Investigation of Consumer Decision-Making Styles of Public Institution Employees According to Individual Innovation Categories (Example of a Sports Organization)

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 1, 289 - 310, 30.06.2023

Özkan Akyüz , Hakan Ünal

https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1252418

Öz

The aim of this study is to examine the consumer decision-making styles of Muğla Youth and Sports Provincial Directorate personnel according to their individual innovativeness categories. The sample of the study consists of 248 personnel working in Muğla Youth and Sports Provincial and District organization. In 2022, the "Personal Information Form", "Consumer Decision Making Style Scale" and "Individual Innovation Scale" were applied on line by the researcher with the online questionnaire method. In the study, personal information form was developed by Sproles and Kendall (1986) to collect data and Dursun et al. (2013), the validity and reliability of the "Consumer Decision Making Scale" was adapted into Turkish and the "Individual Innovation Scale " developed by Hurth, Joseph and Cook (1977) and adapted into Turkish by Kılıçer and Odabaşı (2010) was used. Number, percentage, mean, standard deviation were used as descriptive statistical methods in the evaluation of the data. Quantitative continuous data between two independent groups were compared with T-test for comparison of quantitative data between more than two independent groups of continuous one-way (Oneway) ANOVA test was used. After the Anova test, the Scheffe test was used as a complementary post-hoc analysis to determine the differences. Pearson correlation and regression analysis were applied among the continuous variables of the study. As a result, it was determined that 7.7% of the personnel showed distribution in individual innovation categories as laggards, 21.9% late majority, 45.8% early majority, 22.7% early adopters, 1.9% innovators. Consumer decision-making styles and a significant positive relationship between the scores of the innovation, the individual had a significant effect on consumer decision making styles of innovation is positive and that the consumer decision-making styles and individual innovativeness scores differed according to demographic characteristics.

Anahtar Kelimeler

Consumer, Consumer behaivour, Individual innovativeness

Kamu Kurumu Çalışanlarının Bireysel Yenilikçilik Kategorilerine Göre Tüketici Karar Verme Tarzlarının İncelenmesi (Bir Spor Örgütü Örneği)

Öz

Bu araştırma, Muğla Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Personelinin bireysel yenilikçilik kategorilerine göre tüketici karar verme tarzlarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini, Muğla Gençlik ve Spor İl ve İlçe teşkilatında görev yapan 248 personel oluşturmaktadır. 2022 yılı içerisinde, “Kişisel Bilgi Formu”, “Tüketici Karar Verme Tarzları Ölçeği” ve “Bireysel Yenilikçilik Ölçeği” çevrimiçi ortamda, çevrimiçi anket yöntemi ile araştırmacı tarafından uygulatılmıştır. Araştırmada, veri toplamak için, kişisel bilgi formu, Sproles ve Kendall’ın (1986) tarafından geliştirilen ve Dursun ve arkadaşları (2013) tarafından Türkçe’ ye uyarlanarak, geçerlik ve güvenirliği yapılan “Tüketici Karar Verme Tarzları Ölçeği” ile Hurth ve arkadaşları (1977) tarafından geliştirilen, Türkçe uyarlaması Kılıçer ve Odabaşı (2010) tarafından yapılan “Bireysel Yenilikçilik Ölçeği (BYÖ)” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemleri olarak sayı, yüzde, ortalama, standart sapma kullanılmıştır. İki bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında t-testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında Tek yönlü (Oneway) Anova testi kullanılmıştır. Anova testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere tamamlayıcı post-hoc analizi olarak Scheffe testi kullanılmıştır. Araştırmanın sürekli değişkenleri arasında pearson korelasyon ve regresyon analizi uygulanmıştır. Sonuç olarak, Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü personelinin bireysel yenilikçilik kategorileri %7,7’si gelenekçi, %21,9’u kuşkucu, %45,8’i sorgulayıcı, %22,7’si öncü, %1,9’u yenilikçi olarak dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Personelin, tüketici karar verme tarzları ve yenilikçilik puanları arasında anlamlı pozitif yönlü bir ilişki olduğu, bireysel yenilikçiliğin tüketici karar verme tarzları üzerine pozitif yönde anlamlı etkisinin olduğu ve tüketici karar verme tarzları ve bireysel yenilikçilik puanlarının demografik niteliklere göre farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tüketici, Tüketici davranışı, Bireysel yenilikçilik

Kaynakça

• Acarol, Ç. (2019). A tipi kişilik özelliğinin bireysel yenilikçilik üzerindeki etkisi: Psikolojik güçlendirmenin aracı örgütsel adaletin düzenleyici rolü. Doktora tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Anic´, I.D., Suleska, A.C., & Rajh, E. (2010). Decision-making styles of young-adult consumers in the Republic of Macedonia. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 23(4), 102–113. https://doi.org/10.1080/1331677X.2010.11517436
• Akcanca, N. (2022). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin bireysel yenilikçilik algıları. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 18(2), 156-168. https://doi.org/10.17244/eku.1185084
• Aktaş, S.C., & Çiçek, B. (2019). Farklı kuşaktaki kadın ve erkeklerin sürdürülebilir tüketim davranışlarının incelenmesi. Third Sector Social Economic Review, 54(4), 1957-1978. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.12.1264
• Bae, S., & Miller, J. (2009). Consumer decision-making styles for sport apparel: gender comparisons between college consumers. Journal of Research, 4(1), 40–45. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ903481.pdf
• Bahar, H. İ. (2009). Sosyoloji. Uşak Yayınevi.
• Balcı, B. & Yıldız, K. (2022). Spor yöneticisi adaylarının değişime direnç eğilimleri ve girişimcilik davranışları üzerine bir araştırma. International Journal of Social Science Research, 11(1), 88-96. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijssresearch/issue/71026/1123234
• Bayraktaroğlu, F., & Çakır, H. (2016). Tüketicilerin online alışverişlerine ilişkin karar alma tarzlarının incelenmesine yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(8), 266-284. https://doi.org/10.20875/sb.96894
• Bhatnagar, A., Misra S., & Rao, H.R. (2000). On Risk, convenience and internet shopping behavior. Communications of the ACM, 43(11), 98-105. https://doi.org/10.1145/353360.353371
• Binkanat, G.G. (2019). Tüketici karar verme tarzlarının satın alma davranışları üzerine etkisi: İnternette alışveriş yapan tüketiciler üzerine bir çalışma. Yüksek lisans tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Can, B. (2020). Tüketicilerin karar verme tarzları, güdülenmiş tüketici yenilikçiliği ve algılanan riskin satın almaya etkisi (spor malzemelerine yönelik bir araştırma). Doktora tezi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
• Canabal, M. E. (2002). Decision making styles of young south Indian consumers: an exploratory study. College Student Journal, 26(1), 12-19. https://go.gale.com/ps/i.do?p=AONE&u=googlescholar&id=GALE|A85007763&v=2.1&it=r&sid=AONE&asid=0768b0bf
• Coşkun, M.Y.Z. (2019). İnternetten lüks tüketim ürünleri satın alımının tüketici karar verme envanteri açısından İncelenmesi. Doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Cowart, K.O., & Goldsmith, R.E. (2007). The influence of consumer decision- making styles on online apparel consumption by college students. International Journal of Consumer Studies, 31(6), 639-647. https://doi: 10.1111/j.1470-6431.2007.00615.x
• Çağlıyan, V., Esenalieva, E., & Attar, M. (2019). A Research on the relationship between ındividual and social ınnovativeness: The Case of Selçuk University. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 14(52), 433-455. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruoneri/issue/47306/595050
• Çetin, K. (2018). Satın alma davranışlarında kadınların giysi markası tercihlerini etkileyen faktörler. Uluslararası Turizm, Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(2), 354-366. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/619435
• Dayanan, U. (2020). Kamu personellerinin tüketici karar verme tarzlarının yaşam tarzlarını etkileme düzeyinin incelenmesi (Şırnak ili örneği). Yüksek lisans tezi. Şırnak Üniversitesi, Şırnak.
• Demir, O., & Demir, M. (2023). Sınıf öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik özellikleri ile öğrenmeye ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 13(1), 83-104. Erişim adresi: https://doi.org/10.23863/kalem.2021.216
• Deniz, M. (2011). Markalı ürün tercihlerinin satın alma davranışları üzerindeki etkisi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 61(0), 243-268. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/iusskd/issue/938/10611
• Dursun, İ., Alnıaçık, Ü. & Tümer Kabadayı, E. (2013). Tüketici karar verme tarzları ölçeği: Yapısı ve boyutları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 293-304. https://doi.org/10.11122/ijmeb.2013.9.19.418
• Ercan, S. (2021). Sosyal ağları kullanım amaçları ve tüketici karar verme tarzları arasındaki ilişki: Y kuşağı üzerine bir inceleme. Yüksek lisans tezi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Osmaniye.
• Garip, S. (2019). Demografik özelliklerin tüketici karar verme tarzları ve sürdürülebilir tüketim davranışına etkisi: İzmir ili örneği. Yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
• Goldsmith, R.E. & Hofacker, C.F. (1991). Measuring consumer innovativeness. Journal of the Academy of Marketing Science, 19(3), 209–221. https://doi.org/10.1177/009207039101900306
• Gökbulut, B. (2021). Öğretmenlerin bireysel yenilikçilik düzeyleri. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 204-214. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kebd/issue/66468/926157
• Gunter, B. (2016). The Psychology of consumer profiling in a digital age, Routledge.
• Hurt, H.T., Joseph, K., & Cook, C.D. (1977). Scales for the measurement of innovativeness. Human Communication Research, 4(1), 58-65. Erişim adresi: https://eric.ed.gov/?id=EJ175432
• Kahneman, D. (2003). A Psychological perspective on economics. The American Economic Review, 93(2), 162-168. Erişim adresi: https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/000282803321946985
• Karadağ, T.F. (2018). Türkiye’deki spor federasyonları çalışanlarının örgütsel öğrenme ve bireysel yenilikçilik profillerinin incelenmesi. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kılıçer, K., & Odabaşı, H.F. (2010). Bireysel Yenilikçilik Ölçeği (BYÖ): Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 150-164. Erişim adresi: https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/104805/
• Koktay, B. (2020). Kişisel faktörlerin tüketici karar verme tarzları üzerindeki etkisi: Y ve Z kuşağının karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Lakshmi, S. (2016). Consumer buying behavior towards online shopping. International Journal of Research – Granthaalayah, 4(8), 60-65. https://doi.org/10.29121/granthaalayah.v4.i8(SE).2016.2588
• Li, G., Zhang, R., & Wang, C. (2015). The role of product originality, usefulness and motivated consumer ınnovativeness in new product adoption ıntentions. Journal of Product Innovation Management, 32(2), 214–223. https://doi.org/10.1111/jpim.12169
• Mitchell, V.W., & Walsh, G. (2004). Gender differences in German consumer decision making styles. Journal of Consumer Behaviour, 3(4), 331–346. https://doi.org/10.1002/cb.146
• Midgley D.F., & Dowling, G.R. (1978). Innovativeness: The concept and its measurement. Journal of Consumer Research, 4(4), 229-242. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2488813
• Özaydın, E. (2022). Pazarlama çalışanlarının bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17(2), 150-159. https://doi.org/10.48145/gopsbad.1124003
• Özbey, Ö. & Göküş, M. (2022). Kamu hizmeti olarak gençlik ve spor bakanlığı faaliyetlerinin incelenmesi: Spor hizmetleri örneği. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 113-128. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1064451
• Özden, A.T. (2019). Pozitif algının ve tüketici karar verme tarzlarının Y ve Z kuşakları açısından karşılaştırılması. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(1), 1-20. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gjeb/issue/43434/428571
• Öztürk, Z.Y., & Summak, M.S. (2014). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel yenilikçiliklerinin incelenmesi, International Journal of Science Culture and Sport, Special Issue 1,844-853. https://doi.org/10.14486/IJSCS158
• Özyer, Y. (2012). Tüketici karar verme stilleri ve tercih nedenlerinin alışveriş merkezi sadakatine etkisi. Doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Peker, S. (2016). Bilgi yönetimi ile hizmet ve süreç. Yeniliği ilişkisinde bireysel yenilikçiliğin etkisi: Kamu örgütlerinde bir araştırma. Doktora tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Richins, M.L., & Root-Shaffer, T. (1988). The role of evolvement and opınıon leadershıp ın consumer word-of-mouth: an ımplıcıt model made explıcıt. Advances in Consumer Research, 15, 32-36. https://www.acrwebsite.org/volumes/6790/%20volumes/v15/NA-15
• Rogers, E.M. (1995). Diffusion of innovations (Fourth Editon). FreePress
• Rogers, E.M. (2003). Diffusion of innovations (Fifth Editon). FreePress
• Salant, P., & Dillman, D.A. (1994). How to conduct your own survey. John Wiley and Sons.
• Sam, K.M., & Chatwin, C. (2015). Online consumer decision-making styles for enhanced understanding of Macau online consumer behavior. Asia Pacific Management Review, 20(2), 100–107. https://doi.org/10.1016/j.apmrv.2014.12.005
• Sayın, K. (2020). Gaziantep’teki beyaz eşya sektörüne ilişkin tüketici karar verme tarzlarının demografik özelliklere göre analizi. Yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Sproles, G.B., & Kendall, E.L. (1986). A Methodology for profiling consumers decision‐making styles. The Journal of Consumer Affairs, 20(2), 267‐279. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/23859027
• Sonkaya, M. (2022). Davranışsal İktisat perspektifinde tüketici davranışlarının incelenmesi: Otomobil satın alma örneği. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Tarhan, N. & Şar, S. (2021). Sağlıkta bireysel yenilikçilik, motivasyonel kararlılık ve performans. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 11(1), 10-15. https://doi.org/10.31020/mutftd.808272
• Ünal H., & Aksu A. (2020). Spor giyim markası tüketicilerinin karar verme tarzları ile marka bağlılığı arasındaki ilişkinin araştırılması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 118-132. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1184740
• Ünal, S., & Erciş, A. (2007). Genç pazarın satın alma tarzlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 321-336. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2691/35411
• Vipul, P. (2010). Impact of demographic factors on consumer response to sales promotions: An empirical study. Advances in Management, 3(10), 60–65. ttps://www.semanticscholar.org/paper/Impact-of-Demographic-Factors-on-Consumer-Response-Vipul/f7e3c998e7860e3557bf636508e8f151c066ff56?sort=relevance
• Wahab, H.A., Diaa, N.M., & Nagaty, S.A. (2023) Demographic characteristics and consumer decision-making styles: Do they impact fashion product involvement?. Cogent Business & Management, 10, 2, 2208430 DOI: 10.1080/23311975.2023.2208430
• Walters, C.G. (1974). Consumer behavior theory and practice. Richard D. Irwin ınc.
• Yeniçeri, T., & Özbezek, B. D. (2016). Cinsiyet tüketici karar verme tarzlarını farklılaştırır mı?. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(3), 591-608. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/224279
• Yetik, S.S., Akyüz, H.İ., & Teker, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin yeniliğe bakışı. 7. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Kongre Kitabı. Atatürk Üniversitesi. Erişim adresi: https://anilbas.github.io/documents/2.pdf
• Yücedağ, K.İ. (2005). Tüketici davranışı, insana özgü ihtiyaçlar ve hedonik tüketim. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.