TO INCREASE THE EFFECTIVENESS AND QUALITY OF INTERNAL AUDIT: A MODEL PROPOSAL FOR MEASURING THE PERFORMANCE

Yıl 2020, Sayı: 21, 82 - 97, 28.07.2020

Caner Cengiz

Öz

In addition to the task of providing the “reasonable assurance” against organizational risks, the task of “adding value to management” has become increasingly important in recent years, making it a necessity to increase the quality of the internal audit function and measure its performance. The most important component of the quality assurance and improvement programs that prepared and implemented by the internal audit manager is the systems established for measuring and monitoring performance. In this regard, within the framework of the quality assurance and development program, it is anticipated that the development of a model for measuring performance with correct indicators and in accordance with the targets can contribute to increasing the efficiency and quality of the internal audit system.
In this study, a model proposal developed to measure performance in order to increase the efficiency and quality of internal audit activities in organizations on the way to institutionalization by examining the literature regarding the contribution and importance of the internal audit function to institutionalization.

Anahtar Kelimeler

Internal Audit, Quality of Internal Audit, Effective Audit, Performance of Audit, Performance Model

İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN VE KALİTESİNİN ARTIRILMASI: PERFORMANSININ ÖLÇÜMÜNDE BİR MODEL ÖNERİSİ

Öz

Organizasyon risklerine karşı “makul güvence” vermesi görevinin yanında, son yıllarda artan bir şekilde “yönetime değer katma” görevinin de önemli hale gelmesi, iç denetim işlevinin kalitesinin artırılmasını ve performansının ölçülmesini bir zorunluluk olarak ortaya çıkarmıştır. İç denetim yöneticisince hazırlanan ve uygulamaya alınan kalite güvence ve geliştirme programlarının en önemli bileşeni ise performansın ölçülmesi ve izlenmesine yönelik oluşturulan sistemlerdir. Bu bakımdan, kalite güvence ve geliştirme programı çerçevesinde, performansın doğru göstergelerle ve hedeflere uygun şekilde ölçülmesine ilişkin modelin geliştirilmesiyle iç denetim sisteminin etkinliğinin ve kalitesinin artırılmasına katkı sağlanabileceği öngörülmektedir.
Bu çalışmada, iç denetim işlevinin kurumsallaşmaya olan katkısına ve önemine ait yazın incelenerek, kurumsallaşma yolundaki organizasyonlarda iç denetim faaliyetlerinin etkinliği ve kalitesinin artırılması amacıyla performansın ölçülmesine yönelik bir model önerisi geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İç Denetim, İç Denetimin Kalitesi, Etkin Denetim, Denetimin Performansı, Performans Modeli

Kaynakça

• Akçıl, M. (2009). İç denetimde kalite güvence ve geliştirme programı. Denetişim Dergisi, 108-113.
• Aktan, C. C. (2005). Geleneksel şirket yönetimi ve kurumsal şirket yönetimi. http://www.canaktan.org/yonetim/kurumsal-yonetim/geleneksel.htm adresinden alındı. (Erişim Tarihi, 17.10.2019).
• Alkış, H. & Temizkan V. (2010). İşletmelerin kurumsallaşma düzeyinin belirlenmesi: (Haddehaneler) Karabük Demir-Çelik örneği. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 21(76), 73-92.
• Aydın, F. (2013). İç denetim birimi yöneticilerinin kalite güvence ve geliştirme programındaki rolü. Denetişim Dergisi, (11), 21-24.
• Çınaroğlu, S. (2012). İşletmelerde performans ölçüm modelleri. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(2), 119-134.
• Duff. A., (2004). Auditqual: Dimensions of audit quality. Edinburgh: University of Paisley, Published by The Institute Of Chartered Accountants Of Scotland.
• Görmen, M. (2017). Kamuda iç denetim performansının ölçümünde bir model önerisi: Dengeli başarı göstergesi (DBG) yaklaşımı. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 975 – 997.
• Güner, M. F. (2008). Bir stratejik yönetim modeli olarak balanced scorecard. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 247-265.
• Güran, M. C. & Kahveci, E. & Oyman, S. (2015). Performans ölçümünde dengeli sonuç kartı uygulaması. Verimlilik Dergisi, 0(1), 55-85.
• Kaplan, R. S. & Norton D. P. (1996). Linking the balanced scorecard to strategy. California Management Review, 39(1), 53-79.
• Kaya, B. (2009). İç denetim faaliyetiniz etkin mi?, http://bertankaya. net/11/c-denetim-faaliyetiniz-etkin-mi-kddm-c-denetim-değerlendirme-modeli/ adresinden alındı. (Erişim Tarihi, 19.10.2019).
• Rupšys R., Boguslauskas V. (2007). Measuring performance of ınternal auditing: Empirical evidence, Kauno Technologijos Universitetas, ISSN 1392-2785, (5), 9-15.
• Özgül, A. (2011). İç denetimde kalite güvence geliştirme programı ve bir uygulama (Basılmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Serçe Işıklar, A. (2017). İç denetim hizmet kalitesi ölçümü (Basılmamış doktora tezi). Yaşar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Şehirli, K. (1999). Kurumsal Yönetim Araştırma Raporu (Yeterlik etüdü), SPK Denetleme Dairesi, https://www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/YayinGoster/477 adresinden alındı.(Erişim Tarihi, 24.12.2019).
• Tüm, K. (2013). Kurumsal yönetim, iç denetim ve iç denetimin kalitesi: Kalite Güvence ve Geliştirme Programı. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 17(2), 93-112.
• Ünlü, V. (2013). Denetiminde kalite için dönemsel gözden geçirme faaliyeti. Denetişim Dergisi, (11), 32-40.
• Yiğit, C. (2018). İç denetimin kurumsal yönetime etkisi ve banka uygulaması (Basılmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yenigün, T. (2008). Kurumsal yönetim ve işletme içi denetim (Basılmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yükçü, S. & Atağan, G. (2009). Etkinlik, etkililik ve verimlilik kavramlarının yarattığı karışıklık. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 1-13.
• Ziegenfuss, D. E. (2000). Developing an internal auditing department balanced scorecard. Managerial Auditing Journal, 15(1/2), 12-19.
• IIA, (2017). International Standards for the Professional Practice of Internal Auditing, The Institute of Internal Auditors, https://na.theiia.org/standards-guidance/Public%20 Documents/IPPF-Standards-2017.pdf adresinden alındı. (Erişim Tarihi, 24.12.2019).
• TIDE, (2012). İç denetimin katma değerine ve iç denetim kapasite modeli (Ek Rehber). https://www.tide.org.tr/uploads/SG_Ic_Denetimin_Katma_Degeri.pdf, (Erişim Tarihi,24.12.2019).
• IIA, (2012). İç denetimin katma değerine ve iç denetim kapasite modeli (Ek Rehber). https://www.tide.org.tr/uploads/SG_Ic_Denetimin_Katma_Degeri.pdf, (Erişim Tarihi,19.10.2019).
• Resmi Gazete, İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı, T.C. Resmi Gazete. Tarih/Sayı: 5 Nisan 2016/ 29675, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler /2016/04/20160405-5. htm adresinden alındı. (Erişim Tarihi, 19.10.2019).