Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Oyun Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 13, 1 - 12, 25.06.2024

Ezgi Yazgan , Hatice Merve İmir

https://doi.org/10.36731/cg.1346066

Öz

Otizm spektrum bozukluğu sözel iletişim ve etkileşim alanlarında görülen problemler ile tekrarlayan takıntılı davranışların görüldüğü bir nörogelişimsel bozukluktur. Otizmli çocukların normal gelişim gösteren akranlarından farklılaştığı alanlardan birisi de oyundur. Bu araştırmanın amacı otizm spektrum bozukluğu olan çocukların oyun becerilerinin incelenmesidir. Araştırmanın temel amacı doğrultusunda otizmli 18 çocuğun oyun becerileri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde incelenmiştir. Araştırma öncesinde dört farklı oyun türü belirlenmiş ve oyun türlerine uygun birer oyuncak seçilmiştir. Her bir çocuk için ayrı bir gözlem oturumu planlanarak veri toplama süreci gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri otizmli çocukların gözlem oturumunda çekilen video kayıtları ve araştırmacının oturumlarda tuttuğu gözlem kayıt notları ile toplanmıştır.
Araştırmada elde edilen veriler, içerik analizi yöntemiyle incelenerek kodlara ayrılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında, otizmli çocukların en çok dramatik oyunda ve işlevsel oyunda oyuncağı işlevine uygun olarak kullandıkları gözlenmiştir. Çocuklar en çok kurallı ve yapı inşa oyunlarında oyuncağın işlevi dışında kullanmışlardır. Otizmli çocuklar oyun sürecinde tekrarlayan ve takıntılı davranışlar göstermiştir. Oyunda sergilenen iletişim becerileri bulgularına göre ise işlevsel, dramatik ve kurallı oyunda göz teması kuran çocuk sayısı, kurmayan çocuklara göre fazladır. Çalışma grubunun ortalama olarak üçte biri araştırmacıyla sözel iletişim başlatma davranışlarında bulunmuştur. Ekolali gösteren bir çocuk, bütün oyun türlerinde araştırmacının yönergelerini tekrar etmiştir.

Anahtar Kelimeler

çocuk gelişimi, otizm spektrum bozukluğu, oyun becerileri

Examination of Play Skills of Children with Autism Spectrum Disorder

Öz

Autism spectrum disorder is a neurodevelopmental disorder in which problems in verbal communication and interaction and repetitive obsessive behaviors are seen. One of the areas where children with autism differ from their normally developing peers is play. The aim of this study is to examine the play skills of children with autism spectrum disorder. In line with the main purpose of the study, the play skills of 18 children with autism were examined in the special education and rehabilitation center. Before the research, four different game types were determined and a toy suitable for each game type was selected. A separate observation session was planned for each child. The data of the study were collected with the video recordings taken during the observation session of the children with autism and the notes taken by the researcher during the sessions.
The data obtained in the research were analyzed by content analysis method and divided into codes. Considering the results of the study, children with autism showed the most appropriate use of toys in dramatic and functional game. Children mostly showed using the toy out of its function in constructive game and game with rules. Children with autism showed two types of repetitive and obsessive behaviors. According to the communication skills findings, the number of children who made eye contact was higher than the children who did not in in functional, dramatic game and game with rules. On average, one third of the study group engaged in initiating verbal communication with the researcher. One child who showed echolalia, repeated the instructions of the researcher in all play types.

Anahtar Kelimeler

child development, autism spectrum disorder, play skills

Kaynakça

• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Arlington: American Psychiatric Publishing.
• Akpınar, R. B. (2004). Duygusal yüz ifadelerini anlama becerisini geliştirmeye yönelik örnek bir öğretim programı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(2), 1-10.
• Aslan, Ö. M. (2013). Anaokuluna devam eden çocukların oyun davranışları ve oyunlarında ortaya çıkan zorbalık davranışlarının incelenmesi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Aytaş, G. & Uysal, B. (2017). Oyun kavramı ve sınıflandırılmasına yönelik bir değerlendirme. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 675-690.
• Bruner, J. S. (1981) The social context of language acquisition. Language and Communication, 1(2/3), 155-178. Blanc, R., Adrien, J. L., Roux, S. & Barthélémy, C. (2005). Dysregulation of pretend play and communication development in children with autism. Autism, 9(3), 229–245.
• Bodur, Ş. & Soysal, Ş. (2004). Otizmin erken tanısı ve önemi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 13(10), 394-398.
• Bregman, J. D. (2005). Definitions and characteristics of the spectrum. Zager, D. (Ed.), Autism Spectrum Disorders Identification, Education, and Treatment içinde (s. 3-46). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Carr, A. (2016). The Handbook of child and adolescent clinical psychology: a contextual approach. New York: Routledge.
• Carter, A. S., Davis, N. O., Klin, A. & Volkmar, F. R. (2005). Social development in autism. Volkmar, F. R., Paul, R., Klin, A., Cohen, D. (Ed.). Handbook of autism and pervasive developmental disorders içinde (s. 312-334). John Wiley & Sons.
• Casby, M.W. (2003). The development of play in infants, toddlers, and young children. Communication Disorders Quarterly, 24(4), 163-174.
• Centers for Disease Control and Prevention. (2020). Autism Spectrum Disorder (ASD). https://www.cdc.gov/ncbddd/autism/facts.html
• Chang, X., Sun, L., & Li, R. (2023). Application of symbolic play test in identification of autism spectrum disorder without global developmental delay and developmental language disorder. BMC Psychiatry, 23(1), 138.
• Charman, T., Swettenham, J., Baron-Cohen, S., Cox, A., Baird, G. & Drew, A. (1997). Infants with autism: An investigation of empathy, pretend play, joint attention, and imitation. Developmental Psychology, 33(5), 781-789.
• Childress, D.C. (2010). Play behaviors of parents and their young children with disabilities. Topics in Early Childhood Special Education, 31(2), 112–120.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel çalışma tasarımı. Bütün, M. & Demir, S. B., (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni içinde (s. 147-180). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Düzgün, S. & Selçuk, Z. (2018). Sözsüz iletişim becerilerinden öğretmenlerin öğrencilerle göz teması kurma davranışlarının bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 771-795.
• Egemen, A., Yılmaz, Ö. & Akil, İ. (2004). Oyun, oyuncak ve çocuk. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 5(2), 39-42.
• Elbeltagi, R., Al-Beltagi, M., Saeed, N. K., & Alhawamdeh, R. (2023). Play therapy in children with autism: Its role, implications, and limitations. World Journal of Clinical Pediatrics, 12(1), 1–22.
• Güler, T. (2007). Erken çocukluk döneminde “oyun planlama” modeli. Eğitim ve Bilim, 32(143), 117-128.
• Freeman, B. J., Ritvo, E. R. & Schroth, P. C. (1984). Behavior assessment of the syndrome of autism: Behavior observation system. Journal of the American Academy of Child Psychiatry, 23(5), 588-594.
• Frost, J. L., Wortham, S. C. & Reifel, S. (2012). Play and child development. Pearson.
• Gibson, E. J. (1988). Exploratory behavior in the development oi perceiving, acting, and the acquiring of knowledge. Annual Review of Psychology, 39(1), 1-41.
• González-Sala, F., Gómez-Marí, I., Tárraga-Mínguez, R., Vicente-Carvajal, A., & Pastor-Cerezuela, G. (2021).
• Symbolic play among children with autism spectrum disorder: A scoping review, Children, 8(9), 801.
• Harris, J. (2018). Leo Kanner and autism: a 75 - year perspective. International Review of Psychiatry, 30(1), 3–17.
• Hess, L. (2006). I would like to play but I don’t know how: a case study of pretend play in autism. Child Language Teaching and Therapy, 22(1), 97–116.
• Hobson, R. P., Lee, A. & Hobson, J. A. (2008). Qualities of symbolic play among children with autism: a social-developmental perspective. Journal of Autism and Developmental Disorders, 39(1), 12–22.
• Honey, E., Leekam, S., Turner, M. & McConachie, H. (2007). Repetitive behaviour and play in typically developing children and children with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37(6), 1107–1115.
• Holmes, E. & Willoughby, T. (2005). Play behaviour of children with autism spectrum disorders. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 30(3), 156–164.
• Hobson, R. P. (1993). Autism and the Development of Mind. Routledge.
• Jarrold, C., Boucher, J. & Smith, P. (1993). Symbolic play in autism: A review. Journal of Autism and Developmental Disorders, 23(2), 281-307.
• Halle, J., Brady, N. C. & Drasgow, E. (2004). Enhancing socially adaptive communicative repairs of beginning communicators with disabilities. American Journal of Speech-Language Pathology, 13(1), 43–54.
• Jones, W., Carr, K. & Klin, A. (2008). Absence of preferential looking to the eyes of approaching adults predicts level of social disability in 2-year-old toddlers with autism spectrum disorder. Archieves of General Psychiatry, 65(8), 946–954.
• Kangas, S., Määttä, K. & Uusiautti, S. (2012). Alone and in a group: Ethnographic research on autistic children's play. International Journal of Play, 1(1), 37-50.
• Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N. & Kök, M. (2007). Çocuğun gelişim sürecinde eğitsel bir etkinlik olarak oyun. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2007, 1(16), 324-342.
• Korkmaz, B. (2010). Otizm: Klinik ve nörobiyolojik özellikleri, erken tanı, tedavi ve bazı güncel gelişmeler. Türk Pediatri Arşivi Dergisi, 45(80), 37-44.
• Loveland, K. A. & Tunalı-Kotoski, B. (2013). The school-age child with an autistic spectrum disorder. Volkmar, F.R., Paul, R., Klin, A., Cohen D. (Ed.) Handbook of autism and pervasive developmental disorders içinde (s. 247–287) John Wiley & Sons.
• Kanner, L. (1943). Autistis disturbances of affective contact. Nervous Child, 2(1): 217-250.
• Keen, D. (2003). Communicative repair strategies and problem behaviours of children with autism. International Journal of Disability, Development and Education, 50(1), 53–64.
• Keen, D., Sigafoos, J. & Woodyatt, G. (2001). Replacing prelinguistic behaviors with functional communication. Journal of Autism and Developmental Disorders, 31(4), 385–398.
• Lane, S. J., Leão, M. A., & Spielmann, V. (2022). Sleep, sensory ıntegration/processing, and autism: A scoping review. Frontiers in Psychology, 13, 877527.
• Langen, M., Bos, D., Noordermeer, S. D. S., Nederveen, H., van Engeland, H. & Durston, S. (2014). Changes in the development of striatum are involved in repetitive behavior in autism. Biological Psychiatry, 76(5), 405–411.
• Lewis, M. H. & Bodfish, J. W. (1998). Repetitive behavior disorders in autism. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 4(2), 80–89.
• Libby, S., Powell, S., Messer, D. & Jordan, R. (1998). Spontaneous play in children with autism: A reappraisal. Journal of Autism and Developmental Disorders, 28(6), 487–497.
• Manjiviona, J. & Prior, M. (1995). Comparison of asperger syndrome and high-functioning autistic children on a test of motor impairment. Journal of Autism and Developmental Disorders, 25(1), 23-39.
• Manning, M. M. & Wainwright, L. D. (2010). The role of high level play as a predictor social functioning in autism. Journal of Autism and Development Disorders, 40(5), 523–533.
• Mihai, A. (2019). Autism spectrum disorder (TSA) definition, general characterization. New Trends in Psychology, 1(2), 33-38.
• Ming, X., Brimacombe, M. & Wagner, G. C. (2007). Prevalence of motor impairment in autism spectrum disorders. Brain and Development, 29(9), 565–570.
• National Autism Center (2020). Facts about autism. https://www.nationalautismcenter.org National Institue of Mental Health Autism Spectrum Disorder (2020). Autism spectrum disorder. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/autism-spectrum-disorders-asd/index.shtml
• Nicolopoulou, A. (2004). Oyun, bilişsel gelişim ve toplumsal dünya: Piaget, Vygotsky ve sonrası (Bağlı M. T. çev.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 137-169.
• Perzolli, S., Bentenuto, A., Bertamini, G., & Venuti, P. (2023). Play with me: How fathers and mothers play with their preschoolers with autism. Brain sciences, 13(1), 120.
• Piaget, J. (1999). Play Dreams and Imitation In Childhood. Routledge.
• Osterling, J. & Dawson, G. (1994). Early recognition of children with autism: A study of first birthday home videotapes. Journal of Autism and Developmental Disorders, 24(3), 247–257.
• Öğretir, A. D. (2008). Oyun ve oyun terapisi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 94-100.
• Pierce, K. & Courchesne, E. (2001). Evidence for a cerebellar role in reduced exploration and stereotyped behavior in autism. Biological Psychiatry, 49(8), 655–664.
• Pouya, S., Demir, S. & Demirel, Ö. (2017). Engelli çocuklara yönelik oryantiring oyunları. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(4), 608-618.
• Rogers, S.J., Cook, & Meryl, A. (2013). Imitation and Play in Autism. Volkmar, F.R., Paul, R., Klin, A., Cohen D. (Ed.) Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders içinde (s. 382–405). John Wiley & Sons.
• Rubin, E. & Lennon, L. (2004). Challenges in social communication in asperger syndrome and high-functioning autism. Topics in Language Disorders, 24(4), 271–285.
• Santrock, J. W. (2016). Children. McGraw-Hill Education.
• Savahil, Ö. (2016). 5-10 yaş arası otizmli çocuklarda ince motor becerilerinin reaksiyon zamanı ve hareket hızına etkisinin incelenmesi [ Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Sevinç, M. (2009). Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitiminde Oyun. Morpa Kültür.
• Shala, M. (2009). Assessing gross motor skills of Kosovar preschool children. Early Childhood Development and Care, 179(7), 969-976.
• Sigman, M., Mundy, P., Sherman, T. & Ungerer, J. (1986). Social interactions of autistic, mentally retarded and normal children and their caregivers. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 27(5), 647–656.
• Sigman, M. & Ungerer, J. A. (1984). Cognitive and language skills in autistic, mentally retarded, and normal children. Developmental Psychology, 20(2), 293–302.
• Smith, P. K. & Bağlı, M. T. (1994). Küçük çocuklarda oyun tanımlama, sınıflama ve ölçme sorunları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27(2), 975-987.
• Stake, R. E. (2005). Qualitative Case Studies. Denzin. N. K., Lincoln, N. S. (Ed.), The Sage Handbook Of Qualitative Research içinde (s. 443-466). Sage Publications.
• Şahin, R. & Özdemir, S. (2015). Okul öncesi dönem görme engelli çocukların oyun çeşitlilik ve karmaşıklık düzeyini artırmada genişletme tekniğinin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(2), 101-120.
• Terpstra, J. E., Higgins, K. & Pierce, T. (2002). Can i play? Classroom-based interventions for teaching play skills to children with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 17(2), 119–127.
• Thomas, N. & Smith, C. (2004). Developing play skills in children with autistic spectrum disorders. Educational Psychology in Practice, 20(3), 195–206.
• Tunç, Ü., Erdoğanoğlu, Y. & Ağçe, Z. B. (2020). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda postüral kontrol, denge ve ince motor becerilerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(3), 271-284.
• Türk Dil Kurumu. (2020). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr
• Vygotsky, L. (1967). Play and its role in the mental development of the child. Soviet Psychology, 5(3), 6–18.
• Ülke-Kürkçüoğlu, B. (2012). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklara Oyun Becerilerinin Öğretimi. Tekin-İftar E. (Ed.), Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri içinde (s. 423-471). Vize Basın Yayın.
• Van Berckelaer-Onnes, I. (2003). A. Promoting early play. Autism, 7(4), 415–423.
• Wing, L., Gould, J. & Gillberg, C. (2011). Autism spectrum disorders in the DSM-V: better or worse than the DSM-IV?. Research in Developmental Disabilities, 32(2), 768–773.
• Williams, E. (2003). A comparative review of early forms of object-directed play and parent–infant play in typical infants and young children with autism. Autism, 7(4), 361–374.
• Williams, E., Costall, A. & Reddy, V. (1999). Children with autism experience problems with both objects and people. Journal of Autism and Developmental Disorders, 29(5), 367–378.
• Williams, E., Reddy, V. & Costall, A. (2001). Taking a closer look at functional play in children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 31(1), 67–77.
• Wolfberg, P. J. & Schuler, A. L. (1993). Integrated play groups: a model for promoting the social and cognitive dimensions of play in children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 23(3), 467–489. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin.