Dijital Dönüşümün Meslekler Üzerindeki Etkileri: Geleceğin Meslekleri ve Gerekli Yetkinlikler

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 55, 82 - 113, 25.01.2025

Murat Akbaş , Remzi Altunışık

https://doi.org/10.35408/comuybd.1462900

Öz

18. yüzyılda başlayan sanayi devrimleri günümüzde yaşadığımız dijital dönüşümle birlikte yepyeni bir boyuta ulaşmıştır. Yapılan işlerin içerikleri, çalışma biçimlerimiz ve ihtiyacımız olan yetkinlikler sürekli değişmekte, geçmişte insanlar tarafından yapılan bazı işler yapay zekâ ve otomasyon sistemlerine devredilmektedir. Bu gelişmelerin doğal bir sonucu olarak bazı işler ve meslekler artık ihtiyaç duyulmadığı için ortadan kalkmakta, bazıları ise teknolojiyle daha entegre hale gelerek biçim değiştirmektedir. Bu durum çalışanlar tarafından iş hayatında artık insana ihtiyaç duyulmayacağı ve tüm işlerin bilgisayarlar, robotlar ya da makineler tarafından yapılacağı ve kendilerinin işsiz kalacağı şeklinde yorumlanmaktadır. Bunun aksine, yapılan araştırmalar, dijital dönüşüm ve yapay zekanın ortadan kaldıracağından daha fazla yeni iş alanı ve mesleği ortaya çıkardığını önümüzdeki dönemde de çıkarmaya devam edeceğini göstermektedir. İnsan faktörü bu dönüşüm sürecinin merkezinde olmaya devam edecek ancak iş modelleri ve iş yapma biçimleri bu teknolojilerle daha uyumlu hale gelecektir. Değişen ve gelişen teknolojiler, iş hayatında bunları kullanabilecek yetkinlik ve becerilere sahip çalışanlara daha fazla ihtiyaç duyulmasına sebep olacaktır. Çalışmanın amacı; bu dönüşüm nedeniyle ortadan kalkması beklenen işleri ve meslekleri ortaya koyarak bunların yerine gelmesi beklenen yeni işler ve mesleklerle ilgili öngörüleri paylaşmak ve gerek bugünün gerekse geleceğin mesleklerini yapabilmek için ihtiyaç duyulacak olan yetkinlik ve becerileri irdelemektir. Tüm bu öngörüler için uluslararası danışmanlık firmaları tarafından şirket üst yöneticileri, insan kaynakları birimleri ve çalışanlar ile görüşülerek hazırlanan global raporlardan, kurumların yaptırdığı çalışmalardan ve online iş platformları verilerinden faydalanılmıştır. Bu veriler taranarak analiz edilmiş, karşılaştırılmış ve yorumlanmıştır. Çalışma sonuçları ile hem bugün hem de gelecekte ihtiyaç duyulacak yetkinlik ve becerileri ortaya koyarak, geleceğin çalışanlarına hangi yetkinlikleri geliştirmeleri gerektiği konusunda öngörülerde bulunulması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, Yapay Zekâ, Otomasyon, İşlerin Geleceği, Geleceğin Meslekleri

Etik Beyan

Bu çalışma Araştırma ve Yayın Etiğine uygun olarak hazırlanmıştır.

The Effects Of Digital Transformation On Professions: Professions Of The Future and Required Competencies

Öz

The 18th century industrial revolutions have reached a whole new dimension with the digital transformation we are experiencing today. The content of the jobs we do, the way we work and the competencies we need are constantly changing, and some jobs that were done by humans in the past are being transferred to artificial intelligence and automation systems. As a natural result of these developments, some jobs and professions are disappearing because they are no longer needed, while others are changing shape by becoming more integrated with technology. This situation is interpreted by employees as meaning that people will no longer be needed in business life, all work will be done by computers, robots or machines, and they will be unemployed. On the contrary, research shows that digital transformation and artificial intelligence have created more new jobs and professions than they will eliminate and will continue to do so in the coming period. The human factor will continue to be at the center of this transformation process, but business models and ways of doing business will become more compatible with these technologies. Changing and developing technologies will cause a greater need for employees with the competencies and skills to use them in business life. The aim of this study to reveal the jobs and professions that are expected to disappear due to this transformation, to share predictions about the new jobs and professions that are expected to replace them, and to examine the competencies and skills that will be needed to do the jobs of today and the future. For all these predictions, global reports prepared by international consultancy firms by interviewing company senior managers, human resources units and employees, studies commissioned by institutions and data from online business platforms were used. These data were scanned, analyzed, compared and interpreted. The results of the study aim to reveal the competencies and skills that will be needed both today and, in the future, and to make predictions about what competencies future employees should develop.

Anahtar Kelimeler

Digitalization, Artificial Intelligence, Automation, Future of Jobs, Professions of the Future

Etik Beyan

This study has been prepared in accordance with Research and Publication Ethics.

Kaynakça

• Acılıoğlu, İ. ve Kaya, N.N. (2021). Beyaz Yakalı’nın Dijital Yakalı’ya Dönüşümü, İstanbul: Elma Yayınevi
• Altunışık, R. (2015). Büyük Veri: Fırsatlar Kaynağı mı Yoksa Yeni Sorunlar Yumağı mı?, Yildiz Social Science Review, 1(1), 45-76.
• AT&T (2016). Technology Transformation, Erişim 2 Mayıs 2023, ATT Tech Dev Transformation Whitepaper PDF | PDF | Open Stack | Cloud Computing (scribd.com),
• Aybek Yıldız, H.S., (2017). Üniversite 4.0’a Geçiş Süreci: Kavramsal Bir Yaklaşım, Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 164-176 Bağcı, E. (2018). Endüstri 4.0: Yeni üretim tarzını anlamak, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(24), 122-146.
• Bateman, K. (2022). These Are The Digital Skills Companies Need To Succeed İn A Changing Economy, Erişim: 27 Ocak 2024, These are the digital skills companies needs to know about | World Economic Forum (weforum.org),
• Candan, M. (2015). Macuncudan Külekçiye Yok Olmaya Yüz Tutmuş 13 Meslek, Erişim: 13 Mart 2023, https://listelist.com/kaybolan-meslekler/
• Cheng, M. (2019). The US’s Top 15 Emerging Jobs of 2020, According To Linkedin, Erişim: 13 Mart 2023, https://qz.com/work/1764751/the-top-15-emerging-jobs-of-2020-according-to-linkedin/
• Cisco (2021). Digital Readiness Index, Erişim: 28 Kasım 2023, Digital Readiness Index 2021 (cisco.com),
• Doğanay, S. (2020). Mesleklerin Geleceği” Raporu Çeviri, Özet ve Yeniden Derleme, Erişim: 18 Mayıs 2023, Microsoft Word - World Economic Forum - Future of Jobs 2020.docx (sertacdoganay.com)
• Eğilmez, M. (2018). Tarihsel Süreç İçinde Dünya Ekonomisi, İstanbul: Remzi Kitabevi
• Erkut, E. (2019). Geleceğin Meslekleri, Mesleklerin Geleceği, Erişim: 28 Şubat 2023, Geleceğin Meslekleri, Mesleklerin Geleceği | by Erhan Erkut | Yetkin Yayın | Medium
• European Commission (EU), (2021). 2030 Digital Compass: The European Way For The Digital Decade, Erişim: 21 Kasım 2023, EUR-Lex - 52021DC0118 - EN - EUR-Lex (europa.eu)
• European Commission (EU), (2022). Digital Economy and Society Index (DESI) 2022, Erişim: 21 Kasım 2023, The Digital Economy and Society Index (DESI) | Shaping Europe’s digital future (europa.eu)
• Frank, M., Roehrig, P. ve Pring, B. (2019). Makineler Her Şeyi Yaptığında Biz Ne Yapacağız, İstanbul: Aganta Kitap
• GPTW (Great Place to Work), (2017). Fortune 100 Best Companies to Work For® 2017, Erişim: 20 Ekim 2023 Fortune 100 Best Companies to Work For® 2017 | Great Place To Work®
• İleri, Y. Y. ve Soylu, Y. (2010). Bir Rekabet Üstünlüğü Aracı Olarak Çeviklik Kavramı ve Örgüt Yapısına Olası Etkileri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(1-2), 13-28.
• Jamal, O. (2023). OpenAI ve ChatGPT: Bilmek İstediğiniz Her Şey, Erişim: 27 Mart 2023, OpenAI ve ChatGPT: Bilmek İstediğiniz Her Şey | AppMaster
• Kagermann, H., Wahlster, W. ve Helbig, J. (2013) Securing The Future Of German Manufacturing İndustry Recommendations For İmplementing The Strategic İnitiative INDUSTRIE 4.0, Final Report Of The Industrie 4.0 Working Group.
• Kemp, S. (2018). Dıgıtal In 2018: World’s Internet Users Pass The 4 Bıllıon Mark, Erişim: 26 Ocak 2024, Digital in 2018: World’s internet users pass the 4 billion mark - We Are Social UK
• Kemp, S. (2020). Digital 2020: 3.8 billion people use social media, Erişim: 17 Aralık 2024, Digital 2020: 3.8 billion people use social media - We Are Social UK
• Kemp, S. (2023), The Changing World of Digital In 2023, Erişim: 3 Mart 2023, The Changing World of Digital In 2023 - We Are Social UK
• Kılıç, S. ve Alkan, R. M. (2018). Dördüncü sanayi devrimi Endüstri 4.0: Dünya ve Türkiye değerlendirmeleri, Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 29-49.
• Kobal, G. (2023). Robotlar işimizi elimizden mi alacak? Hangi meslekler risk altında? “Ya sınırları zorlayacak ya da üretme becerimizi kaybedeceğiz”, Erişim: 18 Mart 2023, Robotlar işimizi elimizden mi alacak? Hangi meslekler risk altında? 'Ya sınırları zorlayacak ya da üretme becerimizi kaybedeceğiz' - Son Dakika Haberleri İnternet (hurriyet.com.tr)
• Korn Ferry (2022). Future of work trends 2022: A new era of humanity, Erişim: 11 Ağustos 2023, Message from Korn Ferry
• Linkedin (2020). 2020 Global Talent Trends Report, Erişim: 12 Aralık 2023, Global Talent Trends | LinkedIn Talent Solutions
• Linkedin Economic Graph (2023). Future of Skills, Erişim: 15 Mart 2023, LinkedIn - Future of Skills
• Linkedin News (2023). LinkedIn Jobs on the Rise 2023: 25 U.S. roles that are growing in demand, Erişim: 24 Ocak 2023, LinkedIn Jobs on the Rise 2023: 25 U.S. roles that are growing in demand | LinkedIn
• Linkedin News Europe (2023). 2023 yılında LinkedIn Yükselen meslekler: Talep gören 15 pozisyon, Erişim: 24 Ocak 2023, 2023 yılında LinkedIn Yükselen meslekler: Talep gören 15 pozisyon | LinkedIn
• Linkedin Talent Solutions (2023). The Future of Recruiting 2023, future-of-recruiting-2023.pdf (linkedin.com)
• Marketing Türkiye (2018). 25 yıl içinde işlerin yüzde 47’si kaybolacak, Erişim: 18 Ocak 2023, 25 Yıl Içinde Işlerin Yüzde 47’Si Kaybolacak | Marketing Türkiye (marketingturkiye.com.tr)
• McKinsey&Company Türkiye (2020). İşimizin Geleceği: Dijital Çağda Türkiye’nin Yetenek Dönüşümü, Erişim: 10 Haziran 2023, isimizin-gelecegi-mckinsey-turkiye-raporu_ocak-2020.pdf
• Mercer (2022). Global Talent Trends 2022–2023: Rise of the relatable organization, Erişim: 2 Nisan 2023, 2023 Global Talent Trends Study | Mercer
• MGI (McKinsey Global Institute), (2017). Jobs Lost, Jobs Gaıned: Workforce Transıtıons In A Tıme Of Automatıon, Erişim: 2 Şubat 2023, mgi-jobs-lost-jobs-gained-executive-summary-december-6-2017.pdf (mckinsey.com)
• MÜSİAD (2020). Dijital Dönüşümün İş Süreçlerine Etkileri, Erişim: 13 Mayıs 2023, ags-global_musiad-dijital-donusumun-is-sureclerine-etkileri.pdf
• Niemtus, Z. (2018). How do universities prepare graduates for jobs that don't yet exist?, Erişim: 31 Mayıs 2023, How do universities prepare graduates for jobs that don't yet exist? | Universities | The Guardian
• Özsoylu, A. F. (2017). Endüstri 4.0., Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 41-64.
• Politika Analiz Laboratuvarı (PAL)-Vodafone (2023). Dijital Türkiye 2030: Ekonomik Etkiler ve Politika Çerçevesi, Erişim: 16 Nisan 2023, 1692883603_vodafone-2030-dijital.pdf (digitalnetworkalkas.com)
• Pamuk, N. S. ve Soysal, M. (2018). Yeni sanayi devrimi endüstri 4.0 üzerine bir inceleme. Verimlilik Dergisi, (1), 41-66.
• Polat, U. (2018). Sanayi Devriminin Aşamaları, Erişim: 13 Mart 2023, https://renklikampus.org/sanayi-devriminin-asamalari/
• Pompa, C. (2015). Jobs for the Future, Overseas Development Institute (ODI), Erişim: 21 Haziran 2023, 9578.pdf (odi.org)
• PwC (2017). Workforce Of The Future The Competing Forces Shaping 2030, Erişim: 19 Nisan 2023, gelecegin-is-gucu.pdf (pwc.com.tr)
• Sinya, S. (2023). State of IoT 2023: Number of Connected IoT Devices Growing 16% to 16.7 Billion Globally, Erişim: 25 Ocak 2024, Number of connected IoT devices growing 16% to 16.7 billion globally (iot-analytics.com)
• Soyak, S. ve Soyak, İ, (2018). Sanayi 4.0 Döneminde Pazarlamada Dijital Arayışlar ve Bazı Küresel Şirketlerden Örnekler, 5. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi, 2-3 Kasım 2018, Antalya, III, 26-38.
• Tarhan, U. (2020). Geleceğin Meslekleri, Erişim: 11 Ocak 2023, http://www.ufuktarhan.com/makale/tercihlerinizi-gelecege-uygun-yapin-gelecegin-meslekleri
• Tarhan, U. (2023). GPT4'ten Sonra Gelecekte Epey Önem Kazanacak Meslekler, İş Alanları, Erişim: 27 Mart 2023, Futurist Ufuk Tarhan
• TÜİK, (2023). Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri 2022, Erişim: 27 Ocak 2024, TÜİK Kurumsal (tuik.gov.tr)
• TÜSİAD-Samsung-Deloitte-GFK (2016). Türkiye'deki Dijital Değişime CEO Bakışı, Erişim: 14 Mart 2023, Türkiye'deki Dijital Değişime CEO Bakışı Raporu,
• UN (United Nations) Population Division (2022). World Population Prospects 2022, Erişim: 27 Mart 2023, https://population.un.org/wpp/DataQuery/
• We Are Social (2023). Dıgıtal 2023 October Global Statshot Report, Erişim: 20 Ocak 2024, Digital 2023 October Global Statshot Report - We Are Social UK
• WEF (World Economic Forum), 2018. The Future of Jobs Report 2018, Erişim: 11 Ocak 2023, WEF_Future_of_Jobs_2018.pdf (weforum.org)
• WEF (World Economic Forum), 2020. The Future of Jobs Report 2020, Erişim: 11 Ocak 2023, www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2020.pdf
• WEF (World Economic Forum), 2023. The Future of Jobs Report 2023, Erişim: 30 Mayıs 2023, WEF_Future_of_Jobs_2023.pdf (weforum.org)
• YÖK (2019). Geleceğin Meslekleri Çalışmaları, Erişim: 11 Haziran 2023, GELECEĞİN MESLEKLERİ ÇALIŞMALARI (yok.gov.tr)