TOPLUM YAŞAMINDA KURALLAR: BİREY-KURAL İLİŞKİSİ

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 1, 138 - 156, 06.04.2015

Yrd. Doç. Dr. Nihan Demirkasımoğlu

https://doi.org/10.18026/cbusos.25587

Cited By: 3

Öz

Toplumsal yaşamda bireyin diğer bireylerle ve toplumla ilişkilerindeki güç dengelerinin sağlanmasında anahtar rol oynayan kurallar, toplumsal ilişkilerde belirsizliğin azaltılması, bireyler arası ilişkilerde yol gösterici olması ve özgürlüklerin çerçevesini çizmesi bakımından kılavuz görevi görmektedir. Toplumun anonim kişiliğinin yarattığı kurallar, toplumdan topluma değişebilmektedir. Bu kurallar, bir yandan bireyleri özgürleştirirken aynı zamanda da onların özgürlüklerini sınırlandırabilmektedir. Kuralların bu dinamik doğasına bağlı olarak, farklı toplumların kurallara uyma gerekçeleri ve kurallara uymamaları durumunda karşılaştıkları yaptırımlar da değişebilmektedir. Sözü edilen olguları ayrıntıları ile tartışmak üzere, bu çalışmada kural kavramı, ilişkili olduğu kavramlar, kuralların işlevleri, kuralların özellikleri ve türleri, birey-kural-özgürlük ilişkisi, kuralsızlık, bireylerin kurallara uyma gerekçeleri ve kurallara uymada toplumsal ayrılıklar konuları odağa alınmıştır. Görünen o ki, kurala uyma davranışının teşvik edilmesinin nihai amacı, bireyin ve toplumun mutluluğunu tesis etmektir. Bu amacı gerçekleştirirken gözden kaçırılmaması gereken nokta ise, kuralların özgürlüklerden en üst düzeyde yararlanmaya olanak sağlayacak biçimde düzenlenmesi ve toplumsal değişmelerin ortaya çıkardığı yeni durumlara ayak uyduracak biçimlerde yeniden düzenlenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Functions of rules, types of rules, rule obeying anomie

Kaynakça

• ATILGAN, A. ve ATILGAN, E. Ü. (2009), Çocuk Hakları Paradigması ve Çocuk Ceza Yargılamasına Hâkim Olan İlkeler Açısından Türkiye’deki Düzenleme Ve Uygulamaların Değerlendirilmesi. Ankara: Mattek Matbaacılık http://www.ihop.org.tr/dosya/cocukhaklari.pdf (erişim tarihi: 26.12.2014) Yayın Tan. San. Tic. Ltd, Şti.,
• AYDIN, İnayet (2001), Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• BALCI, Ali (2003), “Eğitim Örgütlerine Yeni Bakış Açıları: Kuram Araştırma İlişkisi II”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, S: 9 (33), s. 26- 61.
• BAŞARAN, İbrahim E. (2000), Yönetim, Feryal Matbaası, Ankara.
• BAŞARAN, İbrahim E. (2004), Yönetimde İnsan İlişkileri, Ekinoks Yayıncılık, Ankara.
• BIERSTEDT, Robert (1974), The Social Order, Mc-Graw Hill, USA.
• BİESANZ, John M. & BİESANZ Mavis H (1969), Introduction to Sociology, Prentice-Hall Inc., New Jersey.
• BOZKURT, Enver (2008), Genel Hukuk Bilgisi, Asil Yayın Dağıtım Ltd., Ankara.
• BROOM, Leonard & SELZNICK, Philip (1956), Sociology: A Text With Adapted Readings, Evanston: Row, Peterson and Company.
• CAN, Cahit (2002), Hukuk Sosyolojisinin Antropolojik Temelleri, Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. Şti, Ankara.
• DEMİR, Ömer (2003), İktisat ve Ahlak, Liberte Yayınları, Ankara.
• FARLEY, John E. (1998), Sociology, Prentice Hall, United States.
• FRANKENA, William K (2007), Etik, İmge Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• GEÇTAN, Engin (1989), Çağdaş Yaşam ve Normal Dışı Davranışlar, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref A (2008), Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara.
• HANÇERLİOĞLU, Orhan (1996), Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi A.Ş., İstanbul.
• HAYEK, Friedrich A. (1960), The Constitution of Liberty, Chicago: The University of Chicago Press.
• HAZLİTT, Henry (2006), Ahlakın Temelleri, (Çev: Mehmet Aydın ve Recep Tapramaz), Liberte Yayınları, Ankara.
• İÇLİ, Gönül (2002), Sosyolojiye Giriş, Anı Yayıncılık, Ankara.
• KARAMAN-KEPENEKÇİ, Y. (2008), Eğitimciler İçin İnsan Hakları ve Vatandaşlık, Ekinoks Yayınevi, Ankara.
• KODAL, Musa (2006), “Kara ve Deniz Harp Okulu Öğrencilerinin Kurumsal Disiplin Kurallarını Benimseme ve İtaat Düzeyleri”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• KUÇURADİ, İonna (2007), İnsan Hakları: Kavramları ve Sorunları, Meteksan Anonim Şti., Ankara.
• KÜÇÜKASLAN, Nazife (2007), “Toplumsal İlişkiler ve Protokol. Paradoks, http://www.paradoks.org, ISSN 1305-7979 - Yıl:3, Sayı:1. Sosyoloji ve Politika Dergisi (e-dergi),
• NUTHALL, Jon (1997), Ahlak Üzerine Tartışmalar, (Çev: Abdullah Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• PLATON, (1962), Devlet, (Çev: Sabahattin Eyuboğlu), Yükselen Matbaası, İstanbul.
• ROZALIS, Levin (2007), “Playing by the Rules: Social Representations of “Law” As the Sociocognitive Mediating Mechanism Between Law and Society”, Theory & Psychology, Vol, 17 (1), 5-31.
• ŞİMŞEK, Mehmet Ş, AKGEMCİ, Tahir ve ÇELİK, Adnan (2003), Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, Adım Matbaacılık ve Ofset, Konya.
• SEARS, David O., LETİTİA Anne, Peplau ve SHELLEY, E. Taylor (2007), Sosyal Psikoloji, (Çev: Ali Dönmez), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• ÖNEN, Mesut (1999), Hukukun Temel Kavramları, Beta Basım Yayım Dağıtım Şti., İstanbul.
• ÖZCAN, Mehmet T. (2007), Hukuk Sosyolojisine Giriş, Kavim Yayıncılık, İstanbul.
• ÖZKALP, Enver (2002), Davranış Bilimlerine Giriş, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• ÖZKALP, Enver (2005), Sosyolojiye Giriş, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa.
• ŞERİF, Muzaffer (1985), Toplumsal Kuralların Psikolojisi (Çev. İsmail Sandıkçıoğlu), Alan Yayıncılık, İstanbul.
• TOPÇUOĞLU, Hamide (1984), Hukuk Sosyolojisi Dersleri, Işın Yayıncılık Ltd., Şti., Ankara. TOZOĞLU, Gökhan (2008), http://blog.milliyet.com.tr/Hukuk_devleti_ve_kisi_ozgurlukleri/Blog/?
• BlogNo=129992 (erişim tarihi: 18.12.2008).
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü, (2008), http://www.tdksozluk.com (erişim tarihi: 18.12.2008).
• WEBER, Max (2007), Sosyolojinin Temel Kavramları (Çev. İsmet Kayaoğlu). Bakış Yayınları, İstanbul.
• YENİŞEHİRLİOĞLU, Şahin (1995), Birey Toplum Devlet İlişkileri, Ankara, Ümit Yayıncılık Ltd. Şti.
• YÜCEL, Mustafa T. (2005), Hukuk Felsefesi, Başkent Klişe Matbaası, Ankara.