Karapınar (Telebehi) Nekropolisi

Yıl 2021, Cilt: 9, 95 - 107, 29.06.2021

Fuat Durmuş

Öz

Bu makale, Muğla ili, Fethiye ilçesi, Patlangıç Mahallesi, Karapınar mevkisinde tespit edilen, Arkaik ve Erken Klasik Dönem’de inşa edildiği düşünülen, Batı Lykia Bölgesi’nin bilinen en eski mezar tipolojisinin son keşiflerinden olan 13 tümülüs, 2 basit mezar ve bir adet teras mezarı konu almaktadır. İncelemelerimiz kapsamında, Karapınar Nekropolisi’nin mezar tipolojisi belirlenmeye çalışılmış, bu mezarların çeşitli türevleri arasındaki tipolojik özellikleri irdelenmiş, Lykia Bölgesi taş tümülüslerinin analojik karşılaştırılması yapılmaya çalışılmıştır. Karapınar Nekropolisi’nde 3 farklı mezar tipi belirlenmiştir. 1. Tip mezarlar, anıtsallığın ön planda tutulduğu, irili, ufaklı poligonal taşlardan bir bordürle çevrilmiş tümülüslerdir. 2. Tip mezarlar, ana kaya zeminindeki doğal boşluklara ya da ana kaya zeminine kısmen açılmış veya bir bölümü kesme taşlarla örülmüş, dikdörtgen formda, farklı derinliklerdeki defin yerlerinin taş levhalarla kapatılmasıyla oluşturulmuş, yaşayan-lara yönelik belirteçleri daha zayıf olan basit mezarlardır. 3. Tip mezarlar ise bulundukları yamaçların eş yükselti eğrileri boyunca kademelenmiş, dikdörtgen planlı bir çevirme duvarı ile mezar odalarından oluşmaktadır. Karapınar Nekropolisi araştırmalarımızla Lykia ölü gömme geleneğinin kronolojik gelişmesine, inşa tekniği ve yerleşim örüntüsüne yeni bir veri sunmak ve konu hakkındaki bilgilere katkıda bulunmak hedeflemiştir.

Anahtar Kelimeler

Fethiye, Karapınar, Lykia, Tümülüs

The Karapınar (Telebehi) Necropolis

Öz

This article concerns the 13 Tumuli, 2 Simple Tombs and one Terrace Tomb, which are the latest discoveries of the oldest known tomb typology of the Western Lycian Region and are thought to have been constructed in the Archaic and Early Classical Period. These have been identified in the Karapınar location of the Patlangıç district of Fethiye county within Muğla Province. Within the scope of our investigations an attempt was made to determine the tomb typology of the Karapınar Necropolis, the typological features of these tombs were examined and an analogical comparison of the stone tumuli of the Lycian Region was undertaken. In the Karapınar Necropolis, 3 different types of graves were determined. Type 1 tombs are tumuli surrounded by a border of large and small polygonal stones in which monumentality is prioritized. Type 2 tombs are simple graves that were partially opened into the natural cavities in the bedrock or in the bedrock floor and with some of them constructed from dressed stones, rectangular in form, built by covering the burial places of different depths with stone slabs, and which provide weaker markers for the inhabitants. Type 3 tombs consist of a rectangular-planned surrounding wall and grave chambers that are graded along the contours of the slopes on which they are found. Through our research on the Karapınar Necropolis new data concerning the chrono-logical development of the Lycian burial tradition, construction techniques and settlement patterns makes a contribution to the information concerning these subjects.

Anahtar Kelimeler

Fethiye, Karapınar, Lycia, Tumulus

Kaynakça

• Akurgal E. 1950, “Bayraklı Kazısı Ön Rapor”. ADTC VIII/1-2, 1-51.
• Borchhardt J. & Wurster W. 1974, “Megalith-Gräber in Lykien”. AA, 514–538.
• Buschmann K. 1992, “Hızırlık bei Fethiye: Das Altlykische Telebehi”. AST X, 429-437.
• Carruba O. 1978, “Il relativo e gli indefiniti in Licio”. Die Sprache 24, 163-179.
• Dirlik N. 2020, Myken Tholos Mezar Anıtları Tipolojisi ve Mimarı̇ Gelişimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Muğla.
• Dökü F. E. 2015, “2014 Yılı Uylupınar (Erken Kibyra) Yerleşimi Yüzey Araştırması”. Anmed 13, 208-217.
• Erakman B., M. Meşhur, M. A. Gül, H. Alkan, Y. Öztaş & M. Akpınar 1982, “Fethiye-Köyceğiz-Tefenni- Elmalı-Kalkan Arasında Kalan Alanın Jeolojisi”. Türkiye 6. Petrol Kongresi, Jeoloji Bildirileri. Ankara, 23-31.
• Ersoy Y., N. Tuna & E. Koparal 2010, “Urla Seferihisar İlçeleri Yüzey Araştırmaları 2009 Çalışmaları”. AST XXVIII/2, 339-360.
• Güngör Ü. 2006, Klazomenai Yıldıztepe Nekropolisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. İzmir.
• Hülden O. 2005, “Gräber und Grabtypen auf dem Territorium der Polis Kyaneai (Yavu-Bergland, Zent¬rallykien)”. Eds. F. Işık &H. İşkan, Güneybatı Anadolu’da Mezar Tipleri ve Ölü Kültü. Grabtypen und Totenkult im südwestlichen Kleinasien, Internationales Kolloquium. Antalya, 4.–8. Oktober 1999. An¬talya, 85-105.
• Hülden O. 2006, Gräber und Grabtypen im Bergland von Yavu (Zentrallykien). Studien zur antiken Grabkultur in Lykien. Bonn.
• Hülden O. 2011, “Considerations on the Tumuli of Lycia in the Pre-Classical Period”. Anatolia Antiqua 19, 495-514.
• Hülden O. 2016, “Tumuli in Lykien. Ein Überblick über den Forschungsstand”. Eds. O. Henry & U. Kelp, Tumulus as sema. Space, politics, culture and religion in the first millennium BC. Proceedings of the In¬ternational Symposium at Istanbul, 01–04 June 2009. Berlin/Boston, 475-490.
• Karaca O. Ö. 2007, Fethiye Yerleşim Alanı Zeminlerinin Mühendislik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Jeotek¬nik Haritalarının Coğrafi Bilgi Sistemleri (Cbs) Kullanılarak Hazırlanması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
• Kolb F. 1990, “Bericht über Oberflachenuntersuchungen in Kyaneai und Umgebung im Sommer 1989”. AST VIII, 355-377.
• Kolb F. 1991, “Bericht über Feldforschungen in Kyaneai und Umgebung im Sommer”. AST IX, 21-45.
• Körpe R. 2010, Akhaimenid Hakimiyetinde Troas Bölgesi (MÖ.545-MÖ.334): Arkeolojik Veriler ve Antik Kay¬naklar Işığında Tarihsel-Kültürel Bir Değerlendirme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniver¬sitesi. İzmir.
• Mellink M. J. 1998, Kızılbel: An Archaic Painted Tomb Chamber in Northern Lycia. Philadelphia.
• Poetto M. 1993, L’iscrizione Luvio-Geroglifica di Yalburt: Nuove Acquisi-zioni Relative alla Geografia dell’Anatolia Sud-Occidentale. Pavia.
• Radt W. 1970, Siedlungen und Bauten auf der Halbinsel von Halikarnassos. Unter besonderer Berücksichti¬gung der archaischen Epoche. Tübingen.
• Saner T. 2011, “Larisa (Buruncuk) Akropolü ve Kalesi Yeni Bir Başlangıç 2010”. AST XXIX/2, 419-429.
• Şahin G. 2013, Pedasa Leleg Tümülüsleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi. Aydın.
• Thomsen A. 2002, Die lykische Dynastensiedlung auf dem Avşar Tepesi. Bonn.
• Tiryaki S. G. 2016, “Demirçağ Milyas Mezarlıkları ve Ölü-Gömme Gelenekleri Üzerine Bir Ön-Değerlen¬dirme (Preliminary Evaluations on Necropoleis and Burials of Iron Age Milyas)”. Adalya XIX, 51-74.
• Vöigtländer W. 1988, “Survey Bei Akbük-TEICHIUSSA 1987”. AST IV, 183-190.
• Zahle J. 1975, “Archaic Tumulus Tombs in Central Lykia (Phellos)”. AArch 46, 77-94.
• Zgusta L. 1984, Kleinasiatische Ortsnamen. Beiträge zur Namenforschung. Heidelberg.