Divânü Lügati’t türk’te Gerçek Anlamlılık Düzleminde Betimleyici Duygu Göstergesi Olarak Mutluluk

Yıl 2012, Cilt: 21 Sayı: 2, 221 - 232, 01.06.2012

Nigâr Oturakçı

Öz

In languages there are two ways to state the emotion Emotion can be expressed with tone stress or exclamation which is defined as expressive emotion words besides it is possible to express by using concepts in vocabulary which is defined as descriptive emotion words Happiness one of the basic emotion terms is a possitive emotion If something happened which is desired happiness occurs In this study our aim is to determine alteration of happiness from past to present and to analyse descriptive emotion words in Divanu Lugati’t Turk In this book it will be researched basic or nonbasic literal emotion words Key Words: happiness descriptive emotion words literality Divanu Lugati’t Turk

Anahtar Kelimeler

-

Divânü Lügati’t türk’te Gerçek Anlamlılık Düzleminde Betimleyici Duygu Göstergesi Olarak Mutluluk

Öz

Dilde bir duyguyu ifade edebilmenin iki yolu vardır Duygu konuşanın ses tonuna sözlerindeki vurguya ya da ünlemlere bakılarak konuşanın içinde bulunduğu duygu durumunun anlaşıldığı anlatımsal duygu göstergeleri ile ifade edilebilir bunun yanında söz varlığı içindeki kavramların kullanılmasıyla betimleyici duygu göstergelerinden yararlanılarak da duygunun ifade edilmesi mümkündür Temel duygu göstergelerinden olan “mutluluk” istenilen bir şeyin gerçekleşmesi sonucu ortaya çıkan olumlu bir duygudur Bu çalışmada “mutluluk” duygusunun ifade edilişinin geçmişten günümüze yaşadığı değişimi görmek amaçlanarak Divânü Lügati’t Türk’teki betimleyici duygu göstergeleri incelenecektir Eserde betimleyici duygu göstergelerinden gerçek anlamlı hangi temel ya da alt duygu ifadelerinden yararlanıldığına bakılacaktır Anahtar Sözcükler: mutluluk betimleyici duygu göstergesi gerçek anlamlılık Divânü Lügati’t Türk

Anahtar Kelimeler

mutluluk, betimleyici duygu göstergesi, gerçek anlamlılık, Divânü Lügati’t-Türk

Kaynakça

• Atalay, Besim (2006), Kâşgarlı Mahmud, Divanü Lûgat-it-Türk (Çeviri) Cilt I, TDK Yayınları: 521, Ankara.
• ------- (2006), Kâşgarlı Mahmud, Divanü Lûgat-it-Türk (Çeviri) Cilt II, TDK Yayınları: 522, Ankara.
• ------- (2006), Kâşgarlı Mahmud, Divanü Lûgat-it-Türk (Çeviri) Cilt III, TDK Yayınları: 523, Ankara.
• ------- (2006), Kâşgarlı Mahmud, Divanü Lûgat-it-Türk (Dizin) Cilt IV, TDK Yayınları: 524, Ankara.
• Clauson, Sir Gerard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-thirteenth Century Turkish, Oxford.
• Çetinkaya, Bayram (2006), Türkiye Türkçesinde Mutluluk ve Üzüntü Göstergeleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dankoff, Robert - James Kelly (1982), Maḥmūd al-Kāşgarī, Compendium of the Turkic Dialects (Dīwān LuŞat at-Turk), Part I, Harvard University Press, USA.
• ------- (1984), Maḥmūd al-Kāşgarī, Compendium of the Turkic Dialects (Dīwān LuŞat at-Turk), Part II, Harvard University Press, USA.
• ------- (1985), Maḥmūd al-Kāşgarī, Compendium of the Turkic Dialects (Dīwān LuŞat at-Turk), Part III, Harvard University Press, USA.
• İmer, Kâmile, Ahmet Kocaman, A. Sumru Özsoy (2011), Dilbilim Sözlüğü, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul.
• Kövecses, Zoltan (2004), Metaphor and Emotion, Language, Culture and Body in Human Feeling, Cambridge University Press, United Kingdom.
• Önler, Zafer (2007), “Eski Türkçeden günümüze köŋül>gönül kelimesinin kullanımı”, IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II, 24-29 Eylül 2000, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Saraçbaşı, M. Ertuğrul (2010), Örnekleriyle Büyük Deyimler Sözlüğü I-II, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Schnall, Simone (2005), “The pragmatics of emotion language”, Psychological Inquiry, 16, 28-31.
• Shaver, Philip, Judith Schwartz, Donald Kirson, Cary O’Connor (1987), “Emotion knowledge: further exploration of a prototype approach”, Journal of Personality and Social Psychology, vol.52, 1061-1086.
• Türkçe Sözlük (2005), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.