Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisinde 2018-2022 Yılları Arasında Yayımlanan Makalelerin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 44 - 61, 27.07.2024

Derya İnegöl , Mustafa Çelik

Öz

Giriş: Bilimsel faaliyet, bir sorunu çözmek, yeni ürünler ve teknolojiler ortaya koymak, bilgi üretmek ve ekonomik fayda sağlamak amacıyla gerçekleştirilir. Akademik çalışmalar, bilimsel ilkeler ve yöntemler doğrultusunda yapılarak bilime ve ilgili alandaki literatüre katkıda bulunurlar. Her akademik çalışma, önceki çalışmalara dayanarak ilerler ve bilimsel araştırma dünyasında temel yapı taşı görevini yerine getirir (Arıkan, 2000). Bir alanda üretilen bilimsel bilginin belirli aralıkla incelenmesi alanyazın için kuşkusuz önemli bir gerekliliktir. Dinçer (2018) tarafından da belirtildiği gibi, belirli aralıklarla gerçekleştirilen bu tür çalışmalar, ilgili alan veya konu hakkında istatistiksel veriler sağlayarak, alandaki açığı veya yoğunluğu gösterebilir. Alanyazında üretilen bilimsel bilginin örneklerinden biri de makaledir. Makale incelemeleri üretilen bilimsel araştırmaların doğru olup olmadığını anlamak, yöntemlerini incelemek, sonuçlarını değerlendirmek ve kısacası alan yazında hâkim olan görüşü ortaya çıkarmak için yapılır. Yapılan bu incelemeler bilimsel yayınların kalitesini arttırır ve hatalı/yanlış bilgilerin yayılmasını önler. Bununla birlikte bilimsel topluluğun ilerlemesine katkıda bulunur. Belirli bir alanda üretilen bilimsel araştırmalar değerlendirildiğinde üzerinde çalışma yapılan konular hakkında bilgi elde edilir. Alanyazında üretilen bu çalışmalarda işlenen konuların derinliği ve yaygınlığı ile ilgili bilgiler elde edilebilir. Ayrıca yapılan bu değerlendirmeler bilimin kendi kendini sorgulaması ve bu doğrultuda kendini geliştirmesi açısından önem arz etmektedir (Turan vd., 2014). Bu çalışmada Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisinde 2018-2022 yılları arasında yayımlanan makalelerin yıl, konu, yöntem, araştırma modeli, evren-örneklemi, örnekleme yöntemleri, veri toplama araçları ve verilerin analizinde kullanılan istatistiksel teknikler açısından incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Sistematik derleme kurallarına uygun olarak oluşturulan sorulara cevap aranırken 200 makale değerlendirilmiştir. Sistematik derleme, belirli bir konu üzerinde gerçekleştirilen çalışmalardan faydalanarak çıkarımlar yapmayı ve bu konuyla ilgili kavramsal bilgi elde etmeyi sağlayan bir araştırma yöntemidir (Hanley ve Cutts, 2013). Sistematik derleme, belirli bir konu veya alanla ilgili olan bir sorunu ele alarak, o alanda yapılan tüm çalışmaların taranması, belirli kriterlere göre örneklem seçimi ve çalışmaların bulgularının sentezlenmesini içeren bir yöntemdir (Higgins ve Green, 2011).
Bulgular ve Sonuç: Yıllara göre bakıldığında en çok makalenin 2018 yılında yayımlandığı ve sonraki yıllarda yayımlanan makale sayısının azaldığı görülmüştür. Yayımlanan makalelerin büyük bölümünde nicel araştırma yönteminden yararlanıldığı tespit edilmiştir. Makalelerin konu dağılımlarına bakıldığında ise eğitim psikolojisi ile ilgili makalelerin öne çıktığı görülmektedir. Yayımlanan makalelerde tarama modeli en çok tercih edilen araştırma modeli olmuştur. Bununla birlikte, üzerinde en çok araştırma yapılan evren ve örneklem grubu ise öğrencilerden oluşmaktadır. Yayımlanan makalelerde amaçlı örnekleme yöntemi en sık başvurulan örneklem belirleme yöntemi olmuştur. Kullanılan veri toplama araçlarında ise en çok ölçek tercih edilmiştir. Verilerin analizinde kullanılan istatistiksel teknikler arasında ise betimsel analizler öne çıkmaktadır. Benzer çalışmaların belirli aralıklarla tekrarlanmasının alan yazına önemli katkılar getireceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilim, Bilimsel araştırma, Doküman analizi, Makale, Sistematik derleme

Kaynakça

• Akyürek M. İ. (2022). Eğitim yönetimi alanında yayımlanan araştırmaların eğilimleri: Betimsel içerik analizi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(33), 324-341.
• Alp, Ö., & Şen, S. (2021). Eğitim yönetimi ve denetimi alanında yazılan lisansüstü nicel tezlerin incelenmesi: Bir sistematik derleme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 24-53.
• Altınkurt, Y., Demir, S., Akbaba Dağ, S., & Erol, E. (2010, Haziran). Türkiye’de eğitim denetimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. II. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresinde sunulan bildiri. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Kütahya.
• Arıkan, R. (2000). Araştırma teknikleri ve rapor yazma. Ankara: Gazi.
• Aslan, C., & Özkubat, U. (2019). Ulusal özel eğitim kongresi bildirilerindeki araştırma eğilimleri: Bir içerik analizi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(2), 535-554.
• Aydın, A., Erdağ, C., & Sarıer Y. (2010). Eğitim yönetimi alanında yayınlanan makalelerinin konu, yöntem ve sonuçlar açısından karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 39, 37-58.
• Aydın, A., Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2013). Eğitim yönetiminde pozitif psikoloji. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1470-1490.
• Aypay, A., Çoruk, A., Yazgan, D., Kartal, O., Çağatay, M., Tunçer, B., & Emran, B. (2010). The status of research in educational administration: An analysis of educational administration journals, 1999-2007. Eurasian Journal of Educational Research, 39, 59-77.
• Balcı, A. (1990). Eğitim yönetiminde araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23(1), 81-85.
• Balcı, A., & Apaydın, Ç. (2009). Türkiye’de eğitim yönetimi araştırmalarının durumu: Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi dergisi örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 325-343.
• Bowen, W. G., Chingos, M. M., & McPherson, M. (2009). Crossing the finish line. Princeton University.
• Chang, Y. H., Chang, C. Y., & Tseng, Y. H. (2010). Trends of science education research: An automatic content analysis. Journal of Science Education and Technology, 19, 315-331.
• Çelik, M. (2020). Türkiye ve Amerika’da eğitim yönetimi alanında hazırlanan doktora tezlerinin incelenmesi [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Çınar, N. (2021). İyi bir sistematik derleme nasıl yazılmalı? Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 310-314.
• Dinçer, M. Z. (2018). Mikro ekonomi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi AUZEF.
• Ekşi, A., & Okutan, M. (2007, Eylül). 2000-2003 yılları arasında eğitim yönetimi teftişi planlaması ve ekonomisi alanında yapılmış olan yüksek lisans tez özetleri çalışması. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresinde sunulan bildiri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Tokat.
• Falkingham, L. T., & Reeves, R. (1998). Context analysis - A technique for analysing research in a field, applied to literature on the management of R&D at the section level. Scientometrics, 42, 97-120.
• Gizir, S., & Köle, F. (2009, Mayıs). Eğitim yönetimi alanında liderlik üzerine yapılan çalışmaların kuram, yöntem ve ele alınan değişken açısından incelenmesi. IV. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresinde sunulan bildiri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• Gülmez, D., & Yavuz, M. (2016). Eğitim liderliği ve yönetimi kapsamında 2012 yılında yayınlanmış olan makalelerin amaç ve yöntem bakımından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(2), 318-329.
• Hanley, T., & Cutts, L. (2013). What is a systematic review. Counselling Psychology Review, 28(4), 3-6.
• Heck, R. H., & Hallinger, P. (2005). The study of educational leadership and management: Where does the field stand today? Educational Management Administration & Leadership, 33(2), 229-244.
• Hıdıroğlu, Y. Ö. (2020). Türkiye'de eğitim denetimi alanında yayınlanan makalelerin incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 1-22.
• İşçi, S. (2013). Türkiye’de eğitim yönetimi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin tematik, metodolojik ve istatistiksel açıdan incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Karadağ, E. (2009). Türkiye’de eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelemesi: Bir durum çalışması [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Keselman, H. J. (1998). Testing treatment effects in repeated measures designs: An update for psychophysiological researchers. Psychophysiology, 35(4), 470-478.
• Köse, E., & Ozan, C. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya University of Education, 4(1), 116-136.
• Lasserson, T. J., Thomas, J., & Higgins, J. P. T. (2019). Starting a review. In J. P. T. Higgins, J. Thomas, J. Chandler, M. Cumpston, T. Li, M. J. Page, & V. A. Welch (Eds.). Cochrane handbook for systematic reviews of interventions (pp. 1-12). Wiley-Blackwell, A John Wiley & Sons, Ltd., Publication.
• Lee, M. H., Wu, Y. T., & Tsai, C. C. (2009). Research trends in science education from 2003 to 2007: A content analysis of publications in selected journals. International Journal of Science Education, 31(15), 1999-2020.
• Öner, Ö., & Türkoğlu, M. E. (2020). Eğitim denetimi alanındaki lisansüstü tezlerinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 1265-1285.
• Polat, G. (2010). Eğitim yönetimi ve denetimi anabilim dalında yapılmış lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Seçer, İ., Ay, İ., Ceyhun, O., & Yılmaz, B. (2014). Rehberlik ve psikolojik danışma alanındaki araştırma eğilimleri: Bir içerik analizi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(41), 49-60.
• Staton-Spicer, A. Q., & Wulff, D. H. (1984). Research in communication and instruction: Categorization and synthesis. Communication Education, 33(4), 377-391.
• Şentuna-Akay, E. (2019). İçerik analizine giriş. İçinde A. Arı (Çev. Edt.). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (s. 343-380). Konya: Eğitim.
• Tatık, R. Ş., & Doğan, S. (2014). Marmara üniversitesi eğitim yönetimi ve denetimi alanındaki yüksek lisans tezlerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 25-I, 399-410.
• Turan, S., Karadağ, E., Bektaş, F., & Yalçın, M. (2014). Türkiye’de eğitim yönetiminde bilgi üretimi: Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi dergisi 2003-2013 yayınlarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(1), 93-119.
• Uysal, Ş. (2013). Türkiye’de eğitim yönetimi teftişi planlaması ve ekonomisi alanındaki doktora tezlerinin incelenmesi [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Varışoğlu, B., Şahin, A., & Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1767-1781.
• Yalçın, M. (2015). Batı kaynaklı bilginin Türk akademisindeki rolü: Eğitim yönetimi alanının değerlendirilmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, K. (2018, Kasım). Türkiye’de eğitim yönetimi alanında paradigma savaşları. Türkiye’de Bilgi Üretimi ve Bilim Politikaları Uluslararası Sempozyumunda sunulan bildiri. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı & Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Yılmaz, K. (2019). Türkiye’de eğitim yönetimi alanında yapılan örgütsel davranış makalelerindeki yönelimler. Türkiye Eğitim Dergisi 4(2), 81-103.
• Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490.
• Yücedağ, T., & Erdoğan, A. (2011). 2000–2009 yılları arasında matematik eğitimi alanında Türkiye’de yapılan çalışmaların bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10(2), 857-865.