Paternalist Liderliğin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Gemiadamları Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt 17, Sayı 34, 323 - 347, 13.09.2019

Ayşehan ÇAKICI Abdurahman BURAK

https://doi.org/10.35408/comuybd.439025

Öz

Araştırmanın amacı, gemi kaptanlarının paternalist liderlik tarzlarının gemiadamlarının örgütsel bağlılıklarına etkisini belirlemektir. Veriler literatüre bağlı olarak geliştirilen bir anket ile toplanmıştır. Anketler, 23 Şubat-31 Mart 2016 tarihleri arasında Mersin Limanına gelen gemiadamlarına milliyetlerine göre oluşturulan kotalar esas alınarak uygulanmış ve 775 geçerli anket elde edilmiştir. Veriler; tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra, faktör analizi, regresyon analizi ve ANOVA’ya tabi tutulmuştur. Örgütsel bağlılığı, patenalist liderlik boyutlarından “aile atmosferi”, “bireysel ilişki” ve “iş dışı yaşama katılma” boyutlarının etkilediği bulunmuştur. Çalışma, kaptanların gemiadamlarının bağlılığını besleyebilecek çeşitli önerilerle son bulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, paternalist liderlik, örgütsel bağlılık

Kaynakça

• M. Aktaş ve A.S. Sargut, 'İzleyicilerin kültürel değerlerine göre liderliğe duyulan gereksinme nasıl farklılasır?: Kuramsal bir çerçeve', Amme İdaresi Dergisi, Vol. 44, No.4, 2011, s.145-163.N.J. Allen ve J.P. Meyer, 'The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization' Journal of Occupational Psychology, Vol. 63, No.1, 1990, s.1-18.
• N.J. Allen ve J.P.Meyer, 'Affective, continuance, and normative commitment to the organization: An examination of construct validity', Journal of Vocational Behavior, Vol. 49, No.3, 1996, s.252–276. R. Alpar, Spor, sağlık, ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlilik-güvenilirlik –SPSS’de çözümleme adımları ile birlikte, (Ankara: Detay Yayıncılık, 2012).
• Z. Aycan, 'Paternalizm: Yönetim ve liderlik anlayışına ilişkin üç görgül çalışma', Yönetim Araştırma Dergisi, Vol.1, No.1, 2001, s.11-31.
• Z. Aycan, 'Paternalism towards conceptual refinement and operationalization', içinde U. Kim, K.S. Yang ve K.K. Hwang (Eds.) Indigenous and cultural psychology understanding people in context, (New York: Springer Science+Business Media Inc., 2006), s.445-466.
• F. Bozkurt, 'Denizcilik sektöründe çalışan gemiadamlarının demografik özellikleri ile örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık davranışı ve algılanan örgütsel destek düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik bir araştırma', (Basılmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi, 2007).
• D.Y. Börekçi, 'Paternalistic Leadership style’s evolution in e-culture', İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Vol. 38, No. 2, 2009, s.103-109.
• Z.X. Chen ve A.M. Francesco, 'The relationship between the three components of commitment and employee performance in China', Journal of Vocational Behaviour, Vol.62, No.3, 2003, s.490-510.
• W.J. Chou, C.G. Sibley, J.H. Liu, T.T. Lin ve B.S. Cheng, 'Paternalistic leadership profiles: A person-centered approach', Group & Organization Management, Vol.40, No.5, 2015, s.685–710.
• H.G. Çekmecelioğlu, 'Göreve ve insana yönelik liderlik tarzlarının örgütsel bağlılık, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkileri', Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 28, 2014, s. 21-34.E.Ş. Doğan, Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık, (İstanbul: Türkmen Kitapevi, 2013).
• G.S. Erben ve A.B. Güneşer, 'The relationship between paternalistic leadership and organizational commitment: Investigating the role of climate regarding ethics', Journal of Business Ethics, Vol. 82, No:4, 2008, s.955–968.
• H. Gül, 'Karizmatik liderlik ve örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma', (Basılmamış doktora tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, 2003).
• T. Gündoğan, 'Örgütsel bağlılık: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası uygulaması', (Uzmanlık yeterlilik tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü, 2009).
• T.A. Jackson, J.P. Meyer ve X.H. Wang, 'Leadership, commitment, and culture: A meta-analysis', Journal of Leadership & Organizational Studies, Vol. 20, No.1, 2013, s.84–106.
• Ş. Kalaycı, SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, (Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 3.baskı, 2008).
• O. Köksal, 'Bir kültürel liderlik paradoksu: Paternalizm', Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Vol. 8, No.15, 2011, s.101-122.
• V. Majuyev, Kültür ve tarih, (Çev. S.H. Yokova), (İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 1998).
• J.P. Meyer ve N.J. Allen, 'Testing the ‘side-bet theory’ of organizational commitment: Some methodogical considerations', Journal of Applied Psychology, Vol. 69, No.3, 1984, s.372-378.
• J.P. Meyer ve N.J. Allen, 'A theree compment conceptualization of organizational commitment', Humen Resource Management Rewiew, Vol. 1, No.1, 1991, s.61 –98.
• J.P. Meyer, D.J. Stanley, L. Hersovitch ve L. Topolnytsky, 'Affective, continuance, and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates, and consequences' Journal of Vocational Behavior, Vol. 61, No.1, 2002, s.20–52.
• E. Özkalp, (Ed.), Örgütsel davranış, (Eskişehir: Anadolu Üniversitesi yayını, 2010).
• E.K. Pellegrini, T.A. Scandura ve V. Jayaraman, 'Cross-cultural generalizability of paternalistic leadership: An expansion of leader–member exchange theory', Group & Organization Management, Vol. 35, No.4, 2010, s.391–420.
• E.K. Pellegrini ve T.A. Scandura, 'Paternalistic leadership: A review and agenda for future research', Journal of Management, Vol. 34, No.3, 2008, s.566-593.
• O.K. Sağ, 'Sorunlar ve çözüm önerileri', Deniz Ticareti, Şubat, 2010, s.57-61.
• R. Sennet, Otorite (Çev. K. Durand), (İstanbul: Ayrıntı, 1992).
• H. Türesin, 'Örgüt çalışanlarının paternalistik liderlik algıları, öğrenilmiş güçlülük düzeyleri, iş tatmin düzeyleri ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi', (Basılmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi, 2012).
• A.Ural ve İ. Kılıç, Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi,(Ankara: Detay Yayıncılık, 2006).
• A.Yalçın ve F.N. İplik, (2005). 'Beş yıldızlı otellerde çalışanların demografik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma: Adana ili örneği', Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Vol. 4, No.1, 2005, s.395-412.
• E.Yavuz, 'Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik davranışının örgütsel bağlılığa etkisinin analizi', (Basılmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, 2008).
• Z.Zhao ve J. Bo, "The effects of paternalistic leadership on leader-member exchange", (Tebliğ, International Conference On Management Science and Engineering, 2007), s.985-990.
• (https://atlantis.udhb.gov.tr/UMA/Login.aspx, Ocak 2016).