Zihinsel Yetersizliğe Sahip Öğrencilere Bazı Maddelerin “Sert-Yumuşak” Özelliklerinin Öğretimi

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 2, 1255 - 1290, 28.10.2020

Pelin Mete Ali Yıldırım

Öz

Bu çalışmada “Sert-Yumuşak” kavramlarının öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilerin öğrenmelerine etkisi incelenmiştir. Bu amaçla çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasına göre yürütülmüştür. Çalışma Erzurum ilinde özel alt sınıfı bulunan bir okulda, araştırma için ön koşul davranışlara uyan ikisi kız ve biri erkek olmak üzere üç zihinsel yetersizliği bulunan öğrenciyle yürütülmüştür. Çalışmanın uygulama aşaması başlangıç, öğretim ve izleme oturumlarından oluşmaktadır. Başlangıç oturumunda öğrencilerin ilgili materyalin sert veya yumuşak olduklarını bilip bilmediklerinin tespiti yapılmıştır. Öğretim oturumunda ise belirlenen materyaller kullanılarak önce sert kavramı daha sonra yumuşak kavramı öğretilmiştir. İzleme oturumlarında birinci, ikinci ve dördüncü hafta değerlendirilmesi yapılmıştır. Aynı süreç resimli kartlarla tekrar edilmiştir. Çalışma süresince veriler görüşmeler ve gözlemler yapılarak toplanmıştır. Çalışmanın sonucunda bu öğrencilerden ikisinin “Sert-Yumuşak” kavramlarını öğrendiği, fakat Down Sendromlu öğrencinin öğrenemediği belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerden sadece biri sert maddeleri resimli kartta gördüğünde tanımış fakat hiçbir öğrenci yumuşak maddeleri tanıyamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Zihinsel Yetersizliği olan Öğrenciler, Özel Eğitim Gerektiren Öğrenciler, Down Sendromu Olan Öğrenciler

Teaching of Hard and Soft Features of Some Materials to Students with Intellectual Disabilities

Öz

This study investigated the effects of direct instruction on the teaching of hard-soft concepts to students with intellectual disabilities. The study was carried out through the case study that is one of the qualitative research methods. The study was conducted with three students with intellectual disabilities, one boy and two girls, all of whom were meeting prerequisite behavior in a school with a special subclass in Erzurum. The study consists of three sections that are the initial, instruction and assessment. In the initial assessment, it was determined whether students knew the studied material soft or hard. During the instructional process, a hard concept was taught by using specified real materials and then a soft concept was taught in the same way. In the assessment process, the first, second, and fourth weeks of the study were discussed and evaluated. The same process was re-conducted with picture cards. During the study, the data were collected through interviews and observations. The results of the study showed that two of the students learned "hard-soft" concepts but the student with Down syndrome could not learn them. In addition, only one of the students recognized the hard items when they saw them on the picture card. however, none of the students could recognize soft items.

Anahtar Kelimeler

students with Intellectual disabilities, students with special education, Students with Down Syndrome

Kaynakça

• Ataman, A. (2011). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Bishop, M.E. (1999). Teaching students who have mental retardation. Catechist, 32(5), 9-9.
• Boyle, J. & Scanlon, D. (2009). Methods and strategies for teaching students with mild disabilities: A case-based approach. http://books.google.com.tr/books?id=n3iDiH9vG5MC adresinden alınmıştır.
• Buntinx, H.E., & Schlock, R.L. (2010). Models of disabity, quality of life and individualized supports: Implicationsfor professional practice in intellectual disability. Journal of Policy and Practice in Intellectaualy Disabilities, 7 (4), 283-294.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Özcan Erkan Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, D. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. (23. Baskı). Pegem Akademi: Ankara.
• Cavkaytar, A. (2013). Özel eğitime gereksinim olan çocuklar ve özel eğitim, İ. H. Diken. (Ed.). Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim (7. Baskı) içinde (ss. 1-28). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Cawley, J., Hayden, S., Cade, E., & Kroczynski, B. (2002). Including students with disabilities into the general education science classroom. Exceptional Children, 68 (4), 423-435.
• Courtade, G.R., Spooner, F., & Browder, D.M. (2007). Review of studies with students with significant cognitive disabilities which link to science standards. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 32 (1), 43-49.
• Creswell, J.W. (2013). Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. M. Bütün & S.B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çapraz, C. (2016). Ortaokul özel alt sınıfta öğrenim gören zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere bazı maddelerin “katı, sıvı ve gaz” hallerinin doğrudan öğretim yöntemiyle öğretimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Çıkılı Soylu, D., Dağseven Emecen, D., & Yıkmış. A. (2019). Comparison of direct teaching method and graphic Organizers method on teaching science to children with intellectual disability. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 9 (1), 1-25, doi: 10.23863/kalem.2019.118
• Çitil, M. (2013). Yasalar ve özel eğitim (2. Baskı). Ankara: Vize yayıncılık.
• Demir, R. (2008). Zihinsel engelli öğrencilere fen bilgisi dersinde sindirim konusunu basamaklandırılmış öğretim yöntemiyle sunulmasının etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Ekergil, İ. (2000). Zihin engelli çocuklara zıtlık kavramlarını öğretmede doğal dille uygulanan doğrudan öğretim yönteminin etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Friend, M. (2006). Special Education: Contemporary perspectives for school professionals. Boston, MA: Allyn and Bacon.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (Çev. A. Ersoy & P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M.B., & Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (1. Baskı). Ankara: Seçin Yayıncılık.
• Hicks, S. C., Bethune, K. S., Wood, C. L., Cooke, N. L., & Mims, P. J. (2011). Effects of direct instruction on the acquisition of prepositions by students with intellectual disabilities. Journal of Applied Behavior Analysis, 44 (3), 675-679.
• Hill, J., & MacMillan, R. (2004). An effective, research-based instructional approach to meet the needs of all students: Direct instruction. The case for employing direct instruction in America's schools. In Special Education and Communication Disorders Faculty Publications. (ERIC Document Reproduction service No. ED490519).
• İlik, Ş. (2009). Hafif düzeyde öğrenme güçlüğüne sahip öğrencilerde doğrudan öğretim yönteminin fen ve teknoloji dersine ilişkin kavramların öğretiminde etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Jimenez, B.A., Browder, D. M., & Spooner, F. (2012). Inclusive inquiry science using peer-mediated embedded instruction for students with moderate intellectual disability. Exceptional Children, 78 (3), 301-317.
• Jimenez, B., Spooner, F., Browder, D., DiBiase, W., & Knight, V. (2008). A conceptual model for science for students with significant cognitive disabilities. [Brochure]. http://www.education.uncc.edu/access/.
• Kaplan, G. & Çiftçi-Tekinarslan, i. (2013). Zihinsel yetersizliği olan ve olmayan öğrencilerin astronomi kavramlarındaki bilgi düzeylerinin karşılaştırılması. İlköğretim Online, 12 (2), 614-627.
• King-Sears, M. E. (2001). Three steps for gaining Access to the general education Curriculum for learners with disabilities. Intervention in School and Clinic, 37 (2), 67-76.
• Kleinert, H, Browder, D., & Towles-Reeves, E. (2009). Models of Cognition for Students With Significant Cognitive Disabilities: Implications for Assessment. Review of Educational Research, 79 (1), 301–326.
• Knight, V.F., Spooner, F., Browder, D.M., Smith, B.R., Charles L., & Wood, C.L. (2013). Using systematic ınstruction and graphic organizers to teach science concepts to students with autism spectrum disorders and intellectual disability. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 28 (2), 115–126.
• Knight, V.F., Smith, B.R., Spooner, F., & Browder, D. (2012). Using explicit instruction to teach science descriptors to students with autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42 (3), 378-389.
• Knight, V. F., Wood, L, McKissick, B. R., & Kuntz, E.M. (2019). Teaching Science Content and Practices to Students With Intellectual Disability and Autism. Remedial and Special Education, 1-4 https://doi.org/10.1177/0741932519843998
• Köse, K. (2017). Kaynaştırma eğitiminin fen bilimleri öğretmenleri ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Martel, A.H. (2009). Effective strategies for general and special education teachers. Senior Honors Theses. Eastern Michigan University, USA.
• Mastropieri, M., Scruggs, T., Boon, R., & Carter, K. (2001). Correlates of inquiry learning in science. Constructing concepts of density and buoyancy. Remedial and Special Education, 22, 130–137.
• Mastropieri, M.A., Scruggs, T.E., & Magnussen, M. (1999). Activities-Oriented scinece instruction for students with disabilities. Learning Disabilities Quartery, 22 (4), 240-249.
• MEB. (2015). Çocuk gelişimi ve zihinsel engelliler. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB, (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2017). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Melber, L. (2004). Inquiry for everyone: Authentic science experiences for students with special needs. Teaching Exceptional Children Plus,1 (2).
• Merriam, S.B. (1998). Qualitative research and case study applications in education (2nd edition). San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Mete, P. (2016). Ortaokul özel alt sınıfta öğrenim gören zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere bazı maddelerin “sert-yumuşak” özelliklerinin doğrudan öğretim yöntemiyle öğretimi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Mete, P; Çapraz, C., & Yıldırım, A. (2017). Zihinsel yetersizliğe sahip öğrenciler için fen eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (1), 289-304.
• Mete, P., & Yıldırım, A. (2018a). Zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere “sert-yumuşak” maddelerin öğretimi için öğretim materyallerinin seçim süreci. Kastamonu Education Journal, 26(5), 1527-1538. doi:10.24106/ kefdergi.2138.
• Mete, P. & Yıldırım, A. (2018b). Zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere bazı maddelerin sert-yumuşak özelliklerinin öğretiminde amaçların ve öğretim planının belirlenmesi. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi. (UFBMEK). 4-6 Ekim Denizli.
• Miller, B., Doughty, T., & Krockover, G. (2015). Using science inquiry methods to promote self-determination and problem-solving skills for students with moderate intellectual disability. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 50, 356–368.
• Morss, J. R. (1983) . Cognitive development in the Down’s syndrome infant: Slow or different? British Journal of Educational Psychology, 53, 40-47.
• National Research Council (1996). National science education standards. Washington, D.C: National Academy Press.
• Olçay-Gül, S. (2014). Farklılaştırılmış öğretim ve uyarlamalar. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 111-123.
• Özgüç, C. S., & Cavkaytar, A. (2015). Science education for students with intellectual disability: A case study. Journal of Baltic Science Education, 14 (6), 804-820.
• Reddy, G.L., Malini, S.J., & Kusuma, A. (2004). Mental retardation: Education and rehabilitation services: Discovery publishing house. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=F8RkHC9RAVQC&oi=fnd&pg=PA1&dq
• Salend, S.J. (1998). Using an activities-based approach to teach science to students with disabilities. Intervention in School and Clinic, 34 (2), 67-72.
• Scruggs, T. E., Mastropieri M.A., & Boon, R. (1998). Science education for students with disabilities: A review of recent research. Studies in Science Education, 32 (1), 21-44.
• Slocum, T.A. (2003). Evaluation of direct instruction implementations. Journal of Direct Instruction, 3 (2), 111-117.
• Sola Özgüç, C., & Cavkaydar, A. (2016). developing technology supported ınstructional activities in a class of middle school students with ıntellectual disability. Education and Science, 41 (188), 197-226.
• Sola Özgüç, C. (2017). Fen öğretiminde öğretim uyarlamaları ve öğretim etkinlikleri. M. Sönmez Kartal & Ö. Toper Korkmaz, (Ed.), Özel eğitimde fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (1. Baskı, ss.65-103). Ankara: Pegem Akademi.
• Spooner, F., Knight, V., Browder, D.M., Jimenez, B., & DiBiase, W. (2011). Evaluating evidence-based practices in teaching Science content to students with severe developmental disabilities. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 36 (1/2), 62-75.
• Stavroussi, P., Papalexopoulos, P.F., & Vavougios, D. (2010). Science education and students with intellectual disability: Teaching approaches and implicatıons. Problems of Education in the 21st Century, 19, 103-112.
• Stefanic, G.P. (1996). Teaching science to students with disabilities: Experiences and perceptions of classroom teachers and science educators. A Special Publication of the Association for the education of Teachers in Science.
• Strickland, A. (2011). Universal design for learning, access to general curriculum for students with severe cognitive disabilities. A thesis project in partial fulfillment for the MAED degree in special education. East Carolina University, North Carolina.
• Tekin, E. & Kırcaali-İftar, G. (2001). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tekinarslan, İ.Ç. (2013). Özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim. İ. Diken (Ed.). Zihinsel yetersizliği olan öğrenciler (7. Baskı) içinde (ss.135-166). Ankara: Pegem A Akademi.
• Telford, W.C., & Saures, M.J. (1973). The exceptional individual psychology and educational aspects. London: Prentice Hall Inc.
• Therrien, W.J., Taylor, J.C., Hosp, J.L., Kaldenberg, E.R., & Gorsh, J. (2011). Science instruction for students with learning disabilities: A meta-analysis. Learning Disabilities Research & Practice, 26 (4), 188–203.
• Turnbull, A., Turnbull, R., & Wehmeyer, M.L. (2007). Exceptional lives: Special education in today’s schools. Upper Saddle River, NY: Pearson Education, Inc.
• Türk Eğitim Derneği (TEDMEM), (2015). Eğitim değerlendirme raporu. Turkish Education Association.
• Watkins, C.L.,& Slocum, T.A. (2004). The component of direct ınstruction. Journal of Direct Instruction, 3 (2), 75-110.
• Wehmeyer, M.L. (2006). Beyond access: ensuring progress in the general education curriculum for students with severe disabilities. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 31 (4), 322-326.
• Wehmeyer, M.L. (2003). Defining mental retardation and ensuring access to the general curriculum. Education and Training in Developmental Disabilities, 38 (3), 271–282.
• Wilkinson, K., Carlin, M., & Thistle, J. (2008). The role of color cues in facilitating accurate and rapid location of aided symbols by children with and without Down syndrome. American Journal of Speech- Language Pathology, 17 (2), 179-193.
• Vannest K.J., Mason B. A., Brown, L. Dyer N., Maney S., & Adiguzel, T. (2009). Instructional settings in science for students with disabilities: Implications for teacher education. Journal of Science Teacher Education, 20 (4), 353-363.
• Villanueva M.G., Taylor J., Therrien W. & Hand B. (2002). Science education for students with special needs. Studies in Science Education, 48 (2), 187–215.
• Vuran, S., & Çelik, S. (2013). Örneklerle kavram öğretimi (2. Baskı). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Yin, R.K. (2012). Case study research (design and methods). California: Sage Publication.