Öğretmenlerin Rekabetçi Tutumlarının Eğitim Felsefesi İnançları Tarafından Yordanma Düzeyinin Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 50 Sayı: 2, 1069 - 1099, 29.10.2021

Hakkı Kahveci

https://doi.org/10.14812/cuefd.934187

Öz

Bu çalışmada öğretmenlerin eğitim felsefesi inançlarının rekabetçi tutumları yordama düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde öğretmenlere dönük olarak iki farklı örneklem üzerinde açımlayıcı faktör analizi, güvenirlik analizi ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılarak Öğretmenlerde Rekabetçilik Ölçeği geliştirilmiştir. Analizlerde ölçeğin yarışarak kazanma, onaylanma, üstünlük ve dışlama adı verilen 4 alt boyuttan ve 16 maddeden oluştuğu görülmüştür. İkinci ölçek olarak 40 madde ve 5 boyuttan oluşan Eğitim İnançları Ölçeği kullanılmıştır. İkinci örneklemde bağımsız gruplar t testi, korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizlerde erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre yarışarak kazanma ve dışlama alt boyutları ile rekabetçilik toplam puanına göre anlamlı düzeyde yüksek puana sahip olduğu görülmüştür. Kurum tipi değişkenine göre özel okul öğretmenlerinin resmi okul öğretmenlerine göre onaylanma ve üstünlük alt boyutları ile rekabetçilik toplam puanına göre anlamlı düzeyde yüksek puana sahip oldukları belirlenmiştir. Öğretmenlerin rekabetçilik tutumlarının eğitim felsefesi inançları tarafından yordanma düzeyinin belirlenmesi için yapılan Doğrusal regresyon analizine göre esasicilik ve daimicilik felsefi inancı rekabetçilik tutumlarını pozitif yönde; varoluşçu eğitim inancı da negatif yönde ve anlamlı düzeyde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Rekabetçilik, Eğitim inançları, Eğitim felsefesi

Determining the Level of Predicting Teachers' Competitive Attitudes by Educational Beliefs

Öz

In this study, determining the prediction level of competitive attitudes of teachers’ educational beliefs was aimed. For this purpose, The Teacher Competitiveness Scale was developed for teachers. In the process of developing the scale, exploratory factor analysis, reliability analysis and confirmatory factor analysis were performed on two different samples. In the analysis, it was observed that the scale consists of 4 sub-dimensions called winning by competition, approval, superiority and exclusion and 16 items. As the second scale, The Educational Beliefs Scale consisting of 40 items and 5 dimensions was used. In the second sample, independent groups t test, correlation analysis and multiple regression analysis were performed. Analyses showed that male teachers had significantly higher scores compared with female teachers according to the competitiveness score. According to the institution type variable, it was determined that private school teachers had significantly higher scores than public school teachers compared to the competitiveness score. According to the linear regression that is done for determining the predicted level of teachers’ competitiveness attitudes by educational beliefs, essentialism and perennialism determined positively their competitiveness attitudes; existential education belief predicts negatively and significantly.

Anahtar Kelimeler

Teacher, Competitiveness, Educational beliefs, Philosophy of education

Kaynakça

• Akbayırlı, Y. ve Aydın, B. (2000). Bir ölçek geliştirme çalışması: Rekabetçi Tutum Ölçeği (RTÖ): geliştirilmesi, güvenirliği ve geçerliliği. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 9-24.
• Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 1-19.
• Ateş, S., Çetinkaya Özdemir, E. ve Taneri, A. (2019). İstenmeyen öğretmen davranışlarına ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 37-56.
• Aydın, B. ve Akbağ, M. (1997). Aşırı rekabetçi tutum ölçeğinin ülkemiz koşullarına uyarlanması. II. Ulusal Eğitim Sempozyumu Bildiri Kitabı (s.198-204). 18-20 Eylül 1996, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Baudrillard, J. (2010). Tüketim toplumu. Ayrıntı.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk Ö. ve Köklü N. (2012). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem.
• Cassidy, S. (2008). Approaches to learning and competitive attitude in students in higher education. The Psychology of Education Review, 32(1), 18-27.
• Cevizci, A. (2012). Eğitim felsefesi. Say.
• Cevizci, A. (2017). Felsefeye giriş. Say.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Lawrence Erlbaum Associates.
• Curtis, N. (2015). İdiotizm: Kapitalizm ve hayatın özelleştirilmesi. İletişim.
• Dardot, P. ve Laval, C. (2012). Dünyanın yeni aklı: neoliberal toplum üzerine deneme. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Dewey, J. (2013). Deneyim ve eğitim. Odtü Yay.
• Doğanay, A. (2011). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin öğretmen adaylarının felsefi bakış açılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 332-348.
• Fabrigar, L. R., Wegener, D. T., MacCallum, R. C., & Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Psychological methods, 4(3), 272-299. https://doi.org/10.1037/1082-989X.4.3.272
• Foucault, M. (2015). Biyopolitikanın doğuşu. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.) Pearson.
• Gill, D. L. (1986). Competitiveness among females and males in physical activity classes. Sex Roles, 15(5-6), 233-247.
• Gökberk, M. (2012). Felsefe tarihi. Remzi Kitabevi.
• Gökyer, N. ve Türkoğlu, İ. (2018). Liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 43(196), 317-340. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2018.7440
• Griffin-Pierson, S.G. (1990). The Competitiveness quastionnaire measure of two components of competitiveness. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 23, 108-115.
• Gunzenhauser, M. G. (2003). High-stake testing and the default philosophy of education. Theory into Practice, 42(1), 51-58. https://doi.org/10.1207/s15430421tip4201_7
• Gutek, L. G. (2011). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar. Ütopya.
• Gül, F. (2014). Varoluşçu felsefenin Türk düşünce hayatındaki yansımaları. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 27-32.
• Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin kısa tarihi. Sel.
• Helmreich, R. L., & Spence, J. T. (1978). Work and Family Orientation Questionnaire: an objective instrument to assess components of achievement motivation and attitudes toward family and career. JSAS Catalog of Selected Documents in Psychology, 8(35).
• Hibbard, D. R., & Buhrmester, D. (2010). Competitiveness, gender, and adjustment among adolescents. Sex Roles, 63(5-6), 412 424. https://doi.org/10.1007/s11199-010-9809z
• Houston, J. M., Farese, D. M., & La Du, T. J. (1992). Assessing competitiveness: A validation study of the competitiveness index. Personality and Individual Differences, 13(10), 1153-1156. https://doi.org/10.1016/0191-8869(92)90030-S
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structural analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1–55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Humphreys, B., Johnson, R. T., & Johnson, D. W. (1982). Effects of cooperative, competitive, and individualistic learning on students' achievement in science class. Journal of Research in Science Teaching, 19(5), 351-356. https://doi.org/10.1002/tea.3660190503
• İlgar, L. (2014). Özel okul ve devlet okulunda görev yapmış sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimindeki farklılıklara ilişkin görüşleri: nitel bir çalışma. HAYEF Journal of Education, 11(2), 259-285.
• Johnston, J. S. (2019). John Dewey ve eğitimde pragmatizm. R. Bailey, R. Barrow, D. Carr ve C. McCarthy (Ed.), Eğitim felsefesi kılavuzu içinde (s. 96-108). Pegem.
• Kahveci, H. ve Sever, M. (2018). Öğretmen görüşlerine göre neoliberal bireyciliğin öğrencilere yansıması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(2), 39-67. https://doi.org/10.30964/auebfd.442809
• Karaköse, T. ve Kocabaş, İ. (2013). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3-14.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford.
• Kocabaş, İ. ve Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi (özel ve devlet okulu örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 79-93.
• Kohn, A. (1986). No contest: The case against competition. Houghton Mifflin.
• Kozikoğlu, İ. ve Erden, R. Z. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi inançları ile eleştirel pedagojiye ilişkin görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elementary Education Online, 17(3).
• https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466392
• MacCallum, R. C., Browne, M. W., & Sugawara, H. M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological methods, 1(2), 130-149.
• Mead, M. (Ed.). (1937). Cooperation and competition among primitive peoples. McGRAW-Hill.
• Moss, G., & Lee, C. (2010). A critical analysis of philosophies of education and INTASC standards in teacher preparation. International Journal of Critical Pedagogy, 3(2), 36-46.
• Neuman W.L. (2007). Toplumsal araştırma yöntemlerinde nitel ve nicel yaklaşımlar. Yayın Odası.
• Noddings, N. (2017). Eğitim felsefesi. Nobel.
• Nunnally, J. C., & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). McGrawHill.
• Oğuz, M. C. (2017). ABD'de progressivism hareketi ve Woodrow Wilson'un Kurucu Babalar'a itirazı. Amme İdaresi Dergisi, 50(1), 1-25.
• Ökmen, B., Şahin, Ş., Boyacı, Z. ve Kılıç, A. (2019). Rekabete dayalı eğitim anlayışı bağlamında bilgi yarışmalarına bakış. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15(3), 253-266. https://doi.org/ 0.17244/eku.441169
• Palmer, A., & Bejou, D. (1995). The effects of gender on the development of relationships between clients and financial advisers. International Journal of Bank Marketing, 3(13), 18-27. https://doi.org/10.1108/02652329510082988
• Peterson, R. (2000). A meta-analysis of variance accounted for and factor loadings in exploratory factor analysis. Marketing Letters, 11, 261–275.
• Philips, D. C. (2019). Eğitim felsefesi nedir? R. Bailey, R. Barrow, D. Carr, & C. McCarthy (Ed.), Eğitim felsefesi kılavuzu içinde (s. 3-20). Pegem.
• Preacher, K. J., & MacCallum, R. C. (2003). Repairing Tom Swift's electric factor analysis machine. Understanding Statistics: Statistical Issues in Psychology, Education, and the Social Sciences, 2(1), 13-43. https://doi.org/10.1207/S15328031US0201_02
• R Core Team (2018). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing.
• Rosseel, Y. (2012). Lavaan: An R package for structural equation modeling and more. Version 0.5–12 (BETA). Journal of Statistical Software, 48(2), 1-36. https://www.jstatsoft.org/article/view/v048i02
• Qin, Z., Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1995). Cooperative versus competitive efforts and problem solving. Review of Educational Research, 65(2), 129. https://doi.org/10.3102/00346543065002129
• Riskind. J. H. & Wilson D. W (1982). Interpersonal attraction for the competitive person: unscrambling the competition paradox. Journal of Applied Social Psychology, 12(6), 444-452. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1982.tb00878.x
• Schreiber, J. B., Nora, A., Stage, F. K., Barlow, E. A., & King, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of educational research, 99(6), 323- 338. https://doi.org/10.3200/JOER.99.6.323-338
• Seçkin M., Danışman Ş. ve Babacan T. (2014). Parayı veren düdüğü çalar, derhsane öğretmenlerinin deneyimleri A. Aypay ve M. Sever (Ed.) Öğretmenlik Halleri: Türkiye’de öğretmen olmak üzerine bir araştırma içinde (s. 49-90). Pegem.
• Simmons, C. H., King, C. S., Tucker, S. S., & Wehner, E. A. (1986). Success strategies: Winning through cooperation or competition. The Journal of Social Psychology, 126(4), 437-444. https://doi.org/10.1080/00224545.1986.9713610
• Smither, R. D., & Houston, J. M. (1992). The nature of competitiveness: The development and validation of the competitiveness index. Educational and Psychological Measurement, 52(2), 407-418. https://doi.org/10.1177/0013164492052002016
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Allyn & Bacon/Pearson Education.
• Taşdan, M. ve Tiryaki, E. (2010). Özel ve devlet ilköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 33(147), 54-70.
• Tauer, J. M., & Harackiewicz, J. M. (1999). Winning isn’t everything: Competition, Achievement orientation, and intrinsic motivation. Journal of Experimental Social Psychology, 35(3), 209-238. https://doi.org/10.1006/jesp.1999.1383
• Titrek, O. ve Zafer, D. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynaklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 60(60), 657-674.
• Thornton, B., Ryckman, R., & Gold, J. (2011). Competitive orientations and the type A behavior pattern. Psychology, 2, 411-415. https://doi.org/10.4236/psych.2011.25064.
• Tsiakara, A., & Digelidis, N. M. (2014). Assessing preschool children’s competitive behaviour: an observational system. Early Child Development and Care, 184(11), 1648-1660. https://doi.org/10.1080/03004430.2013.873035
• Tunca, N., Alkın-Şahin, S. ve Oğuz, A. (2015). Öğretmenlerin eğitim inançları ile meslekî değerleri arasındaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 11-47.
• Ünder, H. (1993). Platon'un devletinde eğitim ve insan doğası. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26(1), 185-201.
• Williams, I. (2019). Platon ve eğitim. R. Bailey, R. Barrow, D. Carr ve C. McCarthy (Ed.), Eğitim felsefesi kılavuzu içinde (s. 67-81), Pegem.
• Worthington, R. L., & Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. https://doi.org/10.1177/0011000006288127
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y. ve Çokluk, Ö. (2011). Eğitim inançları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 335–350.