THE ROLE OF PERSON-ORGANIZATION FIT AND TRUST IN THE MANAGER IN THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL SOCIALIZATION ON ORGANIZATIONAL VIRTUOUSNESS

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 54, 2190 - 2218, 15.10.2024

Hayri Cengiz

https://doi.org/10.35408/comuybd.1457593

Öz

Organizational socialization processes lead employees to have a positive image of the organization, to feel the support of their colleagues, and to adapt to the organization by having clear information about their career expectations. A successful socialization process increases the positive behaviors exhibited in the organization. It is seen in the literature that there are many positive organizational behaviors affected by successful organizational socialization processes. However, there are not many studies that reveal the effect of organizational socialization processes on displaying virtuous behaviors that make a difference for organizations, increase prosocial behaviors, are the pioneers of innovation and high performance, and encourage being helpful and respectful. Therefore, it is important to reveal the direct or indirect effect of organizational socialization on organizational virtuousness. Based on the Socialization Resources Theory, in order to reveal whether organizational socialization has a direct or indirect effect on organizational virtuousness, a research model was put forward by evaluating whether the variables of person-organization fit and trust in the manager could play mediating roles in these relationships. The main purpose of the study is to determine the effect of organizational socialization processes carried out for new members of the organization on committing virtuous behavior and whether person-organization fit and trust in the manager have mediating effects in this relationship. In this regard, the sample of the research was determined as private sector employees and data on 387 people was collected through surveys using the convenience sampling method. The data was analyzed with SPSS and AMOS programs, and then path analysis was conducted with observed variables to test the hypotheses. According to the results, it was concluded that person-organization fit and trust in the manager have a mediating effects on the effect of organizational socialization on organizational virtuousness, and all hypotheses were accepted. The research results showed that the total effect of the future expectations dimension of organizational socialization on organizational virtuousness was higher than other dimensions. This result indicates that newly hired individuals may engage in more virtuous behavior if they are satisfied with the career, promotion, opportunities and rewards offered in the organization.

Anahtar Kelimeler

Organizational Socialization, Organizational Virtuousness, Person-Organization Fit, Trust in the Manager.

ÖRGÜTSEL SOSYALLEŞMENİN ÖRGÜTSEL ERDEMLİLİĞE ETKİSİNDE KİŞİ ÖRGÜT UYUMU VE YÖNETİCİYE GÜVENİN ROLÜ

Öz

Örgütsel sosyalleşme süreçleri iş görenlerin örgüt hakkında pozitif bir imaja sahip olmalarına, çalışma arkadaşlarının desteklerini hissetmelerine ve kariyer beklentileriyle ilgili net bilgilere sahip olarak örgüte uyum sağlamalarına öncülük etmektedir. Başarılı bir sosyalleşme süreci ise örgütte sergilenen pozitif davranışları arttırmaktadır. Literatürde başarılı örgütsel sosyalleşme süreçlerinin etkilediği birçok pozitif örgütsel davranışın olduğu görülmektedir. Ancak örgütsel sosyalleşme süreçlerinin, örgütler için fark yaratıcı olarak prososyal davranışları arttıran, yenilikçiliğin ve yüksek performansın öncüsü olan, yardımsever ve saygılı olmayı teşvik eden erdemli davranışlar sergilemeye olan etkisini ortaya koyan çalışmalara pek rastlanmamıştır. Dolayısıyla örgütsel sosyalleşmenin örgütsel erdemliliğe olan doğrudan ya da dolaylı etkisini ortaya çıkarmak önemlidir. Sosyalleşme Kaynakları Teorisi temel alınarak örgütsel sosyalleşmenin örgütsel erdemlilik üzerinde doğrudan ya da dolaylı etkisinin olup olmadığını ortaya koymak amacıyla kişi örgüt uyumu ve yöneticiye güven değişkenlerinin bu ilişkilerde aracı roller üstlenebileceği değerlendirilip araştırma modeli ortaya konmuştur. Çalışmanın temel amacı örgüte yeni katılanlar için gerçekleştirilen örgütsel sosyalleşme süreçlerinin erdemli davranışlar göstermeye olan etkisini ve bu ilişkide kişi örgüt uyumu ile yöneticiye olan güvenin aracı etkiler üstlenip üstlenmediğini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda araştırmanın örneklemi özel sektör çalışanları olarak belirlenmiş ve kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak anketler aracılığıyla 387 kişiye ait veri toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS ve AMOS programlarıyla analiz edilmiş, hipotezleri test etmek amacıyla gözlenen değişkenlerle yol analizi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlarda örgütsel sosyalleşmenin örgütsel erdemliliğe olan etkisinde kişi örgüt uyumunun ve yöneticiye güvenin aracı etkiler gösterdiği sonucuna ulaşılmış ve tüm hipotezler kabul edilmiştir. Araştırma sonuçlarında örgütsel sosyalleşmeye ait geleceğe ilişkin beklentiler boyutunun örgütsel erdemlilik üzerindeki toplam etkisinin diğer boyutlara göre daha yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Bu sonuç işe yeni başlayan bireylerin örgütteki kariyer, terfi, fırsat ve sunulan ödüllerden memnun olması durumunda daha fazla erdemli davranış sergileyebileceğini işaret etmektedir. Elde edilen sonuçlar bir bütün olarak değerlendirildiğinde örgütsel sosyalleşme, kişi örgüt uyumu ve yöneticiye güven değişkenlerinin örgütlerde erdemli davranışlar sergilemeyi olumlu olarak etkilediği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sosyalleşme, Örgütsel Erdemlilik, Kişi Örgüt Uyumu, Yöneticiye Güven.

Kaynakça

• Abedi, G., Rostami, F. ve Nadi, A. (2015). Analyzing the Dimensions of the Quality of Life in Hepatitis B Patientsusing Confirmatory Factor Analysis. Global Journal of Health Science, 7(7), 22-31.
• Akdoğan, A. A. ve Köksal, O. (2014). Aidiyet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinde Yöneticiye Güvenin Aracılık Rolü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 25-43.
• Allen, D. ve Shanock, L. (2013). Perceived Organizational Support and Embeddedness as Key Mechanisms Connecting Socialization Tactics to Commitment and Turnover Among New Employees. Journal of Organizational Behavior, 34, 350-369.
• Argyris, C. (1957). Personality and Organization: The Conflict Between System and The Individual. New York: Harper & Brothers.
• Bauer, T. N., Bodner, T., Erdogan, B., Truxillo, D. M. ve Tucker, J. S. (2007). Newcomer Adjustment During Organizational Socialization: a Meta-analytic Review of Antecedents, Outcomes, and Methods. Journal of Applied Psychology, 92(3), 707-721.
• Baykal, E. (2017). Otantik Liderlik ve Pozitif Çıktıları: Pozitif Örgütsel Davranış Bakış Açısı. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3 (3), s.42-64.
• Benligiray, S. ve Demirci, U. (2019). Örgütsel Sosyalleşme ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisine Teorik Eğitimin Etkisi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1) , 76-98 .
• Berkelaar, B. ve Harrison, M. (2019). Organizational Socialization. Oxford Research Encyclopedia of Communication. Online Erişim 01.03.2024, https://oxfordre.com/communication/view/10.1093/acrefore/9780190228613.001.0001/acrefore-9780190228613-e-127.
• Bijlsma, K. M. ve Van De Bunt, G. G. (2003). Antecedents of Trust in Managers: A “Bottom Up” Approach. Personnel Review, 32(5), 638-664.
• Budak, S. (2017). Psikoloji sözlüğü (5.Baskı). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Büyükyılmaz, B. (2019). Muhasebe Meslek Mensuplarının Kişi İş Uyumu ve Etik Tutum Algıları Arasındaki İlişki: Batı Karadeniz Bölgesi’nde Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Karabük: Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cable, D. ve Parsons, C. (2001). Socialization Tactics and Person‐organization Fit. Personnel Psychology, 54, 1-23.
• Cameron K. ve Winn B. (2012). Virtuousness in organizations. Cameron K. S., Spreitzer G. (Ed.), The Oxford handbook of positive organizational scholarship içinde, (s. 231-243). Oxford, UK: Oxford University Press. Cameron, K, Bright, D. ve Cazza, A. (2004). Exploring the Relationship Between Organizational Virtuousness and Performance. The American Behavioral Scientist, 47 (6), 766-790.
• Cameron, K. S. (2003). Organizational Virtuousness and Performance. Kim S. Cameron, Jane E. Dutton, and Robert E. Quinn (Ed.) Positive Organizational Scholarship: Foundations of a new discipline içinde, (s.48-65). San Francisco: Berrett-Koehler Publishers.
• Cha, J., Chang, Y. ve Kim, T. (2014). Person–Organization Fit on Prosocial Identity: Implications on Employee Outcomes. Journal of Business Ethics, 123, 57-69.
• Chao, G. T., O’Leary-Kelly, A. M., Wolf, S., Klein, H. J. ve Gardner, P. D. (1994). Organiza- tional socialization: Its content and consequences. Journal of Applied Psychology, 79, 730– 743.
• Chatman, J. (1989). Improving Interactional Organizational Research: A model of Person-Organization Fit. Academy of Management Review, 14(3), 333–349.
• Chatman, J. (1991). Matching People and Organizations: Selection and Socialization In Public Accounting Firms. Administrative Science Quarterly, 3, 459-484.
• Cooman, R., Gieter, S., Pepermans, R., Hermans, S., Bois, C., Caers, R. ve Jegers, M. (2009). Person–organization Fit: Testing Socialization and Attraction Selection Attrition Hypotheses. Journal of Vocational Behavior, 74, 102-107.
• Demircan, N. (2003). Örgütsel Güvenin Bir Ara Değişken Olarak Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi:Eğitim Sektöründe Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gebze: Gebze Yüksek Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dirks, K. T. ve Ferrin, D. L. (2002). Trust In Leadership: Meta-analytic Findings and Implications for Research and Practice. Journal of Applied Psychology, 87(4), 611-628.
• Erkmen, T. ve Esen, E. (2012). Örgütsel Erdemlilik Ölçeginin Uyarlanmasi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalismasi/Adaptation of the Organizational Virtuousness Scale: Validity and Reliability Studies. Business and Economics Research Journal, 3(4), 107-121.
• Feldman, D. C. (1981). The multiple socialization of organization members. Academy Of Management Review, 6(2), 309-318.
• Forza, C. ve Flippini, R. (1998). Tqm Impact on Quality Conformance and Customer Satisfaction: A Causal Model. International Journal of Production Economics, 55(1), 1-20.
• Gruman, J.A. ve Saks, A.M. (2013), Organizational Socialization and Newcomers’ Psychological Capital and Well-being. Bakker, A. (Ed.), Advances in Positive Organizational Psychology içinde, (s.211-236). Wagon Lane, Bingley: Emerald Group Publishing Limited.
• Hair, J. F., William, C. B., Barry, J. B. ve Rolph, E. A. (2013). Multivariate Data Analysis. USA: Pearson Education Limited.
• Hosmer, L. T. (1995). Trust: The Connecting Link Between Organizational Theory and Philosophical Ethics. Academy of Management Review, 20(2), 379–403.
• Huang, L. ve Cao, G. N. (2008). Institutionalized Socialization Tactics and Attitude Outcomes: The Mediating Effect of Person-Organization Fit. Economic Management, 30(2), 93-100.
• Jokisaari, M., ve Vuori, J. (2018). Leaders’ Resources and Newcomer Socialization: The Importance of Delegation. Journal of Managerial Psychology, 33, 161-175.
• Kahraman, Ç. A. ve Kara, A. U. (2021). Psikolojik Sözleşme İle Kişi Örgüt Uyumu Arasındaki İlişkide Yöneticiye Duyulan Güvenin Aracılık Etkisi: Akademisyenler Üzerinde Bir Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (33), 117-138.
• Kim, T., Cable, D. ve Kim, S. (2005). Socialization Tactics, Employee Proactivity, and Person-Organization Fit. Chicago Booth: Center for Decision Research (Managerial & Organizational Behavior) Working Paper Series. Kowtha, N.R. (2018), Organizational Socialization of Newcomers: The Role of Professional Socialization, International Journal of Training and Development, 22, 87-106.
• Kristof, A.L. (1996). Person-organization Fit: an Integrative Review of Its Conceptualizations, Measurement, and Implications, Personnel Psychology, Vol. 49, 1-49.
• Kristof‐Brown, A., Zimmerman, R. ve Johnson, E. (2005). Consequences of Individuals' Fit at Work: a Meta-analysis of Person-job, Person-organization, Person-group, and Person-supervisor Fit. Personnel Psychology, 58, 281-342.
• Livi, S., Theodorou, A., Rullo, M., Cinque, L. ve Alessandri, G. (2018). The Rocky Road to Prosocial Behavior at Work: The Role of Positivity and Organizational Socialization in Preventing Interpersonal Strain. PLoS ONE, 1-13. McAllister, D. (1995). Affect- and Cognition-Based Trust as Foundations for Interpersonal Cooperation in Organizations. Academy of Management Journal, 38, 24-59.
• Netemeyer, R. G., Boles, J. S., McKee, D. O. ve McMurrian, R. (1997). An Investigation Into the Antecedents of Organizational Citizenship Behaviors in a Personal Selling Context. Journal of Marketing, 61(3), 85-98.
• Nikandrou, I., ve Tsachouridi, I. (2015). Towards a Better Understanding of the “Buffering Effects” of Organizational Virtuousness’ Perceptions on Employee Outcomes. Management Decision, 53(8), 1823-1842.
• Nyhan, R. C. ve Marlowe, H. A. (1997). Development and Psychometric Properties of the Organizational Trust Inventory. Evaluation Review, 21(5), 614-635.
• O'Reilly, C., Chatman, J. ve Caldwell, D. (1991). People and Organizatıonal Culture: A Profile Comparison Approach to Assessing Person-Organızation Fit. Academy of Management Journal, 34, 487-516.
• Ostroff, C. ve Kozlowski, S. W. 1992. Organizational Socialization as a Learning process: The Role of Information Acquisition. Personnel Psychology, 45(4). 849–874.
• Özdemir, Y. ve Ergun, S. (2015). The Relationship Between Organizational Socialization and Organizational Citizenship Behavior: The Mediating Role of Person-environment Fit. Procedia Social and Behavioral Sciences, 207, 432–443.
• Ping-qing, L., Wei-zheng, L. ve Li-xing, D. (2013). Study on the Influence of Organizational Socialization on Work Performance of New Employees with Person-organization Fit as Mediating Variable. International Conference on Management Science and Engineering 20th Annual Conference Proceedings. 1391-1399.
• Posner, B. (1992). Person-Organization Values Congruence: No Support for Individual Differences as a Moderating Influence. Human Relations, 45, 351 - 361.
• Ratković, N. B. ve Kostić, B. (2014). Impact of Organizational Socialization Towards Employees' Social Adaptation. Journal of Engineering Management and Competitiveness, 4(1), 34-40.
• Rego, A., Ribeiro, N., e Cunha, M. P. ve Jesuino, J. C. (2011). How Happiness Mediates the Organizational Virtuousness and Affective Commitment Relationship. Journal of Business Research, 64(5), 524-532.
• Saari, L. M. ve Judge, T. A. (2004). Employee Attitudes and Job Satisfaction. Human Resource Management, 43, 395–407.
• Saeed, P. (2021). Organizational Socialization and Its Influence on Organizational Virtuousness by Intermediating Spiritual Capital. International Journal of Research in Social Sciences and Humanities. 11(4), 1-20.
• Saks, A. M. ve Gruman, J. A. (2011). Organizational Socialization and Positive Organizational Behavior: Implications for Theory, Research, and Practice. Canadian Journal of Administrative Sciences, 28(1), 14–26.
• Saks, A.M. ve Ashforth, B.E. (1997) Organizational Socialization: Making Sense of the Past and Present as a Prologue for the Future. Journal of Vocational Behavior, 51, 234–279.
• Scott, K., Montes, S. ve Irving, P. (2012). Examining the Impact of Socialization Through Trust An Exploratory Study. Journal of Personnel Psychology, 11, 191-198.
• Singh, S., David, R. ve Mikkilineni, S. (2018). Organizational Virtuousness and Work Engagement: Mediating Role of Happiness in India. Advances in Developing Human Resources, 20(1), 88-102.
• Spagnoli, P., Presti, A. L., Ingusci, E., Manuti, A. ve Cortini, M. (2017). Organizational Socialization, Individual Adaptability and Organizational Career Growth: the Mediating Role of Person-Organization Fit. In XV Congresso nazionale AIP Sezione ‘Psicologia per le organizzazioni, 14-17.
• Taormina, R. J. (1994). The Organizational Socialization Inventory. International Journal of Selection and Assessment. 2, 133-145.
• Taormina, R. J. (2004). “Convergent Validation of Two Measures of Organizational Socialization”, The International Journal of Human Resource Management, 15(1), 76–94.
• Traeger, C., Haski-Leventhal, D.ve Alfes,K. (2022), “Extending Organizational Socialization Theory: Empirical Evidence From Volunteer Work for Refugees in France and Australia”, Human Relations,75(6), 1140-1166.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2012). İş Tatmini Kişi-örgüt Uyumu ve Amire Güven Kişi-örgüt Uyumu İlişkisinde Dağıtım Adaletinin Düzenleyici Rolü. İş, Güç ve Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 57-78.
• Verquer, M., Beehr, T. ve Wagner, S. (2003). A Meta-analysis of Relations Between Person–organization Fit and Work Attitudes. Journal of Vocational Behavior, 63, 473-489.
• Wang, Y. ve Zhu, Y. (2009). The Relationships among Organizational Socialization, Trust, Knowledge Sharing and Creative Behavior. Proceedings of the International Conference on Management and Service Science, 1-5.
• Whitener, E., Brodt, S., Korsgaard, M. A. ve Werner, J. (1998). Managers as Initiators of Trust: An Exchange Relationship for Understanding Managerial Trustworthy Behavior. Academy of Management Journal, 23, 513–530.
• Yanfei, W., Xiaoxia, Y., Nan, S. ve Xiling, Z. (2010). Mediating Effect of Person-organization Fit on the Relationship Between Organizational Socialization and Employee performance. 2nd International Conference on Information Science and Engineering. 2918-2921.
• Yetim F. (2019). Kişi-örgüt Uyumu ve Psikolojik Sermaye Arasındaki İlişki: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Nevşehir: Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, G., Aşıkoğlu, Ş., Uzunbacak, H.H. ve Akçakanat, T. (2021). Kişi-Örgüt Uyumunun İş Tatmini Ve İş Stresi Üzerine Etkisinde Affetmenin Aracı Rolü: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 9(3), 441-475.
• Zonana, M. (2011), İş Stresinin İşgörenlerin Örgütsel Sosyalleşme Düzeylerine Etkileri ve Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstambul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.