Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Yaşam Becerilerinin ve Öğrencilerde Yaşam Becerilerinin Geliştirilmesine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 48 - 70, 26.12.2022

Özge AYDIN ŞENGÜL

Öz

Bu araştırmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının yaşam beceri düzeylerinin belirlenmesi ve çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılmasıdır. Ayrıca araştırmada öğretmen adaylarının, fen bilimleri dersinde öğrencilerin yaşam becerilerinin geliştirilmesine ilişkin görüşleri belirlenmiştir. Araştırmada karma yöntem desenlerinden yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğrenim görmekte olan 90 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada nicel veriler “Yaşam Becerileri Ölçeği”, nitel veriler ise “yapılandırılmış görüşme formu” ile toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistikler hesaplanmış, tek yönlü varyans analizi testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmen adaylarının yaşam beceri düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Yaşam becerilerinin alt boyutlarından fen bilgisi öğretmen adaylarının en yüksek ortalamayla iletişim kişilerarası ilişki becerilerinin yüksek düzeyde; en düşük ortalamayla ise duygular ve stresle başa çıkma becerilerinin orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının yaşam becerilerinin sınıf düzeylerine göre farklılık gösterdiği, sosyal etkinliklere katılım durumlarına göre ise farklılık göstermediği belirtilmiştir. Öğretmen adayları öğrencilerde yaşam becerilerinin geliştirilmesinde proje tabanlı öğrenme, argümantasyona dayalı öğrenme ve STEM gibi yaklaşımların kullanılabileceğini belirtirken; deneysel yöntem, iş birliğine dayalı öğrenme, örnek olay, tartışma, problem çözme ve yaratıcı drama gibi yöntemlerin derslerde kullanılmasının etkili olacağını ifade etmişlerdir. Öğretmen adayları yaşam becerilerinin, öğrencilere kendilerini rahat ifade etme, olaylar arasında neden-sonuç ilişkileri kurma, sorumluluk alma, günlük yaşam problemlerinin çözümünde etkililik, farklı bakış açıları ve sosyal konularda duyarlılık kazanmaları gibi katkılar sağladığını belirtmişlerdir. Ayrıca, yaşam becerilerinin, anlamlı öğrenme, kalıcı öğrenme, yaparak yaşayarak öğrenme ve sürece aktif katılımı desteklediğini ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

yaşam becerileri, yaşam becerilerinin geliştirilmesi, fen bilgisi öğretmen adayları

Kaynakça

• Amutha, S. & Ramganesh, E. (2013). Efficiency of teacher educators through life skill building. International Journal of Management and Development Studies, 2(3), 13-18.
• Akdağ, T. F. (2017). STEM uygulamalarının öğrencilerin akademik başarı, bilimsel süreç ve yaşam becerileri üzerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Asha, I. K., & Al-Hawi, A. M. (2016). The impact of cooperative learning on developing the sixth grade students decision-making skill and academic achievement. Journal of Education and Practice, 7(10), 60-70.
• Baysal, Z. N. (2009). An application of the decision-making model for democracy education: A sample of a third grade Social Sciences lesson. Kuram ve Uygulamada Egitim Bilimleri, 9(1), 75–84.
• Bolat, Y. ve Balaman, F. (2017). Yaşam becerileri ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6 (4), 22-39.
• Calp, Ş. ve Edis, A. (2020). Sınıf öğretmenlerinin yaşam becerileriyle ilgili bilgi ve deneyimleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 549-565.
• Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2011). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. (Çev.Ed. Y. Dede ve S. B. Beşir). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Deveci, İ., Konuş, F. Z. ve Aydız, M. (2018). 2018 yılı fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının yaşam becerileri açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(2), 765-797.
• Deveci, İ. ve Aydız, M. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin öğretim programındaki yaşam becerilerinin kazandırılmasına ilişkin görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 164-186.
• Dietrich, C. (2010). Decision making: Factors that influence decision making, heuristics used, and decision outcomes. Inquiries Journal/Student Pulse, 2(2), 1-3.
• Dökmen, Ü. (1994). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Erduran-Avci, D. ve Kamer, D. (2018). Views of teachers regarding the life skills provided in science curriculum. Eurasian Journal of Educational Research, 77, 1-18.
• Erduran Avcı, D. ve Selçuk, A. M. (2021). Öğretim elemanları penceresinden yaşam becerileri eğitimi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 42-85.
• European Commission, (2011). Entrepreneurship Education: Enabling Teachers As A Critical Success Factor. A Report On Teacher Education And Training To Prepare Teachers For The Challenge of Entrepreneurship Education. Final Report, Entrepreneurship Unit, Bruxelles
• Gulhane, T. F (2014). Life skills development through school education. IOSR Journal of Sports and Physical Education (IOSR-JSPE), 1(6), 28-29.
• Jarrah, H. Y. (2019). The impact of using drama in education on life skills and reflective thinking. International Journal of Emerging Technologies in Learning, 14(9), 4-21.
• Kaptan, S. (1995). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikler. Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri
• Karakuş, C. (2021). İlkokul Hayat Bilgisi programı (2018) kazanımlarının yaşam becerileri yönünden incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 1-25.
• Koç, E.S. (2020). Yaşam becerilerinin hayat bilgisi dersi öğretim programlarında yer alma durumu. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 605-624.
• Külekçı̇ Akyavuz, E. ve Karakaş, A. (2020). Öğretmen adaylarının yaşam becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(4), 1832-1851.
• MEB (2013). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Ankara: MEB Yayını.
• MEB (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Ankara: MEB Yayını.
• Lick, D. W. (2000). Whole-faculty study groups: Facilitating mentoring for school-wide change. Theory into Practice, 39(1), 43-49.
• Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, California: SAGE. Morahan- Martin, 1996.
• Montaku, S., Kaittikomol, P. & Tiranathanakul, P. (2012). The Model of Analytical Thinking Skill Training Process. Research Journal of Applied Sciences, 7, 17-20.
• Özata Yücel, E., ve Kanyılmaz, B. M. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programında yer alan yaşam becerilerinin ilkokul öğrencilerine kazandırılmasına yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 10-33.
• Özcan, H., ve Koştur, H., İ. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının özel amaçlar ve alana özgü beceriler bakımından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 138-151.
• Pal, S. & Chandra, S. (2019). A study of life skills of pupil – teachers. International Journal of Science and Research, 8(8), 2201-2205.
• Prajapati, R., Sharma, B., & Sharma, D., (2017). significance of like skills education. Contemporary Issues in Education Research, 10(1), 1-6.
• Sefer, S. R., ve Akfırat, O. N. (2009). Yaşam becerilerinin kazandırılmasında yaratıcı drama yönteminin kullanılması. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(8), 100-112.
• Sreekumar, V. N (2016). Life skill education among adoloscents. International Journal of Development Research, 6 (11), 10188-10191.
• Sternberg, R. J. (2002). Raising the achievement of all students: Teaching for successful intelligence. Educational Psycology Review, 14(4): 383-393.
• Tanrıkulu, F., Ziyai, N. Y., Erol, F., Gündoğdu, H. ve Dikmen Y. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin yaşam becerilerinin bazı demografik özelliklerine göre incelenmesi. International Congresses on Education. Book of proceedings.
• Ursavas, N. ve Karal, E. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin yaşam becerileri hakkındaki düşünceleri ve fen kazanımlarıyla ilişkilendirme durumları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(30), 246-269.
• Ustabulut, M. Y. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının yaşam becerileri ile ilgili görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 205-219.
• Üstündağ, T. (2020). Yaratıcılığa yolculuk. (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• World Health Organization. (1997). Life skills education for children and adolescents in schools. Geneva, World Health Organization, Department of Mental Health.
• World Health Organization. (1999). Partners in life skills education. Geneva, Switzerland: World Health Organization, Department of Mental Health.
• World Health Organization (WHO) (2004). Skills for health: Skills-based health education including life skills. Information series on school health, Document 9, Atlanta, Georgia, USA: The World Health Organization’s information series on school health.
• Yayla Eskici, G., ve Özsevgeç, T. (2019). Birleştirme II tekniğinin yaşam becerileri gelişimine etkisi. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(4), 1148-1171.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, G. (2021b). Temel yaşam becerileri hakkında sınıf öğretmenlerinin görüşleri: Bilgi, ihtiyaç ve öncelikler. TEBD, 19(2), 1199-1222.
• Yıldırım, G. (2021a). Hayat Bilgisi Dersi Temel Yaşam Becerileri ve Kazanımlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 168-184.
• Zorlu, Y., Zorlu, F. ve Dinç, S. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının yaşam becerileri ile bilişüstü farkındalıkları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13 (1), 302-327.