KENTLEŞME İLE GELİR DAĞILIMI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 56, 1143 - 1159, 19.03.2025

Bengü Kayapalı Aslan

https://doi.org/10.35408/comuybd.1612405

Öz

Gelir dağılımı sosyal bilimler içerisindeki birçok disiplininin üzerinde çalıştığı bir konuyu oluşturmaktadır. Gelir dağılımı, ekonomik bir gösterge olmasının yanı sıra toplumun huzur ve refahının tesis edilmesinde etkilidir. Kentleşme kavramı da en az gelir dağılımı kadar eski ve önemli bir konumdadır. Dünya nüfusunun kentlerde yoğunlaşmış bir biçimde artmasıyla daha da önem kazanan bu iki kavram arasındaki ilişki, literatürde önemli bir yere sahiptir. Nüfusun artarken kaynakların azaldığı günümüz dünyasında kentleşme ve gelir dağılımı arasındaki ilişki, kentlerin karşılaştığı önemli sorunlardan biridir. Doğal kaynakların azaldığı, nüfusun artmakta olduğu kentlerin iklim değişikliği, göç, vb. gelişmelerin beraberinde getirdiği olumsuz etkiler, kentlerin sorunlarını artırmaktadır. Bu nedenle gelir dağılımının kent nüfusu üzerindeki etkilerinin tartışılması önem taşımaktadır. Literatürde gelir dağılımının kent nüfusu üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini inceleyen çalışmalar bulunmaktadır. Kentleşme ile gelir dağılımı arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar, bir ülke özelinde olduğu gibi bir ülke grubunu da kapsayabilmektedir. Bu çalışmada Türkiye'de kentleşmenin gelir dağılımı eşitsizliği üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Çalışmanın ekonometrik modelinde yer alan bağımsız değişkenler olan milli gelir, kentsel nüfus ve ticari açıklığın, bağımlı değişken olan Gini katsayısı üzerindeki etkileri, ARDL sınır testi ile araştırılmıştır. Bir başka ifadeyle çalışmada yer alan bağımsız değişkenlerin, gelir dağılımı eşitsizliğine ilişkin bir ölçüm türü olan Gini katsayısı üzerindeki etkilerinin ARDL sınır testi ile araştırılması çalışmanın yöntemini oluşturmaktadır. Çalışmada elde edilen ampirik bulgularına göre, ekonomik büyüme ve ticari dışa açıklık gelir dağılımı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip değilken, kentsel nüfus artışı gelir dağılımı eşitsizliği göstergesi olan Gini katsayısını artırmaktadır. Sonuç itibariyle de Türkiye için kentleşme olgusunun gelir dağılımı eşitsizliğini daha da artırdığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kentleşme, Gelir Dağılımı, Ticari Açıklık, Ekonomik Büyüme

THE RELATIONSHIP BETWEEN URBANIZATION AND INCOME DISTRIBUTION: A STUDY IN TURKEY

Öz

Income distribution is a subject that many disciplines in social sciences study. Income distribution is effective in establishing peace and prosperity in society as well as being an economic indicator. The concept of urbanization is at least as old and important as income distribution. The relationship between these two concepts, which has become more important with the increase in the world population concentrated in cities, has an important place in the literature. In today's world where the population is increasing and resources are decreasing, the relationship between urbanization and income distribution is one of the important problems that cities face Climate change, migration, etc. in cities where natural resources are decreasing while the population is increasing. The negative effects brought by the developments increase the problems of the cities. For this reason, it is important to discuss the effects of income distribution on urban population. There are studies in the literature that examine the positive and negative effects of income distribution on urban population. Studies examining the relationship between urbanization and income distribution can cover a group of countries as well as a country specific. This study investigates the effect of urbanization on income distribution inequality in Turkey. The effects of the independent variables in the econometric model of the study, namely national income, urban population and trade openness, on the dependent variable, Gini coefficient, were investigated using the ARDL bounds test. In other words, the method of the study was to investigate the effects of the independent variables in the study on the Gini coefficient, a type of measurement related to income distribution inequality, using the ARDL bounds test. According to the empirical findings obtained in the study, while economic growth and trade openness do not have a statistically significant effect on income distribution, urban population growth increases the Gini coefficient, an indicator of income distribution inequality. As a result, it was concluded that the urbanization phenomenon further increases income distribution inequality for Turkey.

Anahtar Kelimeler

Urbanization, Income Distribution, Trade Openness, Economic Growth.

Kaynakça

• Acar, İ. (2015). Türkiye'de Gelir Dağılımı. Emek ve Toplum Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4(8), 42-59.
• Akın, C. S., ve Aytun, C. (2018). Gelir Dağılımının Makroekonomik Belirleyicileri: Türkiye Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(42), 52-81.
• Atkinson, A.B. ve Bourguignon, F. (2001). Income Distribution, Editor(s): Neil J. Smelser, Paul B. Baltes, International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences, Pergamon, 7265-7271.
• Buchholz, M. (2023). Does urbanization increase inequality? Race, gender, and the urban wage premium. Journal of Urban Affairs, 1–19.
• Çetin, S. (2012). Kalkınmada Kentleşme Ve Konut Politikalarının Önemi. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(1), 293-304.
• Doru, Ö., ve Düşünceli, F. (2021). Türkiye’de Ticari Dışa Açıklık ve Enflasyon İlişkisi: Ardl Sınır Testi ve Nedensellik Analizi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(23), 37-54. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2021.003
• Giddens, A. (1993). Sosyoloji: Eleştirel Bir Yaklaşım, İhtar Yayıncılık, İstanbul.
• Godden, C. (2015). Economic History. International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences, 51–54. doi:10.1016/b978-0-08-097086-8.62109-8
• Ha, N. M., Le, N. D., ve Trung-Kien, P. (2019). The Impact of Urbanization on Income Inequality: A Study in Vietnam. Journal of Risk and Financial Management, 12(3), 146. https://doi.org/10.3390/jrfm12030146
• He, L., ve Zhang, X. (2022). The distribution effect of urbanization: Theoretical deduction and evidence from China. Habitat International, (123), 102544.
• Heshmati, A. (2004). The World Distribution of Income and Income Inequality. IZA Institute of Labor Economics Discussion Paper Series.
• Kanbur, R., ve Zhuang, J. (2013). Urbanization and Inequality in Asia. Asian Development Review, 30, 131-147. Keyifli, N. (2021). Kentleşme ile Gelir Eşitsizliği Arasındaki İlişki: Bootstrap Panel Granger Nedensellik Analizi.
• Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi (30), 211-228. https://doi.org/10.18092/ulikidince.748025 Keleş, R. (2010). Türkiye’de Kentleşme Kime Ne Kazandırıyor?, İdeal Kent, 1(1), 28-31.
• Kozulj, R. (2019). Chapter 2. Modernization, urbanization and economic growth. How to achieve the welfare state in the twenty-first century.
• Kuştepeli, Y. R., ve Halaç, U., (2004). Türkiye’de Genel Gelir Dağılımının Analizi ve İyileştirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(4), 143-160. Kuznets, S. (1955) Economic Growth And Income Inequality. American Economic Review, 45: 1–28.
• Özsoy, D. (2024). Türkiye’de Gelir Dağılımı Çalışmaları ve Gelir Dağılımında Sosyal Transferlerin Etkisinin Türkiye ve Avrupa Birliği Karşılaştırması. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (27), 356-372. https://doi.org/10.29029/busbed.1393920
• Pesaran, M. H., Shin, Y., ve Smith, R. P. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Shahbaz, M.,Loganathan, N., Tiwari, A. K., ve Sherafatian-Jahromi, R. (2014). Financial Development and Income Inequality: Is There Any Financial Kuznets Curve in Iran?. Social Indicators Research, 124(2), 357-382.
• Sweeney, H. W. (1933). Income. The Accounting Review, 8(4), 323–335. http://www.jstor.org/stable/238150
• Solt, F. (2020). “Measuring Income Inequality Across Countries and Over Time: The Standardized World Income Inequality Database.” Social Science Quarterly 101(3):1183-1199. SWIID Version 9.8, December 2024.
• Sulemana, I., Nketiah-Amponsah, E., Codjoe, E.A., ve Andoh, J.A. (2019). Urbanization and income inequality in Sub-Saharan Africa. Sustainable Cities and Society, (48), 101544.
• Toda, H. Y. ve Yamamoto, T., (1995), Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes, Jorunal of Econometrics, 66, 225-250.
• United Nations (2015). Sustainable Develeopment Goals/The 17 Goals, https://sdgs.un.org/goals, Erişim Tarihi: 13.11.2024.
• United Nations Department of Economic and Social Affairs (2024). 68% of the world population projected to live in urban areas by 2050, says UN, https://www.un.org/uk/desa/68-world-population-projected-live-urban-areas-2050-says-un, Erişim Tarihi: 13.11.2024.
• Wan, G., Zhang, X., ve Zhao, M. (2022). Urbanization can help reduce income inequality. npj Urban Sustainability, 2, 1-8.
• World Bank (2024). World Bank Open Data, https://data.worldbank.org/, Erişim Tarihi: 11.10.2024.
• Yüce, M. (2002). Türkiye’de Gelir Dağılımı Bozukluğunun İzlenen Kamu Gelir ve Harcama Politikaları ile Bağlantısı, Bilig, 23:1-38.