THE ROLE OF BOARDS IN GOOD CORPORATE GOVERNANCE

Yıl 2022, Sayı: 24, 22 - 40, 30.01.2022

Özlem Atay , Ahmet Bora Öztekin

Öz

Companies that want to create value for both shareholders and stakeholders, while maintaining competitive advantage in today's conditions, need to have good corporate governance culture and implementation. The role of Boards is critical for the four main principles of corporate governance; fairness, accountability, transparency, and accountability. The Boards have to be properly structured and operational to fulfil their duties. In this study, first of all, the studies on the relationship between the structure of the Board of Directors and corporate governance and other studies on the structure of the board of directors were examined. Subsequently, the structure of the Board of Directors, its duties, the number of members, their qualifications, selection, committees to be formed, etc. are discussed in the view of Turkey and the world practices. Afterwards, the concept of corporate governance and corporate governance principles were examined, reward and based on that information, the role of the Board of Directors in good corporate governance was tried to be revealed. As a result of the examination, it was revealed that the role of the Board of Directors is important for good corporate governance, but also it is understood that the studies on the relationship between the structure of the Board of Directors and corporate governance are not sufficient. It has been concluded that there is a need for additional studies to investigate the relationship between the elements of the Board of Directors such as the number of members of the Board of Directors, their qualifications, committees formed, and corporate governance. The authors also explore the application of this topic and aim to identify the differences between theory and practice in future studies.

Anahtar Kelimeler

Corporate Governance, Board of Directors, Corporate Governance Principles

İYİ KURUMSAL YÖNETİMDE YÖNETİM KURULLARININ ROLÜ

Öz

Günümüz şartlarında rekabetçi üstünlüğünü koruyarak, hem hissedarları, hem de paydaşları için değer yaratmak isteyen işletmelerin iyi bir kurumsal yönetim kültürüne ve uygulamalarına sahip olması gerekmektedir. Kurumsal yönetimin dört ana ilkesi olan; adillik, hesap verebilirlik, şeffaflık ve sorumluluğun hayata geçirilmesinde kritik rolü olan Yönetim Kurullarının kendilerinden beklenen görevleri yerine getirebilmek için uygun şekilde yapılandırılması ve işler durumda bulundurulması önemlidir. Bu araştırmada öncelikle yönetim kurulu yapısı ve kurumsal yönetim arasındaki ilişkiye yönelik yapılan çalışmalar ile yönetim kurulu yapısına ilişkin yapılan diğer çalışmalar incelenmiş, müteakiben yönetim kurulu yapısı, görevleri, üye sayısı, nitelikleri, seçimi, oluşturulması gereken komiteler vb. hususlar Türkiye özelinde dünya uygulamaları da dikkate alınarak ele alınmış, sonrasında kurumsal yönetim kavramı ve kurumsal yönetim ilkeleri irdelenmiş ve bu bilgilerden hareketle iyi kurumsal yönetimde yönetim kurullarının rolü ortaya konulmaya çalışılmıştır. İnceleme neticesinde, iyi kurumsal yönetim için yönetim kurullarının rolünün önemli olduğu, ancak yönetim kurulu yapısı ile kurumsal yönetim arasındaki ilişkiye yönelik yapılan çalışmaların yeterli düzeyde olmadığı, yönetim kurulu üye sayısı, nitelikleri, oluşturulan komiteler vb. unsurlar ile kurumsal yönetim arasındaki ilişkinin araştırılmasına yönelik ilave çalışmalar yapılmasına ihtiyaç olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yazarlar bu konunun uygulamasını da araştırmakta ve gelecek çalışmalarında teori ile uygulama arasındaki farklılıkları tespit etmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Yönetim, Yönetim Kurulu, Kurumsal Yönetim, Yönetim Kurulu, Kurumsal Yönetim İlkeleri.

Kaynakça

• Akıncı, G.S. (2013). Kurumsal yönetişim ilkeleri doğrultusunda yönetim kurulu işleyişinin Dünya ve Türkiye açısından incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi. (34). http://www.akademikbakis.org/eskisite/34/18.htm. adresinden alındı.
• Aksoy, A. M. (2013). Türk kurumsal yönetim düzenlemeleri kapsamında anonim şirket yönetim kurulu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 17(1-2), 45-76.
• Alagöz, A., & Erkoçak, H. E. (2021). Kurumsal yönetim ilkelerine uyum dereceleri ile firma karlılığı arasındaki ilişki: BIST kurumsal yönetim endeksi (XKURY) bankacılık ve sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmaların karşılaştırmalı analizi. Journal of Accounting & Finance, (91), 119–144. https://doi.org/10.25095/mufad.843155.
• Ararat, M., Alkan, S. & Aytekin, B. (2019). 7th Annual Women On Board 2019 Turkey., Sabancı University Corporate Governance Forum of Turkey. DOI: 10.5900/SU_SOM_WP.2019.39456, https://www.yonetimkurulundakadin.org /rapor/34/women-on-board-turkey-2019-7th-annual-report. adresinden alındı.
• Ararat, M. & Yurtoğlu. B. B. (2006). Yönetişim ve küresel rekabet. Yönetim Araştırmaları Dergisi. 6(1-2).
• Aras, G. & Crowther, D. (2009). A Handbook of corporate governance and social responsibility. UK: MPG Books Group.
• Argüden, Y. (2009). Boardroom secrets: Corporate governance for quality of life. London: Palgrave Macmillan.
• Arslan, Ö., Karan, M.B. & Ekşi, C., (2010). Board structure and corporate performance. Managing Global Transitions: International Research Journal, 8(1), 3-22.
• Arslantaş, C.C. & Fındıklı, A.M., (2010). İMKB-50’de yer alan şirketlerin yönetim kurulu yapılanmaları. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 39(2), 258-275.
• Bilimoria, D. & Piderit, S. K., (1994). Board committee membership: Effects of sex-based bias. Academy of Management Journal. 37(6), 1453–1477.
• Cadbury, A. (1992). Committee on the financial aspects of corporate governance. Gee, London.
• Carter, D.A., D’Souza, F., Simkins, B.J. & Simpson, W.G. (2010). The gender and ethnic diversity of US boards and board committees and firm financial performance. Corporate Governance; An International Review. 18(5), 396-414.
• Çakalı, K. R. (2021). Türkiye’de kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelendirmesi. İstanbul: Hiperyayın, ebook, e- ISBN: 978-625-7402-78-1).
• Demir, E. E. (2016). Anonim şirket yönetim kurulu bünyesinde oluşturulan komiteler (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Doğrusoy, M. (2016). TKYD Raporu: BIST şirketlerinde yönetim kurulları yapısı. Kurumsal Yönetim Dergisi, 31(Yaz), 26-30.
• Düztaş, S., (2008). Corporate Governance: The effects of board characteristics, ınformation technology maturity, and transparency on company performance (Doktora tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Eisner, B.A., Dess, G. G. & Lumpkin, G.T. (2010). Strategic management: Creating competitive advantages (Fifth Edition). McGraw-Hill Irwin.
• Erdoğan, D. Ç. (2015). Kurumsal yönetim endeksinin (XKURY) FİRMA finansal performansına etkisi: BİST 100 üzerine bir araştırma (Doktora tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Erişmiş, A. (2013). Yönetim kurulu yapısının BIST şirketlerinin performansı üzerine etkisi (Doktora tezi). Kahramanmaraş Çukurova Üniversitesi. Kahramanmaraş.
• Kılıç, M. (2014). Yönetim kurulu yapısının işletme performansına etkisi: Türkiye’de bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 16(3), 33 -56.
• Kılınç, E. (2016). İşletmelerde yönetim kurulu üye özelliklerinin yönetim kurulu performansına etkisi (Doktora tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Koçel, T. (2003). İşletme yöneticiliği yönetim ve organizasyon, organizasyonlarda davranış. Klasik-modern-çağdaş ve güncel yaklaşımlar. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Liu, Y., Wei, Z., & Xie, F. (2014). Do women directors ımprove firm performance in China?. Journal of Corporate Finance, (28),169–184, https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2013.11.016.
• Tekbaş, M. Ş. & Güzeldere, H. (2015). Halka açık şirketlerde kurumsal yönetim ve etkileri. Ekonomi, Finansman ve Muhasebe Dergisi. 2(1), 1-17.
• Tufan, H. & Ege, İ. (2021). Kurumsal yönetim ilkelerinin finansal performansa etkisi: Panel veri analizi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü e-Dergisi, 4(2), 41-57.
• Tuzcu, A. (2004). Halka açık şirketlerde kurumsal yönetim anlayışı: İMKB-100 örneği. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Türkmen, S. (2020). Finansal başarısızlık ile kurumsal yönetim arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine ampirik bir araştırma. International Academic Journal (Econder). 4(1), 116 -141.
• TÜSİAD. (2002). Kurumsal yönetim en iyi uygulama kodu: Yönetim kurulunun yapısı ve işleyişi. İstanbul: TÜSİAD. Yayın No. TÜSİAD-T/ 2002-12/336.
• Yavuz, M. (2013). Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeliği için aranan şartlar. İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Mali Çözüm Dergisi, (117), 147-154.
• Zabria,S.M., Ahmadb, K., & Wahc, K. K. (2016). Corporate governance practices and firm performance: Evidence from top 100 public listed companies in Malaysia. Procedia Economics and Finance, (35), 287 -296.
• Wheelen, T. L. & Hunger, J. D. (2010). Strategic management and business policy (Twelfth edition). Prentice-Hall. New Jersey.
• 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu (2011). T.C. Resmi Gazete (rega.gov.tr). Tarih/Sayı: 14.02.2011/27846.
• İç Denetim Terimler Sözlüğü. (2019). https://www.tide.org.tr/file/documents/pdf/IcDenetimTerimlerSozlugu.pdf adresinden alındı. (Erişim tarihi, 11.11.2021).
• OECD Kurumsal Yönetim İlkeleri. (2005). Kurumsal yönetim derneği ekonomik işbirliği ve kalkınma örgütü kurumsal yönetim ilkeleri. Yayın No:.KYD-Y/2005-01-01. İstanbul, http://www.tkyd.org/files/downloads/ faaliyet_alanlari/yayinlarimiz/tkyd_yayinlari/oecd2004.pdf adresinden alındı. (Erişim tarihi, 21.10.2021).
• Kurumsal Yönetim Tebliği (II-17.1). (2014). https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=19225& mevzuatTur =Teblig&mevzuatTertip=5 adresinden alındı. (Erişim tarihi: 21.10.2021).