Türkiye’de Sanayileşme ve Temel Göstergeler Açısından Sanayinin Gelişimi

Yıl 2005, Cilt: 14 Sayı: 1, 45 - 67, 01.06.2005

Arş. Gör. İbrahim Arısoy

Öz

The main objective of this paper is to evaluate the experience of Turkey’s industrialization by focusing on output growth and structural change and to asses the impact of the short term economic crisis on this key variables especially for the last two decades In this context this study also investigates the performance of Turkey’s industrialization in the light of important key indicators such as output investment employment foreign trade value added growth and technological developments Key Words: Industrialization Main Indicators of Manufacturing Industries R D

Anahtar Kelimeler

-

TÜRKİYE’DE SANAYİLEŞME VE TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN SANAYİNİN GELİŞİMİ

Öz

Bu çalışma, iki temel amaca yöneliktir. Birinci amaç, Türkiye’nin sanayileşme deneyimini
son yirmi yıl üzerinde yoğunlaşarak ana hatlarıyla değerlendirmek, gerçekleştirilen üretim
artışının ve yapısal değişimin boyutlarını ve başlıca kırılma noktalarını belirlemek ve kısa
dönem krizlerin bu süreç üzerindeki etkisini izlemektir. Yine bu bağlamda bir diğer amaç,
Türkiye’nin sanayileşme performansını üretim, yatırım, istihdam, katma değer artışı, dış
ticaret, teknolojik gelişme ve verimlilik gibi temel göstergeler ışığında değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

Sanayileşme, İmalat Sanayi Temel Göstergeleri, Ar-Ge

Kaynakça

• Akyazı, H., S.Artan (2004) “Türkiye’de Enflasyon, Enflasyon Belirsizliği İlişkisi ve Enflasyon Hedeflemesinin Enflasyon Belirsizliğini Azaltmadaki Rolü” Türkiye Bankalar Birliği Bankacılar Dergisi, Mart 2004, Sayı:48
• Barlow, R., F. Şenses (1995), “The Turkish Export Boom: Just Reward or Just A Lucky?” Journal of Development Economics 48: 111-133
• Bendix, Reinhard (1995), “Sanayileşme, Modernleşme ve Kalkınma, Sosyoloji Yazıları”, Der: İhsan Sezal, 3. Baskı, Ekin Kitabevi, Bursa
• Boratav, K.; E. Türkcan (1993), “Türkiye’de Sanayileşmenin Yeni Boyutları ve KİT’ler”, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları
• Brada, J.C.; A.M. Kutan and S. Zhou (1997), “The Exchange Rate and the Balance of Trade: The Turkish Experience” The Journal of Development Studies Vol:33,(5) 675-692
• Celasun, Merih (1994), “Trade and Industialization in Turkey: Initial Conditions, Policy and Performance in the 1980’s” Trade Policy and Industrialization in Turbulent Times, G.K.Hellenier (ed.), Roudledge, New York, London, 1994
• Cizre-Sakallıoğlu, Ümit, and E. Yeldan (1999), “Dynamics of Macroeconomic Disequilibrium and Inflation in Turkey: The State, Politics and Markets under Globalized Developing Economy.” Bilkent University Discussion Paper No. 9910.
• Cohen, W.,M. and D. A. Levinthal (1989), “Innovation and Learning: The Two Faces of R&D”, The Economic Journal, 99, 569-596.
• DPT (1994), “Bilim ve Teknoloji, Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Ankara: DPT Yayını
• DPT (2000),”VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı ve Uzun Vadeli Gelişme Stratejisi: 20012003”, Ankara: DPT Yayını 66
• DTM (2002),“Türkiye'nin İhracat Stratejisi”, Ankara. (www.foreigntrade.gov.tr)
• Erkan, Hüsnü (1994),“Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme” İş Bankası Kültür Yayınları
• Eser, Uğur (1993), “Türkiye’de Sanayileşme”, 1. Baskı, Ankara: İmge Yayınevi
• Freeman, C ve Soete, L. (1997), “The Economics of Industrial Innovation, Third Edition”, Creative Print and Design, Wales.
• Güran, Tevfik (1990), “İktisat Tarihi”, Damla Ofset, İstanbul.
• İlkin, Akın (1973), Endüstrileşme, Ak İktisat Ansiklopedisi,Cilt II, Ak Yayınları, İstanbul
• İsmihan, M, Metin, K. ve Tansel, A. (2003), “Macroeconomic Instability, Capital Accumulation and Growth : The Case of Turkey 1963-1999”, International Conference on Policy Modeling, July 3-5, 2003, İstanbul
• Kepenek, Yakup (2002) “Some Technological Aspects of The Turkish Manufacturing Exports During the 1990’s” http://www.intech.unu.edu/publications/conferenceworkshop-reports/seville/kepenek.pdf
• Kırım, Arman (1990),”Türkiye İmalat Sanayinde Teknolojik Değişim”, TOBB Yayınları, Ankara
• Köse, A.H., E. Yeldan (1998),”Dışa Açılma Sürecinde Türkiye Ekonomisinin Dinamikleri, 1980-1997” Toplum ve Bilim, 77: 45-67, Yaz, 1998.
• Köstekli, Şeyma İpek (2003), “Türkiye’nin İstihdam Sorunu, Strateji ve Politika Önerileri” TİSK, Ankara
• Lall, Sanjaya (2000), “Turkish Performance in Exporting Manufactures: A Comparative Structural Analysis” QEH Working Paper:47, London
• Mani, Sunil (1999), “Public Innovation Policies and Developing Countries In a Phase of Economic Liberalisation” United Nations University, Institute for New Technologies, Discussion Papers,
• Metin-Özcan, K., Ebru Voyvoda, ve Erinc Yeldan (2000), “On the Patterns of Trade Liberalization, Oligipolistic Concentration and Profitabilty: Reflections from Post-1980 Turkish Manufacturing.” Bilkent University Department of Economics Discussion Paper 00-12.
• Nas, Tevfik F. ve Perry, Mark J., (2000), “Inflation, Inflation Uncertainty and Monetary Policy in Turkey:1960-1998” Contemprorary Economic Policy, 18, 2, 170-180.
• Neyaptı, Bilin (2000), “Inflation and Inflation Uncertainty in Turkey: Evidence from the Past Two Decades”, http://www.bilkent.edu.tr/~neyapti/shortstudies/012000.pdf
• Rodrik, D. (1995), “Trade Strategy, Investment and Exports: Another Look at East Asia”, NBER Working Paper No. 5339, Cambridge, MA.
• Saygılı, Şeref (2003),“Bilgi Ekonomisine Geçiş Sürecinde Türkiye Ekonomisinin Dünyadaki Konumu” Ekonomik ve Stratejik Araştırmalar Müdürlüğü, DPT, Ankara
• Soyak, Alkan (2002) “Küreselleşme: İktisadi Yönelimler ve Sosyopolitik Karşıtlıklar”, İstanbul: Om Yayınevi
• Şenses, Fikret (1989),“1980 Sonrası Ekonomi Politikaları Işığında Türkiye’de Sanayileşme”, Verso Yayınevi, Ankara
• Şenses, Fikret ve Erol Taymaz (2003), “Unutulan Bir Toplumsal Amaç: Sanayileşme: Ne oluyor? Ne Olmalı?”, İktisat Üzerine Yazılar II: İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar Oktar Türel’e Armağan içinde, İletişim Yayınları.
• Taymaz, Erol (1998), “Türkiye İmalat Sanayinde Teknolojik Gelişme ve İstihdam” T.Bulutay (ed), Teknoloji ve İstihdam içinde, Ankara, DİE.
• Taymaz, Erol (1999),“Trade Liberalization and Employment Generation: The Experience of Turkey in the 1980s”, E.Revenga (Ed.) Turkey: Economic Reforms, Living Standarts and Social Welfare Study, Vol.2 Technical Papers, World Bank,1998, Washington D.C, USA
• Taymaz, Erol (2000), “Teknolojik Gelişme ve Piyasa Yapısı İmalat Sanayi Üzerine Bir İnceleme” Perşembe Konferansları 6, Rekabet Kurumu,
• Taymaz, Erol (2001), “Ulusal Yenilik Sistemi: Türkiye İmalat Sanayiinde Teknolojik Değişim ve Yenilik Süreçleri”, TÜBİTAK / TTGV/DİE TCMB(2002), “Küreselleşmenin Türkiye Ekonomisi’ne Etkileri”,Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.
• Telatar, Funda (2003),“Türkiye’de Enflasyon, Enflasyon Belirsizliği ve Siyasi Belirsizlik Arasındaki Nedensellik İlişkileri”, İktisat, İşletme ve Finans,2
• Togan, Sübidey (1993),”1980’li Yıllarda Türk Dış Ticaret Rejimi ve Dış Ticaretin Liberizasyonu”, Türk Eximbank Yayını, Ankara.
• Türkkan, Erdal (2001),”Türkiye’de Sanayileşme (1980-2000)” A.Şahinöz (Der.) Türkiye Ekonomisi Sektörel Analiz, İmaj Yayıncılık:Ankara
• Uygur, E. (1993), “Liberalization and Economic Performance in Turkey”, UNCTAD Discussion Paper, No.65, August.
• Uygur, Ercan (2001a) “ Recent Macroeconomic Developments in Turkey”. Paper presented for the United Nations Economic Commission for Europe.
• Uygur, Ercan (2001b), “Türkiye’de Enflasyon”, A.Şahinöz (Der.) Türkiye Ekonomisi Sektörel Analiz, İmaj Yayıncılık:Ankara, İçinde
• World Bank, (2000), “Turkey Country Economic Memorandum Structural Reforms for Sustainable Growth Volume I: Main Report”. Report No. 20657.
• Yalçın, Cihan (2000), “Price-Cost Margins and Trade Liberalization in Turkish Manufacturing Sector: A Panel Data Analysis.” TCMB Discussion Paper.
• Yeldan, Erinç (2001) “Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, Bölüşüm,Birikim ve Büyüme”, İletişim Yayınevi, İstanbul