Genetik ve Biyoteknolojiye Yönelik Bilgi ve Tutumlar: Bir Derleme Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 19 - 50, 27.04.2020

Ramazan Soğukpınar , Dilek Karışan

Öz

Bu çalışmanın amacı
sosyobilimsel bir konu olan “biyoteknoloji” ve “genetik okuryazarlığı” ile
ilgili ulusalarası alanyazında ve Türkiye’de yapılan çalışmaları derlemektir.
Bu amaçla uluslararası ve ulusal alanyazında yapılan toplam 46 çalışmaya
ulaşılabilmiştir. Biyoteknoloji ve genetik okuryazarlığı ile ilgili temel
kavramlara yer verilmiştir. Derleme yapılırken çalışmalar örneklem gruplarına
(öğretmen adayları ve öğretmenler, üniversite öğrencileri, lise ve ortaokul
öğrencileri) göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca incelenen çalışmalar amaç,
yöntem, sonuç yönünden de ele alınmıştır. Derlenen çalışmalardan elde edilen
sonuçlara göre genetik ve biyoteknoloji ile ilgili yapılan çalışmalarda
katılımcıların bilgi düzeyi, tutum, farkındalık, ilgi gibi yönleri
incelenmiştir. Derleme sonucunda fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik okuryazarlık
konularına yönelik tutumlarının, incelenen genetik okuryazarlığı konularına
göre değiştiği görülmektedir. Biyoteknoloji ve bireyler arasındaki etkileşim
devam ettiği sürece ve bu etkileşim nesiller boyunca aktarıldığı için
(cinsiyet, anne ve baba eğitim düzeyi, anne ve baba mesleği, öğrenim görülen
bölüm/programın vb. bilgi ve tutumları etkilemesi) biyoteknoloji ve genetik
okuryazarlık konularına yönelik tutumlarının tespit edilmesi öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

biyoteknoloji, genetik okuryazarlık, tutum

Destekleyen Kurum

adnan menderes üniversitesi bilimsel araştırmalar proje başkanlığı

Proje Numarası

EĞF-19003

Teşekkür

Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Başkanlığına teşekkür ederiz

Kaynakça

• 21st Century Science Project Team. (2003). 21st Century Science: A new flexible model for GCSE science. School Science Review, 85, 27-34.Akçay, S. (2016). Öğretmen adaylarının biyoteknoloji algısının metaforlar yoluyla analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3),139-151. Doi: 10.17679/inuefd.17328379Akgül, H. C., Afacan, Ö., Mertoğlu, H. (2013). Prospective elementary science teachers’ GDO awareness. Sakarya University Journal of education, 3(2), 80-89.Akkaya, A., Pazarlıoğlu, N. (2012). 21. Yüzyılın anahtar teknolojisi: beyaz teknoloji biyoteknoloji. Kırıkkale Üniversitesi Bilimde Gelişmeler Dergisi, 1(1), 22-33.Akşit Alaçam, C. A. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sosyobilimsel Konularla ve Bu Konuların Öğretimiyle İlgili Görüşleri. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.Arda, B. (2002). 2020 Yılında Tıbbi Etik. 2000-2020 sürecinde nasıl bir Dünya, Türkiye, sağlık, tıp ortamı öngörülebilir, oluşturulabilir?. TTB Yayınları, Sayfa: 195-210, Ankara. Erişim [www.ttb.org.tr/kutuphane/2020] tarihi 03.10.2018Babaoğlu, M., Gürel, E. ve Özcan, S. (2001). Bitki biyoteknolojisi. Konya: S. Ü. Basımevi.Bacanak, A. (2002). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fen Okuryazarlıkları ile Fen-Teknoloji-Toplum Dersinin Uygulanışını Değerlendirmeye Yönelik Bir Çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.Bahri, N. M., Suryawati, E. & Osman, K. (2014). Students’ biotechnology literacy: The pillars of STEM education in Malaysia. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 10(3), 195-207.Bayraç, A. T., Baloğlu, M. C., Kalemtaş, G. ve Kavas, M. (2014). Genetiği değiştirilmiş organizmalar, Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık.Bilen, K., ve Özel, M. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik bilgileri ve tutumları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 6(2), 135-152.Boerwinkel, D.J., Swierstra, T. & Waarlo, A. J. (2014). Reframing and articulating socio-scientific classroom discourses on genetic testing from an STS perspective, Science and Education, 23(2), 485-507.Bowling, B. V., Acra, E. E., Wang, L., Myers, M. F., Dean, G. E., Markle, G. C., … Huether, C.A. (2008). Development and evaluation of a genetics literacy assessment instrument for undergraduates. Genetics, 178(1), 15–22. doi:10.1534/genetics.107.079533Bökesoy, I. ve Arda, B. (1993). İnsan genomu projesinin (HUGO’nun) etik ve sosyal yönleri. T Klin Tıbbi Etik, 1(1), 22-28.Brown, T. A. (2013). Gen Klonlama ve DNA Analizi Giriş (Çeviri: F. Bardakçı, A.F. Yenidünya, N. Yılmaz), 5. Baskı. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.Cebesoy, Ü. B. (2014). An analysis of science teachers’ genetics literacy and related decision making process. Unpublished doctoral dissertation, Middle East Technical University, Ankara, Turkey.Cebesoy, Ü. B. & Öztekin, C. (2016). Relationships among Turkish pre-service science teachers’ genetics literacy levels and their attitudes towards issues in genetics literacy. Journal of Baltic Science Education, 15(2), 159-172.Chabalengula, V. M., Mumba, F. & Chitiyo, J. (2011). American elementary education pre-service teachers’ attitudes towards biotechnology processes. International Journal of Environmental & Science Education, 6(4), 341-357. Chen, S. Y. & Raffan , J. (1999). Biotechnology: Students’ knowledge and attitudes in the UK and Taiwan. Journal of Biological Education, 34(1), 17-23.Choi, K., Lee, H., Shin, N., Kim, S.-W. & Krajcik, J. (2011). Re-conceptualization of scientific literacy in South Korea for the 21st century. Journal of Research in Science Teaching, 48(6), 670–697. doi:10.1002/tea.20424Claybourne, A. (2007). Genler ve DNA (Çeviri: N.Taşçı) (1. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları. Çamur, E. (2016). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Biyoteknoloji Uygulamalarına Yönelik Tutumları İle Bilimsel Epistemolojik İnançları Arasındaki İlişki. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Çoban, A. (2004). Biyoteknoloji, habermas ve kendimiz olmak. Mülkiye, 28(242), 237-253.Çolak, A. (2006). Gen tedavisi. Türk Nöroşirürji Dergisi, 16(1), 12.Çolak, M. 2017. Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji uygulamalarına yönelik tutumları ile çevre etiği farkındalıkları arasındaki ilişki. 26. Uluslararası eğitim bilimleri kongresi özetler kitabı. Ankara: Pegem Akademi.Darçın, E. S. & Türkmen, L. (2006). A study of prospective Turkish science teachers’ knowledge at the popular biotechnological issues. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 7(2), 1-13.Dawson, V. (2007). An exploration of high school (12-17 year old) students’ understandings of, and attitudes towards biotechnology processes. Research Science Education, 37(1), 59-73.Dawson, V. & Schibeci, R. (2003). Western Australian high school students' attitudes towards biotechnology processes. Journal of Biological Education, 38(1), 7-12.Demir, A. 2013. Etik açıdan insan genom projesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 12(23), 317-327.Doğru, M. S. (2010). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin biyoteknoloji ile ilgili yaklaşımları ve bilgi seviyelerinin ölçülmesi. Yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.Duncan, R. V., Rogat, A. D. & Yarden, A. (2009). Learning progression for deepening students’ understandings of modern genetics across the 5th–10th grades. Journal of Research in Science Teaching, 46(6), 655-674. doi: 10.1002/tea.20312Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği (buğday). (2005). Genetik değiştirme işlemleri ve biyogüvenlik. Erişim [http://bugday.org/portal/haber_detay.php?hid=738] tarihi 22.09.2018Erdoğan, A., Özsevgeç., L. C. ve Özsevgeç, T. (2014). Öğretmen adaylarının genetik okuryazarlık düzeyleri üzerine bir çalışma. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi(EFMED), 8(2), 19-37. doi : 10.12973/nefmed.2014.8.2.a2Göktolga, Ü., Korkmaz, C., Bahçe, M., Ceyhan, S. T., Keskin, U. ve Başer, İ. (2007). Preimplantasyon genetik tanı: GATA sonuçları. Gülhane Tıp Dergisi, 49, 245-249.Gürkan, G. (2013). Fen bilgisi öğretmen adayları ve öğretmenlerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.Gürkan, G. ve Kahraman, S. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeyleri. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 6(1), 25-39.Hurd, P. D. (1958). Science literacy: Its meaning for American Schools, Educational Leadership, 16(1), 13-16.Jennings, B. (2004). Genetic literacy and citizenship: possibilities for deliberative democratic policymaking in science and medicine. The Good Society,13(1), 38-44.Kansu, E.(2002). Kök hücreleri ve klonlama. Avrasya Dosyası, 8(3), 41-50. Erişim [https://docplayer.biz.tr/1482503-Kok-hücreleri-ve-klonlama.html] tarihi 27.09.2018Kaplan, A. Ö. ve Çavuş, R. (2016). Farklı epistemolojik inanışlara sahip 8. sınıf öğrencilerinin genetik temalı sosyo-bilimsel konulara bakış açıları. International Online of Educational Sciences, 8(4), 178-198.Kidman, G. (2009). Attitudes and interests towards biotechnology: The mismatch between students and teachers . Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 5(2), 135-143.Kidman, G. (2010). What is an ‘interesting curriculum’ for biotechnology education? Students and teachers opposing views. Research in Science Education, 40(3), 353-373.Klop, T., ve Severiens, S. (2007). An exploration of attitudes towards modern biotechnology: A study among Dutch secondary school students. International Journal of Science Education, 29(5), 663-679. doi: 10.1080/09500690600951556Köseoğlu, F., Atasoy, B., Kavak, N., Akkuş, H., Budak, E., Tümay, H., Kadayıfçı, H., Taşdelen, U. (2003). Yapılandırıcı öğrenme ortamı için: Bir fen ders kitabı nasıl olmalı. Ankara: Asil Yayın DağıtımLederman, N. G., Antink, A. & Bartos, S. (2014). Nature of science, scientific inquiry, and socio-scientific issues arising from genetics: A pathway to developing a scientifically literate citizenry. Science and Education, 23(2), 285-302. doi:10.1007/s11191-012-9503-3Massarani, L. & Moreira, I. (2005). Attitudes towards genetics: a case study among Brazilian high school students. Public Understanding of Science, 14(2), 201-212.Mattick, J. S. (2003). The human genome and future of medicine. Med J Aust, 179, 212-216.Meerah, T. S. M., Harail, M. F. A. & Halim, L. (2012). Malaysian secondary school students’ knowledge and attitudes towards biotechnology. Journal of Baltic Science Education, 11(2),153-163. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2006). İlköğretim Okulları Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Fen Bilimleri Dersi (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara.Ocak, M. E. (2014). Kök hücre nedir?. Erişim [www. bilimgenç.tubitak.gov.tr/makale/kok-hücre-nedir] tarihi 02.10.2018Oğur, S., Aksoy, A. ve Yılmaz, Z. (2017). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar ve gıdalar hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları: Bitlis Eren Üniversitesi Örneği. Journal of Food and Health Sciences, 3(3), 97-108. doi: 10.3153/JFHS17013Öcal, E. (2012). İlköğretim fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji (genetik mühendisliği) farkındalık düzeyleri. Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.Özden, M., Akgün, A., Çinici, A., Gülmez, H. ve Demirtaş, F. (2013). 8. sınıf öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) hakkındaki bilgi düzeyleri ve biyoteknolojiye yönelik tutumlarının incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(2), 94-115.Özel, M., Erdoğan, M., Uşak, M. ve Prokop, P. (2009). Lise öğrencilerinin biyoteknoloji uygulamalarına yönelik bilgileri ve tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 297-328.Özgen, Ö., Emiroğlu, H., Yıldız, M., Taş, A. ve Purutçuoğlu, E. (2007). Tüketiciler ve modern biyoteknoloji: Model yaklaşımlar. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, Biyoteknoloji Enstitüsü Yayınları.Öcal, E., Şad, S. H. ve Kahraman, S. (2014). 8.Sınıf Öğrencilerinin Genetik Mühendisliği ve Uygulamaları İle İlgili Görüşleri. 11.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Adana.Özdemir, O. ve Duran, M. (2010). Biyoteknolojik uygulamalara ve genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) ilişkin tüketici davranışları. Akademik Gıda, 8(5), 20-28.Özdemir, O., Güneş, M. H. ve Demir, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO’lara) yönelik bilgi düzeyleri - tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 53-68.Özsunay, E., Akarsu, N., Büken, N. Ö., Çoban, A., Kansu, E. ve Öztürk, G. (2005). Klonlama ve biyoetik. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Biyoetik İhtisas Komitesi Klonlama Çalışma Alt Grubu Raporu, Ankara: UNESCO. Erişim [www.yumpu.com/tr/document/view/39681391/klonlama-ve-biyoetik-i-unesco-turkiye-milli-komisyonu] tarihi 03.10.2018 Pardo, R., Midden, C. ve Miller, J. D. (2002). Attitudes toward biotechnology in the European Union. Journal of Biotechnology, 98(1), 9-24.Qaim, M. (2010). Benefits of genetically modified crops fort he poor: household income, nutrition, and health. New Biotechnology, 27(5), 552-557.Rashnonejad, A., Durmaz, B. ve Özkınay, F. (2014). Gen tedavisinin temel ilkeleri ve son gelişmeler. Ege Tıp dergisi, 53(4), 231-240.Sadler, T. D., Amirshokoohi, A, Kazempour, M. & Allspaw, K. M. (2006). Socioscience and ethics in science classrooms: Teacher perspectives and strategies. Journal of Research in Science Teaching, 43(4), 353-376. doi: 10.1002/tea.20142Sadler, T. D., Chambers, F. W. & Zeidler, D. L. (2004). Student conceptualizations of the nature of science in response to a socioscientific issue. International Journal of Science Education, 26(4), 387–409. doi:10.1080/0950069032000119456Sadler, T.D. & Zeidler, L.D. (2004). The Morality of socioscientific issues: Construal and resolution of genetic engineering dilemmas. Science and Education, 88(1), 4-27.Sadler, T.D., Zeidler, L.D. (2005). The significance of content knowledge for informal reasoning regarding socioscientific issues: Applying genetics knowledge to genetic engineering issues. Science and Education, 89(1), 71-93.Saez, M. J., Nino, A. G., Carretero, A. (2008). Matching society values: Students views of biotechnology. İnternational Journal of Science Education, 30(2), 167-183.Semenderoğlu, F. ve Aydın, H. (2014). Öğrencilerin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği konularını kavramsal anlamalarına yapılandırmacı yaklaşımın etkisi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(8), 751-773.Seyalıoğlu, İ., Eraslan, B. Ş., Hot, İ., Demircan, Y. T. ve Çetin, G. (2007). Klonlamaya genetik, etik ve hukuksal açıdan yaklaşım. Adli Tıp Dergisi, 21(2), 31-45.Sıcaker, A. ve Öz Aydın, S. (2015). Ortaöğretim biyoteknoloji ve gen mühendisliği kavramlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 51-67.Sinan, O. (2015). Öğrencilerin biyoteknoloji ile ilgili bilgi ve tutumların farklı değişkenlere göre incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of Education Faculty), 12(1), 183-201.Šorgo, A. & Ambrožič-Dolinšek, J. (2009). The relationship among knowledge of, attitudes toward and acceptance of genetically modified organisms (GMOs) among Slovenian teachers. Electronic Journal of Biotechnology, 12(4), 1-13.Sönmez, A. ve Kılınç, A. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının GDO’lu besinler konusunun öğretimine yönelik öz yeterlilikleri: Bazı psikometrik faktörlerin muhtemel etkileri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 6(2), 49-76.Sönmez, E. ve Pektaş, M. (2017). Ortaokul öğrencilerine müfredat dışında uygulanan bazı biyoteknoloji etkinliklerinin bilimin doğası görüşleri ve biyoteknoloji bilgilerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 2019-2036.Steele, F. & Aubusson, P. (2004). The challange in teaching biotechnology. Research in Science Education, 34(4), 365-387.Sürmeli, H. ve Şahin, F. (2009). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji çalışmalarına yönelik bilgi ve görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(37), 33-45.Sürmeli, H. ve Şahin, F. (2010). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji çalışmalarına yönelik tutumları. Eğitim ve Bilim, 35(155), 145-157.Şenler, B., Çakır, N. K., Görecek, M. ve Taşkın, B. G. (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji konusundaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi (Muğla İli Örneği). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 126-132.Tatar, N. ve Koray, Ö. C. (2005). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin “genetik” ünitesi hakkındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 415-426.Tegegne, F., Aziz, A. N., Bhavsar, H. & Wiemers, R. (2013). Awareness of and attitudes towards biotechnology by Tennessee State University students with different backgrounds and majors. Journal of Biotech Research, 5, 16-23. Topaktaş, M. (2014). Genetik (1.baskı). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.Topçu, M. S. (2015). Sosyobilimsel konular ve öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.Topçu, M., Sadler, T. D. & Yılmaz-Tüzün, Ö. 2010. Preservice science teachers’ informal reasoning about socioscientific issues: The influence of issue context. International Journal of Science Education, 32(18), 2475-2495.Tuncer, M. ve Gezer Şen, B. (2018). Okul öncesi eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik Türkiye2de yapılan çalışmalar. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 5(12), 870-882.Turan, M. ve Koç, I. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji uygulamalarına yönelik tutumları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 74-83. Uşak, M., Erdoğan, M., Prokop, P. & Özel, M. (2009). High school and university students’ knowledge and attitudes regarding biotechnology. Biochemistry and Molecular Biology Education, 37(2), 123-130.Uysal, E., Cebesoy, Ü. B. ve Karışan, D. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik uygulamalarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 1-14.Uzogara, S. G. (2000). The impact of genetic modification of human foods in the 21st century: A review. Biotechnol Adv, 18(3), 179-206.Uzun, N. ve Sağlam, N. (2003). Orta öğretim biyoloji programında genetik konularının değerlendirilmesi ve öğrencilerin genetiğe karşı ilgisinin saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 129-136.Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Genetik konularının öğreniminde deney uygulamalarının akademik başarıya etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 196-200.Yılmaz, M. ve Öğretmen, T. (2014). Biyoloji öğretmen adaylarının gen teknolojisine ilişkin bilgi düzeyleri ve bilgi kaynaklarının incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(4), 59-76.Yılmaz, B., Üner, A. K. ve Ercan, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji ve genetiği değiştirilmiş gıdalar ile ilgili tutumları. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 14(2), 64-71.Yüce, Z. (2011). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoteknoloji konusundaki bilgileri ve biyoteknoloji uygulamalarına yönelik biyoetik yaklaşımları: Tutum, görüş ve değer yargıları. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Yüce, Z. ve Yalçın, N. (2012). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Biyoteknoloji Konusundaki Bilgi Düzeyleri. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde, Türkiye.Zeidler, D. L. Sadler, T. D., Simmons M. L. & Howes, E. V. (2005). Beyond Sts: A research-based framework for socioscientific issues education. Science Education, 89(3), 357–377.