Öz
“Din
kurucusu”, J. Wach’ın, dini otorite tipolojisinin önemli kavramlarından
biridir. Weber, dinî otoritenin karizma sayesinde kullanıldığını belirtir.
Wach, Weber'in dinî otorite tipleri konusundaki ilk sistematik incelemesinden
ilham almıştır. O, dinî otoriteyi kullananları çeşitli niteliklerine göre
sınıflandırmıştır. ‘Din Kurucusu’ kavramı, karizmatik şahsiyetin temel
niteliğini veya faaliyetini değil, onun yaptıkları ve söylemlerinin, tarihi ve
sosyal süreçte yaptığı etkiyi ifade eder. Evrensel dinlerin önemli bir
özelliği, bir kurucusunun olmasıdır, uzak doğu dinlerinde üstad, İslam'da
Peygamber veya Hıristiyanlıkta Hz. İsa gibi. Bu kurucuların her biri emsalsiz bir
tecrübeyi temsil etmiş ve insanların inanç ve ümitlerinin timsali haline
gelmişlerdir. Kurucunun mesajı, kişisel karizmasının meydana getirdiği etkinin
dışında, sosyolojik olarak bir “kristalleşme” merkezi yaratmıştır. Kurucular,
dengeli ve aşırılıktan uzak davranışlarıyla temayüz ederler. Bütün din
kurucuları, milli din bağına muhalefet ederek dini/milli topluluğu yeni ve
evrensel mesajlarıyla sarsmışlardır. O ana kadar millî dinî toplulukta geçerli
olan mükellefiyetleri kaldırarak yeni ve yüksek değerleri vurgulamışlardır.
Büyük kurucular, kendi toplumunda belli bir sosyal sınıfa mensuptu. Fakat
onların mensup olduğu sosyal sınıfın özelliklerinin o dinin mesajı üzerinde
büyük bir etkisi olmamıştır. Kurucuların doğduğu milli dinî toplulukların
karakteristik özelliği “kutsal adetler”dir. Kurucular, yeni dinin protestosunu
özellikle bu ‘kutsal adetler’e yöneltmiştir.
Anahtar Kelimeler
Din Sosyolojisi J. Wach Dini Otorite Tipolojisi Dini Gruplar Din Kurucusu
Kaynakça
- Akyüz, N. (1999), “Dinlerin Teşekkülünde Dini Liderlerin Karizması”, Dini Araştırmalar Dergisi, C. I, S. 3, Ocak-Nisan 1999, s. 43-64. Çapcıoğlu, İ., Şahin, M. C. ve Erdoğruca, N. (2010), "Max Weber Sosyolojisinde Karizmatik Otorite ve Dini Liderlik", Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 14, Sayı 2, ss. 51-77. Çapcıoğlu, İ. (2015), “Çağdaş Dünyada Hz. Peygamber’in Örnekliği: Yeni Bir Dil ya da Üslup Geliştirmenin İmkân ve Gerekliliği”, Bilge Adamlar Dergisi, Yıl: 13, Sayı: 37, ss. 109-115. Freedman, J. L., Sears, D. O., Carlsmith, J. M., (1989), Sosyal Psikoloji, Çev.: A. Dönmez, İstanbul, Ara Y. Freyer, H. (1964), Din Sosyolojisi, çev. T. Kalpsüz, Ankara: A.Ü.İ.F.Y. No: 54. Mensching, G. (1994), Dini Sosyoloji, çev. M. Aydın, Konya. Turner, B. S., (1991), Max Weber ve İslam, Çev.: Y. Aktay, Ankara Vadi Y. Wach, J. (1995), Din Sosyolojisi, çev. Ü. Günay, İstanbul: M.Ü. İ.F.V.Y. No: 98.
Öz
“Founder of religion” is a important concept of Wach’s
religious authority typology. Weber indicates that the religious authority is
used with charisma. Wach was inspired by Weber's first systematic review of
religious authority types. He has classified the users of religious authority
according to various characteristics. The concept 'founder of religion' refers
to the effect of the charismatic personality's actions and discourses on
historical and social processes, not on his basic character or activity. Having
a founder is an important feature of universal religions like a master in far
eastern religions, Prophet in Islam or Jesus in Christianity. Each of these
founders represented an unprecedented experience and became a model of people's
faith and hope. The message of the founder has created a sociological
"crystallization" center, apart from the effect of his personal
charisma. The behaviors of the founders stand out with being balanced and far
from extremism. All founders of religion have shaken the religious/national
community with new and universal messages by opposing the national bond of
religion. They have removed the obligations in the national religious community
which have existed so far and emphasized new and high values. Great founders
are members of a particular social class in their society. But the
characteristics of the social class to which the great founders belonged didn’t
greatly affect that religion’s message. The characteristic feature of the national
religious communities where the founders were born is "sacred
customs". The founders have especially directed the new protest of
religion to these 'sacred customs'.
Anahtar Kelimeler
Sociology of Religion J. Wach Religious Authority Typology Religious Groups Founder of Religion
Kaynakça
- Akyüz, N. (1999), “Dinlerin Teşekkülünde Dini Liderlerin Karizması”, Dini Araştırmalar Dergisi, C. I, S. 3, Ocak-Nisan 1999, s. 43-64. Çapcıoğlu, İ., Şahin, M. C. ve Erdoğruca, N. (2010), "Max Weber Sosyolojisinde Karizmatik Otorite ve Dini Liderlik", Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 14, Sayı 2, ss. 51-77. Çapcıoğlu, İ. (2015), “Çağdaş Dünyada Hz. Peygamber’in Örnekliği: Yeni Bir Dil ya da Üslup Geliştirmenin İmkân ve Gerekliliği”, Bilge Adamlar Dergisi, Yıl: 13, Sayı: 37, ss. 109-115. Freedman, J. L., Sears, D. O., Carlsmith, J. M., (1989), Sosyal Psikoloji, Çev.: A. Dönmez, İstanbul, Ara Y. Freyer, H. (1964), Din Sosyolojisi, çev. T. Kalpsüz, Ankara: A.Ü.İ.F.Y. No: 54. Mensching, G. (1994), Dini Sosyoloji, çev. M. Aydın, Konya. Turner, B. S., (1991), Max Weber ve İslam, Çev.: Y. Aktay, Ankara Vadi Y. Wach, J. (1995), Din Sosyolojisi, çev. Ü. Günay, İstanbul: M.Ü. İ.F.V.Y. No: 98.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 20 Sayı: 52 (15-12-2017) |
