POPÜLER KÜLTÜR, BATIL İNANÇLAR VE FAL BAKTIRMAK: MÜŞTERİ GÖRÜŞLERİNİN BELİRLENMESİ ÜZERİNE KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 1 - 11, 01.12.2018

Meltem Canoğlu , Eda Yaşa Özeltürkay

Öz

Gündelik yaşamın bir kültürü olarak görülen populer kültür ve onun altında yer alan batıl inançlar çoğu zaman bireylerin tüketim alışkanlıklarında etkili rol oynayabilmektedir. Bu çalışmada, fal-kafe olarak halk arasında bilinen işletmelere özellikle fal baktırmak amacıyla giden müşterilerin batıl inançlarını, fal baktırma sıklıklarını ve deneyimlerini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu çalışma için Adana’da yargısal örnekleme yöntemiyle 22 kişiden veriler toplanmıştır. Görüşmeler yarı yapılandırılmış görüşme formları aracılığıyla ve görüşmeyi kabul edenlerle yüz yüze yapılmıştır.  Görüşme gerçekleştiren bireylerin verdiği cevaplar incelendiğinde genel olarak,  Türk toplumu, falı bir batıl inanç olarak kabul ediyor, bazı tüketim faaliyetlerinde bazen etkisi olabildiğini düşünüyor, fal baktırma uygulamalarına ücret ödeyebiliyor, toplumun bu tür inançları yadırgadığını ama buna rağmen hala talep olduğunu düşünüyor

Anahtar Kelimeler

Batıl İnanç, Fal Kafe, tüketici davranışı

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2009). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. N. Ülner, M. Tüzel ve E. Gen (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Akova, S., (2011). Batıl İnançlar ve Metoforlarının Reklam Disipliniyle İlişkisi, Mistik Pazarlama, Filiz Okay Demir (Ed.), İstanbul: MediCat Yayınları.
• Ang S. H. (1997). Chinese Consumers’ Perception of Alpha-Numeric Brand Names, Journal of Consumer Marketing, 14(3), 220- 233.
• Batı, U. (2015). Tüketici Davranışları; Tüketim Kültürü, Psikolojisi ve Sosyolojisi Üzerine Şeytanın Notları, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Batı, U., (2017). Markethink Ya Da Farkethink – Deneyimsel Pazarlama ve Duyusal Markalama, Muğla: İyi Yayınları.
• Börütecene, A., Bostan, İ., Şanlı, G., Genç, Ç., Göksun, T. ve Özcan, O. (2017). Coffee Cup Reading as an Inspiration for Looking into Augmented Mugs in Social Interaction, International Conference of Design, User Experience, and Usability, Springer, Cham, 199-218.
• Doğan, M. (2006). Halk Arasında Batıl Olarak Nitelendirilen ve Kutsal Mekanlarda Uygulanan İnanç ve Davranışların Sosyal Politik Açıdan İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Eren, H., Gözaydın, N., Parlatır, İ., Tekinöz T. ve Zülfikar, H. (1998). Türkçe Sözlük, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
• Erginer, G. (2003). Elemterefiş: Anadolu’da Büyü ve İnanışlar, Ekrem Işın (Ed.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Evren, B. (1996). Eski İstanbul’da Kahvehaneler, İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Fendal, D . (2012). Türkiye’deki Kahve ve Mutfak Kültürünün Dönüşümü Üzerinden Küreselleşme Sürecinde Küresel ve Yerel Kültürün Etkileşim ve Eklemleniş, Ileti-s-im, 147-180.
• Güngör, İ. (2005). Popüler kültür ürünü olarak fal. İletişim, 21, 169-202.
• Gür, N. (2012). Osmanlı Fal Geleneği Bağlamında Yıldızname, Falname ve Taliname. Milli Folklor, 24(96), 202-215.
• Halıcı, G. Y. (2018). Popüler Kültürün Ekonomik Bir Olgusu: Fal. Karadeniz Araştırmaları, 58, 146-159.
• Köse, A. ve Ayten, A., (2009). Bâtıl İnanç ve Davranışlar Üzerine Psikososyolojik Bir Analiz, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(3), 45 -70.
• Kramer T., ve Block L., (2008). Conscious and Nonconscious Components of Superstitious Belief in Judgment and Decision Making, Journal of Consumer Research, (34),783-793.
• Nar, M. Ş., (2014). Psiko-Antropolojik Bir Olgu Olarak Fal Üzerine Nitel Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 54(1), 507-524.
• Odabaşı, Y. (2006). Postmodern pazarlama (2.Baskı). İstanbul: MediaCat Yayınları.
• Odabaşı, Y. ve Barış, G., (2010). Tüketici Davranışı (10. Baskı). İstanbul: MaediaCat Yayınları.
• Onwuegbuzie, A. J., ve Leech, N. L. (2007). A Call For Qualitative Power Analyses. Quality Quantity, 41(1), 105-121.
• Örnek S. V. (1977). Sivas ve Çevresinde Hayatın Çeşitli Safhalarıyla İlgili Batıl İnançların ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki, Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Yayınları.
• Özgüven, N. (2013). Batıl İnançların Yenilikçilikteki Rolünün Analizi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 111-124.
• Priporas, C. V., Stylos, N. ve Fotiadis, A.K. (2017). Generation Z Consumers’ Expectations of Interactions in Smart Retailing: A Future Agenda, Computers in Human Behavior, 77, 374-381.
• Saenko, I. V., (2005). The Superstitions of Today’s College Students, Russian Education and Society, 47(12), 76-89.
• Sinanoğlu, A. F., ve Sinanoğlu, A. (2012). 21. Yüzyıl Malatya’sında Batıl İnançlar. Türklük Bilimi Araştırmaları, (31), 239-257.
• Schippers, M. C., & Van Lange, P. A. (2006). The Psychological Benefits of Superstitious Rituals in Top Sport: A Study Among Top Sportspersons, 1. Journal of Applied Social Psychology, 36(10), 2532-2553.
• Scognamillo G. ve Arslan A. (1999). Doğu ve Batı Kaynaklarına Göre Fal, İstanbul: Karizma Yayınları.
• Şahbaz, S. (2007). Geçmişten Günümüze Kahvehaneler, Kahvehanelerin Sosyal Yaşamdaki Yeri ve Önemi: Aydın Merkez Örneği, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Ulu, G. (2012). Batıl İnançların Çin Toplum Yaşamına Etkisi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doğu Dilleri Ve Edebiyatları (Sinoloji) Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Ulusoy, K. (2011). Türk Toplum Hayatında Yaşatılan Kahve ve Kahvehane Kültürü (Biz Sözlü Kültür ve Sosyal Çevre Çalışması), Milli Folklor, 23(89), 159-169.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, K.(2010). Nitel Araştırmalarda Niteliği Artırma, İlköğretim Online, 9(1), 79-92.
• Yokarı, F. (2014). Konuşmanın Etnografyası Bağlamında Falcılık Geleneği, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Zikmund, W. G., Babin, B. J., Carr, J. C., & Griffin, M. (2013). Business research methods. Cengage Learning.