada Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı öğretmen adayları lehine ekolojik ayak izi farkındalıklarında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Bazı alt boyutlarda, Sınıf Eğitimi öğretmen adaylarının lehine bir sonuç elde edilmiştir. Ayrıca ekolojik ayak izi farkındalığı en düşük olan ana bilim dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Eğitimi olmakla birlikte bazı alt boyutlarda ise İngiliz Dili Eğitimi ve Matematik Eğitimi en düşük puana sahiptir. Cinsiyet değişkenine göre incelendiğinde, kadın öğretmen adayları lehine ekolojik ayak izi farkındalıklarında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ekoloji, Ekolojik ayak izi, Ekolojik ayak izi farkındalığı, Öğretmen adayları

Identification of Ecological Footprint Awareness of Prospective Teachers

Öz

The aim of this study is to determine whether the ecological footprint awareness of prospective teachers differ according to the variables of department and gender. This study was conducted on 318 third-year prospective teachers from the Departments of Pre-school, Turkish Language, Science, Mathematics, Guidance and Psychological Counseling, Primary School, Social Science and English Language Education at Faculty of Education. In this study, the "Ecological Footprint Awareness" scale was used as a data collection tool. Descriptive statistics were used in the analysis of the data, one-way ANOVA was used to compare the departments and independent samples t-test was used for the gender variable. In the comparison made in terms of departments in the research, a significant difference was found in ecological footprint awareness in favor of prospective Science Education teachers. In some sub-dimensions, a result in favor of Primary School Education prospective teachers was obtained. In addition, the department that has the lowest ecological footprint awareness is Guidance and Psychological Counseling Education, while English Language Education and Mathematics Education have the lowest scores in some sub-dimensions. When examined according to the gender variable, a significant difference was found in ecological footprint awareness in favor of female prospective teachers. Suggestions were made about the findings obtained.

Anahtar Kelimeler

Ecology, Ecological footprint, Ecological footprint awareness, Prospective teachers

Kaynakça

• Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K., & Polat, F. (2008). The content of ecological footprint concept and calculation of individual ecological footprint in the Akdeniz University economics and administrative sciences faculty. Akdeniz University Journal of Economics and Administrative Sciences, 15, 1-25.
• Aksu, C. (2011). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre. Güney Ege Kalkınma Ajansı. Retrieved from http://geka.org.tr/yukleme/dosya/pdf (Date of Access: 20.07.2019).
• Atasoy, E. (2006). Çevre için eğitim: Çocuk doğa etkileşimi (1. Baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Bergman, B. G. (2016). Assessing impacts of locally designed environmental education projects on students’ environmental attitudes, awareness, and intention to act. Environmental Education Research, 22(4), 480-503.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelenk, B. (2019). Öğretmen adaylarının ekolojik ayak izinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi [Examination of prospective teachers ecological footprint according to some variable] (Unpublished master’s thesis). Ondokuz Mayis University, Samsun.
• Çelik-Coşkun, I., & Sarıkaya, R. (2014). Investigation of ecological footprint levels of classroom teacher candidates. Turkish Studies, 9(5), 1761-1787. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6598
• Demir, E., & Yalçın, H. (2014). Türkiye’de çevre eğitimi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 7(2), 07-18.
• Ekici, G. (2012). Responsibility perception scale of teacher’s for student achievement: the adaption into Turkish, validity and reliability study. Journal of Contemporary Education Academic, 1(2), 23-35.
• Erdem, Ü. (Ed.). (2000). Çevre bilimi: Sürdürülebilir dünya. İzmir: Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• Eren, B., Aygün, A., Chabanov, D., & Akman, N. (2016). Mühendislik öğrencileri ekolojik ayak izinin belirlenmesi [Ecological footprint score in engineering students]. International Journal of Engineering and Technology Research (IJENTE), 1(1), 7-12.
• Gottlieb, D., Vigoda-Gadot, E., & Haim, A. (2013). Encouraging ecological behaviors among students by using the ecological footprint as an educational tool: a quasi-experimental design in a public high school in the city of Haifa. Environmental Education Research, 19(6), 844-863.
• Günal, N. (2018). Üniversite öğrencilerinin ekolojik ayak izi azaltılması ile ilgili eğilimlerinin değerlendirilmesi [Evaluation of the tendecy of the university students to reduce ecological footprint] (Unpublished master's thesis). Gazi University, Institute of Science and Technology, Ankara.
• Gündüz, Ş., & Alsagher, E. A. A. (2018). Consciousness levels of Libyan higher education students on ecological footprint and sustainable life. Quality & Quantity, 52(1), 67-78 https://doi.org/10.1007/s11135-017-0588-2
• Kawashima, M. (1998). Development of teaching materials. A Focus on Lakes/Rivers in Environmental Education, Tokyo.
• Keleş, Ö. (2011). The effect of learning cycle model on students’ reducing ecological footprints. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10(3), 1143-1160.
• Keleş, Ö. (2014). Prefer sustainable transportation reduce your ecological footprint. Journal of Inquiry Based Activities (JIBA), 4(Special Issue), 46-57.
• Keleş, Ö., Uzun, N., & Özsoy, S. (2008). Measuring and evaluating pre-service teachers’ ecological footprints. Ege Journal of Education, 9(2), 1-14.
• Kurt, H. (2013). Biyoloyi öğretmenlerinin öğrenci başarısından sorumluluk algılarının sınıf yönetimi profillerine göre analizi [The analyse of biology teachers’ responsibility perception for student achievement in terms of classroom management profiles]. Turkish Studies, 8(6). 473-490. DOI:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4807
• Lambrechts, W., & Van Liedekerke, L. (2014). Using ecological footprint analysis in higher education: Campus operations, policy development and educational purposes. Ecological Indicators, 45, 402-406.
• Living Planet Report, (2018). Aiming higher. Retrieved from https://wwf.panda.org/knowledge_hub/all_publications/living_planet_report_2018/ (Date of Access: 20.07.2019).
• McKillup, S. (2012). Statistics explained: An introductory guide for life scientists. United States: Cambridge University Press.
• Medina, M. A. P., & Toledo-Bruno, A. G. (2016). Ecological footprint of university students: Does gender matter?. Global Journal of Environmental Science and Management, 2(4), 339-344.
• Meyer, V. (2004). The ecological footprint as an environmental education tool for knowledge, attitude and behaviour changes towards sustainable living (Unpublished master’s thesis). University of South Africa, Africa.
• O'Gorman, L., & Davis, J. (2013) Ecological footprinting: its potential as a tool for change in preservice teacher education. Environmental Education Research, 19(6), 779-791.
• Ortegon, K., & Acosta, P. (2019). Ecological footprint: a tool for environmental management in educational institutions. International Journal of Sustainability in Higher Education, 20(4), 675-690.
• Özgen, U., & Demirci-Aksoy, A. (2017). Tüketicilerın ekolojik ayak izi farkındalık düzeyleri (Ankara ili örneği) [Ecological footprint awareness levels of consumers (sample of Ankara province)]. Third Sector Social Economic Review, 52(3), 46-65. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.17.11.790
• Öztürk, T., & Zayimoğlu-Öztürk, F. (2016). Sosyal bilgiler öğretim programının çevre eğitimi açısından analizi [The analysis of social studies curriculum in terms of environmental education]. Kastamonu Education Journal, 24(3), 1533-1550.
• Öztürk-Demirbaş, Ç. (2015). Sustainable development awareness levels of teachers pre-service. lnternational Journal of Geography and Geography Education, 31, 300-316.
• Pena-Cerezo, M. A., Artaraz-Minon, M., & Tejedor-Nunez, J. (2019). Analysis of the consciousness of university undergraduates for sustainable consumption. Sustainability, 11(17), 4597.
• Ramadhan, S., Sukma, E., & Indriyani, V. (2019, August). Environmental education and disaster mitigation through language learning. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 314(1), 012054.
• Sivrikaya, Ş. (2018). Fen bilgisi ve Türkçe öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi [Investigation and evaluation of ecological footprint awareness levels of science and Turkish teacher candidates] (Unpublished master’s thesis). Akdeniz University, Antalya.
• Şimşekli, Y. (2004). Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerine ilköğretim okullarının duyarlılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 83-92.
• Turkey Ecological Footprint Report, (2012). Retrieved from:http://awsassets.wwftr.panda.org/downloads/turkiyenin_ekolojik_ayak_izi_raporu.pdf (Date of Access: 24.06.2019).
• Uyanık, G. (2020). Investigation of the ecological footprint awareness levels of classroom teacher candidates. International Electronic Journal of Environmental Education, 10(1), 32-43.
• Wanchana, Y., Inprom, P., Rawang, W., & Ayudhya, A. O. J. N. (2019). A model of environmental education competency development for teachers in secondary schools. International Journal of Environmental and Science Education, 14(9), 511-520.
• Wackernagel, M., Onisto, L., Bello, P., Callejas Linares, A., Lopez Falfán, I. S., Méndez García, J., Suárez Guerrero, A. I., & Guadalupe Suárez Guerrero, M. (1999). National natural capital accounting with the ecological footprint concept, Ecological Economics, 29(3), 375-390.
• Wilson, J., & Anielski, M. (2005). Ecological footprints of canadian municipalities and regions. ecological footprinting. [Electronic Version]. Edmonton: Anielski Management Inc.
• WWF (t.y). What is ecological footprint? https://wwf.panda.org/knowledge_hub/teacher_resources/webfieldtrips/ecological_balance/eco_footprint/ (Date of Access: 16.11.2019).
• Yang, J., Yang, J., Luo, X., & Huang, C. (2019). Impacts by expansion of human settlements on nature reserves in China. Journal of Environmental Management, 248, 109233.
• Yıldız, E., & Selvi, M. (2015). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının ekolojik ayak izleri ve ekolojik ayak izini azaltma yolları konusundaki görüşleri [The ecological footprints and the views on ways to reduce the ecological footprint of pre-service science teachers]. GEFAD/GUJGEF, 35(3), 457-487.
• YÖK (2018). Teacher training undergraduate programs. Retrieved from: https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari (Date of Access: 16.11.2019).