Öğretmenlerin Teknolojik Yeterlilikleri ile Mesleki Motivasyonları Arasındaki İlişki

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 24 - 38, 19.12.2025

Mehmet Kazım Maviş , Mustafa Çelik

https://doi.org/10.71272/debder.1707873

Öz

Bu araştırmada öğretmenlerin teknolojik yeterlilikleri ile mesleki motivasyonları arasındaki ilişkiyi belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, 2024-2025 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Kütahya il genelindeki resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 448 öğretmenden veri toplanmıştır. Araştırmada veriler, Ropp (1999) tarafından geliştirilen, Christensen ve Knezek (2017) tarafından revize edilen, Fidan, Debbağ ve Çukurbaşı (2020) tarafından Türk kültürüne uyarlanan “Teknoloji Yeterliliği Öz-Değerlendirme Ölçeği” ile Yılmaz ve arkadaşları (2019) tarafından geliştirilen “Öğretmen Motivasyon Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmada betimsel istatistikler, t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için Pearson Çarpım Moment Korelasyon Katsayısı uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen algılarına göre teknolojik yeterlilik düzeylerinin “Yeterli” olduğu ve genel olarak yüksek düzeyde teknoloji kullanımına sahip oldukları belirlenmiştir. Öğretmenlerin teknolojik yeterlilik algılarında bazı değişkenlere göre anlamlı farklılık gözlemlenmezken yaş ve mesleki kıdem gibi değişkenlerine göre anlamlı farklar tespit edilmiştir. Öğretmenlerin mesleki motivasyon düzeylerinin ise genel olarak “Yüksek” düzeyde olduğu görülmüştür. Cinsiyet, medeni durum, okul türü, eğitim durumu ve mesleki kıdem değişkenlerine göre anlamlı bir fark bulunmazken; yaş değişkenine göre anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin teknolojik yeterlilik düzeyleri ile mesleki motivasyonları arasında pozitif yönlü, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mesleki motivasyon , Öğretmen , Teknoloji , Teknolojik yeterlilik

Kaynakça

• Akdoğan, C. ve Çam, A. (2022). Öğretmenlerin teknoloji kullanabilme düzeylerine etki eden faktörlerin incelenmesi. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 7(2), 1-14.
• Azgın, A. O. ve Şenler, B. (2018). İlkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 6(11), 47-64.
• Baki, Y. ve Türk, A. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital pedagojik yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Turkish Studies, 12(11), 37-58.
• Christensen, R. & Knezek, G. (2017). Validating the technology proficiency self-assessment questionnaire for 21st century learning (TPSA C-21). Journal of Digital Learning in Teacher Education, 33(1), 20-31.
• Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. New York: Sage Publications.
• Dinham, S., & Scott, C. (2000). Moving into the third, outer domain of teacher satisfaction. Journal of Educational Administration, 38(4), 379-396.
• Elvan, D. ve Mutlubaş, H. (2020). Eğitim-öğretim faaliyetlerinde teknolojinin kullanımı ve teknolojinin sağladığı yararlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 100-109.
• Eren, E. (2001). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Fidan, M., Debbağ, M. ve Çukurbaşı, B. (2020). 21. yüzyılda profesyonelleşen öğretmenlerin teknoloji yeterliliği özdeğerlendirmeleri: Bir ölçek uyarlama çalışması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(2), 465-492.
• Frase, L. E. (1992). Maximizing people power in schools: Motivating and managing teachers and staff. Newbury Park, CA: Corwin Press.
• Güçlü, N., Recepoğlu, E. ve Kılınç, A. Ç. (2014). İlköğretim okullarının örgütsel sağlığı ile öğretmenlerin iş motivasyonları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 140-156.
• Gülbahar, Y. (2008). ICT usage in higher education: A case study on preservice teachers and instructors. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 7(1), 32-37.
• Herzberg, F. (1959). The motivation to work. New York: John Wiley & Sons.
• Karadeniz, Ş. ve Vatanartıran, S. (2015). Sınıf öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 14(3), 1018-1028.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kazu, İ. Y., & Erten, P. (2014). Teachers’ technological pedagogical content knowledge self-efficacies. Journal of Education and Training Studies, 2(2), 121-130.
• Kazu, İ. Y. ve Yavuzalp, N. (2008). Öğretim yazılımlarının kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(150), 110-126.
• Kılıç, Y. ve Yılmaz, E. (2019). İçsel, dışsal ve yönetsel faktörler bağlamında öğretmen motivasyon ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 77-91.
• Kocabaş, İ. ve Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 79-93.
• Külünkoğlu, T. (2017). Ortaokul öğretmenlerinin öğretmene saygı değerine ilişkin görüşleri. Asya Studies, 1(1), 11 22.
• Özgüray, A., Yılmaz, N., Karakoç, A., Turan, G., Karababa, Z. ve Aksoy, İ. (2023). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin teknoloji kullanımı yeterlikleri. Academic Social Resources Journal, 8(47), 2374-2388.
• Özdoğru, M. (2022). Türkiye’de öğretmen motivasyonunu etkileyen örgütsel faktörler: Bir meta-analiz çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1737-1749.
• Parlak, B. (2017). Dijital çağda eğitim: Olanaklar ve uygulamalar üzerine bir analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Kayfor 15 Özel Sayısı), 1741-1759.
• Ropp, M. M. (1999). Exploring individual characteristics associated with learning to use computer-based instructional methods. Journal of Research on Computing in Education, 31(4), 402-424.
• Saykal, A. ve Uluçınar Sağır, Ş. (2021). Türkiye’de öğretmen yeterlikleri & teknolojik pedagojik alan bilgisi araştırmaları. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 115-137.
• Schober, P., Boer, C., & Schwarte, L. A. (2018). Correlation coefficients: Appropriate use and interpretation. Anesthesia & Analgesia, 126(5), 1763-1768.
• Seferoğlu, S. S. (2009). Yeterlikler, standartlar ve bilişim teknolojilerindeki gelişmeler ışığında öğretmenlerin sürekli mesleki eğitimi. Eğitimde Yansımalar IX: Türkiye’nin Öğretmen Yetiştirme Çıkmazı Ulusal Sempozyumu.
• Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2005). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayara yönelik özyeterlik algıları üzerine bir çalışma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19(2), 89-101.
• Seferoğlu, S. S. ve Erden, M. K. (2011). Öğretmenlerin teknoloji kullanma durumlarını inceleyen bir araştırma. Educational Technology and Society, 14(3), 123-135.
• Sezgin, F., Erdoğan, O. ve Has Erdoğan, B. (2017). Öğretmenlerin teknoloji öz yeterlikleri: öğretmen & öğrenci görüşlerine yönelik bütüncül bir analiz. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(1), 180-199.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). New Jersey: Pearson Education.
• Usluel, Y. K. ve Demiraslan, Y. (2005). Bilgi & iletişim teknolojilerinin öğrenme-öğretme sürecine entegrasyonunu incelemede bir çerçeve: etkinlik kuramı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 134-142.
• Yalın, H. İ. (2008). İnternet temelli eğitim. Ankara: Nobel Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yıldız, V. A., & Kılıç, D. (2021). Investigation of the relationship between class teachers’ motivation and job satisfaction. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 8(1). 119-131.
• Yıldızhan, S. (2023). Okullarda öğretmen motivasyonunu etkileyen faktörlerin incelenmesi: Altındağ ilçesi örneği. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 9(73), 4023-4034.
• Zeynel, E. ve Çarıkçı, İ. H. (2017). Akademisyenlerin mesleki motivasyon algı düzeyini ölçmeye yönelik bir mesleki motivasyon ölçeğinin tasarımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3), 125-148.