VAKIF ÜNİVERSİTELERİNİN EĞİTİM SÜRECİNİN RİSK ODAKLI İÇ DENETİMİ: BİR RİSK- KONTROL MATRİSİ ÖNERİSİ

Yıl 2024, Sayı: 30, 82 - 98, 30.08.2024

Zehra Fırat , Murat Görmen

https://doi.org/10.58348/denetisim.1462253

Öz

Vakıf üniversitelerinin eğitim sistemi, stratejik yönetimin uyguladığı üst düzey vizyon belgelerinin şekillendirdiği bir süreçtir ve farklı riskler içermektedir. Amaçlara uygun eğitim ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik plan ve programlar üniversite birimlerinin ortak çalışmalarıyla oluşturulur ve kaynakların ayrılması ile yürütülür. Her yıl eğitime tahsisli mali ve mali olmayan sınırlı kaynakların etkin, ekonomik ve verimli kullanılması; eğitim kurumunun sürekliliği bakımından önemlidir. Kurumsal süreçlerin doğru şekilde işletilmesi ve kaynakların amaçlar doğrultusunda kullanılmasını sağlamak üzere üniversitelerde risk yönetim sistemlerinin geliştirilmesine iç denetim birimlerinin önemli katkılar sağlayabileceği aşikardır. Bu çalışmanın amacı; üniversitelerin risk odaklı bir yaklaşımla eğitim-öğretim sürecini etkin bir şekilde denetleyebileceklerini ortaya koymak ve bir risk-kontrol matrisi modeli oluşturarak iç denetim fonksiyonunun sisteme katkısını göstermektir. Bu çalışmada; doküman analizi yöntemiyle, uluslararası uygulamalardan da yararlanılarak üniversitelerin eğitim-öğretim süreçlerinin nasıl denetlendiği, risk odaklı iç denetim yaklaşımı ve bu yaklaşımın eğitim süreçlerinin denetiminde nasıl uygulandığı incelenmiştir. Risk odaklı iç denetim yaklaşımıyla üniversitelerin eğitim-öğretim süreçlerine yönelik riskleri ve kontrolleri tespit edilmiş ve bu kontrollerin nasıl uygulanacağı, test edileceği açıklanmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda vakıf üniversitelerinde yapılacak eğitim-öğretim süreci denetiminde uygulanabilecek bir risk kontrol matrisi önerisi sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

iç denetim, risk yönetimi, risk-kontrol matrisi, vakıf üniversiteleri

Destekleyen Kurum

Ostim Teknik Üniversitesi

Teşekkür

Bu makalenin yazım aşamasında, hayatını kaybeden Sayın Dr. Murat GÖRMEN' e minnettarlığımı borç bilir, ailesine sabırlar dilerim. Çalışmanın sonuçlandırılması hususunda desteklerini esirgemeyen Sayın Prof.Dr. Mustafa POLAT hocama sonsuz teşekkürler.

RISK-FOCUSED INTERNAL AUDIT OF THE EDUCATION PROCESS OF FOUNDATION UNIVERSITIES: A RISK-CONTROL MATRIX PROPOSAL

Öz

The education system of foundation universities is a process shaped by high-level vision documents implemented by strategic management and involves different risks. Plans and programs to meet educational needs in line with the objectives are created with the joint work of university units and carried out by allocating resources. Effective, economical and efficient use of limited financial and non-financial resources allocated to education each year; It is important for the continuity of the educational institution. It is obvious that internal audit units can make significant contributions to the development of risk management systems in universities to ensure that institutional processes are operated correctly and resources are used in line with the objectives. The purpose of this study; To demonstrate that universities can effectively supervise the education and training process with a risk-oriented approach. To demonstrate the contribution of the internal audit function to the system by creating a risk-control matrix model. In this study; Using the document analysis method and international practices, how the education and training processes of universities are audited, the risk-oriented internal audit approach and how this approach is applied in the audit of educational processes are examined. With the risk-focused internal audit approach, the risks and controls of universities regarding education and training processes have been identified and how these controls will be implemented and tested has been explained. As a result of the evaluations, a risk control matrix proposal that can be applied in the education-training process audit at foundation universities is presented.

Anahtar Kelimeler

internal audit, risk management, risk-control matrix, foundation universities

Kaynakça

• Abdolmohammadi, M. J., Burnaby, P. ve Hass, S. (2006). A Review of the Common Body of Knowledge (CBOK) Studies in Internal Auditing and An Overview of the Global CBOK 2006. Managerial Auditing Journal, 21(8), 811-821.
• Akyüz, Y.(2013). Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000- M.S. 2013. Ankara, Pegem Akademi.
• Altunyayla, N. (2014). Türkiye’de Dünden Bugüne Eğitim Müfettişliği. Ankara, Eğitimiş Kültür Yayınları.
• Aydın, M. (2007). Çağdaş Eğitim Denetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi, 5. Baskı.
• Bağçivan, E. (2011). Üniversitelerde Eğitim Öğretimin Denetimi (Bir Model Önerisi), (Yayımlanmamış Y.L.Tezi) Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bernard, J.M. (2010), Special Issue on Clinical Supervision: A Reflection Numéro spécial sur le thème de la supervision clinique: Réflexions. Canadian Journal of Counselling, 44(3), 238-245.
• Black, A.L., Bailey, C.L. ve Bergin, J.J. (2011), Status of Clinical Supervision Among School Counselors in Southeast Georgia, Georgia School Counselors Association Journal, 18(1), 12-19.
• Campbell, M., Adams, G. W., Campbell, D. R. ve Rose, M. P. (2006). Internal Audit Can Deliver More Value. Financial Executive, January/February, 44-47.
• Cano, E.V. ve Garcia, L.S. (2013), Ict Strategies and Tools for the Improvement of Instructional Supervision, The Virtual Supervision, TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 12(1), 77-87.
• Castanheira, N., Rodrigues, L.L. ve Craig, L. (2010), “Factors associated with the adoption of risk-based internal auditing”, Managerial Auditing Journal, 25(1), 79-98.
• Chapman, C. ve Ward, S. (2003). Project Risk Management: Processes, Techniques and Insights. 2nd Edition. England: John Wiley & Sons.
• Coetzee, P. ve Lubbe, D. (2014), “Improving The Efficiency And Effectiveness Of Risk-Based İnternal Audit Engagements”, International Journal of Auditing, 18 (2), 115- 125.
• Cooper, D. F., Grey, S., Raymond, G. ve Walker, P. (2005). Project Risk Management Guidelines Managing Risk in Large Projects and Complex Procurements. Broadleaf Capital International. John Wiley & Sons Ltd.
• Çelik, Z. ve Gür, B. S. (2014). “Yükseköğretim Sistemlerinin Yönetimi ve Üniversite Özerkliği: Küresel Eğilimler ve Türkiye Örneği”, Yükseköğretim ve Bilim, 4(1), 18-27. DOI: 10.5961/jhes.2014.085
• Çınar, A. (2015). Okullarda Yapılan İdari Denetimlerin Okul Yöneticilerine Göre Etkililik Düzeyi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Doğramacı, İ. (2007). Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim Yönetimi. Ankara: Meteksan Yayıncılık, 1-40.
• Drogalas, G., Petridis, K., Petridis, N. ve Zografidou, E. (2020), “Valuation Of The İnternal Audit Mechanisms İn The Department Of Support For The Collective Bodies Of The Local Government Organizations Using Mathematical Programming”, Annals of Operations Research, https://doi.org/10.1007/s10479-020-03537-4.
• Erkılıç, T. A. (2022). Türkiye’de Yükseköğretim ve Yönetimi Yaklaşımlar, Görüşler ve Yorumlar, (1. Baskı), Anı Yayıncılık, Ankara.
• Erlina, D. R. P., Sopanah, A., Putri, D. R. ve Muda, I. (2018). Model of Successful Risk Based Internal Audit Implementation in Regencies/Cities in North Sumatera. International Journal of Civil Engineering and Technology, 9(9), 615-627
• Fidan, N. (1985). Okulda Öğrenme ve Öğretme. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Fielden, J. (2008). Global Trends in University Governance, The World Bank, Washington,DC,
• Gibson, M. S. (2003). Is Corporate Governance Ineffective in Emerging Markets? Journal of Financial and Quantitative Analysis, 38(1), 231-250.
• Glikman C. D. ve Ross-Gordon J. M.(2014). Denetim ve Öğretimsel Liderlik (Gelişimsel bir yaklaşım),(Esmahan Ağaoğlu, Mualla Bilgin Aksu, Anı, Çev.)
• Göker, S. ve Gündüz, Y. (2017). Eğitim Denetimi Sürecinde Hesap Verilebilirlik Ve Şeffaflık Uygulamaları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 83-93.
• Gray, C. ve Larson, E. (2005). Project Management: The Complete Guide for Every Manager. 2nd Edition. McGraw Hill Publishing Company.
• Gustafsson, J. E., Ehren, M. C. M., Conyngham, G., McNamara, G., Altrichter, H., ve O’Hara, J. (2015). From İnspection To Quality: Ways İn Which School İnspection İnfluences Change İn Schools. Studies İn Educational Evaluation, 47, 47-57.
• Hafizah, N.Z.A. (2017), “Factors influencing the implementation of risk-based auditing” Asian Review of Accounting, 25(3), 361-375.
• Hopkins, P. (2017). Fundamentals of Risk Management, Understanding, Evaluating and Implementing Effective Risk Management.4th Edition, Kogan Page Limited.
• Hopkins, A. (2017). Risk Analysis and Risk Management in Organizations. New York: Routledge.
• Hulett, D. (2012). Integrated Cost-Schedule Risk Analysis. Gower Publishing Ltd.
• İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. (2006).
• İDKK (2013). Kamu İç Denetim Rehberi. İç Denetim Koordinasyon Kurulu.
• Kagermann, H., Kinney, W., Küting, K. ve Weber, C-P. (2008). Internal Audit Handbook Management with the SAP- audit Roadmap. Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag.
• Karabiber, U., ve Yaslidağ, B. (2019). Vakıf Üniversitelerinde İç Denetim Mekanizmasinin İncelenmesi. Journal of International Social Research, 12(62).
• Kasapçopur, A. (2007). Avrupa Birliği Ülkelerinde Eğitim Denetimi. Teftiş Kurulu Başkanlığı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• KİKR. (2014). Kamu iç kontrol rehberi. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü.
• Kirogo, F. K., Ngahu, S. ve Wagoki, J. (2014). Effect of Risk-Based Audit on Financial Performance: A Survey of Insurance Companies in Nakuru Town, Kenya. IOSR Journal of Business and Management, 16 (10), 84–91.
• Kordova, S. ve Fridkin, S. (2021). Risk Management for Defense SoS in a Complex, Dynamic Environment. Sustainability, 13, 1789. https:// doi.org/10.3390/su13041789.
• Koutopis, A. G. ve Tsamis, A. (2009). Risk-based Internal Auditing within Greek Banks: A Case Study Approach. Journal Management Governance, 13(1-2), 101-130.
• Kunkel, J. (2004). The Changing Role of Internal Audit.Chain StoreAge, September,4-5.
• Levine, D.U., ve Lezotte, L.W. (1990) Unusually Effective Schools.A Review and Analysis of Resourch and Practice, National Center for Effective Schools Research and Development.,30.
• Lois, P., Drogalas, G., Karagiorgos, A. ve Tsikalakis, K. (2020), “The contribution of internal audit in the digital era. Opportunities, risks and challenges”, EuroMed Journal of Business, https://doi.org/10.1108/EMJB-07-2019- 0097.
• Mcinnis, A. (2001). The New Engineering Contract: A Legal Commentary. London: Thomas Telford Publishing.
• Moeller, R. (2009). Brink’s Modern Internal Auditing A Common Body of Knowledge Seventh Edition. John Wiley & Sons.
• Mohanty, J. (2008). Educational administration supervision and school management. New Delhi: Deep & Deep Publications
• Pelletier, J. (2008). Adding Risk Back into the Audit Process: Risk Assessment Results Can Help Focus Internal Audit Efforts on the Areas that Need Them Most. Internal Auditor, 65(4), 73.
• Perrot, E.(1982). Effective Teaching, A Pratical Quide to Improving Your Teaching. New York: Longman Inc.
• Pickett, S. (2010). The Internal Auditing Handbook Third Edition. A John Wiley and Sons Ltd. Publication.
• Power, M. (2008), Organized Uncertainty: Designing a World of Risk Management, OUP Catalogue.
• Range, B., Duncan, H. ve Hvidston, D. (2013), How Faculty Supervise and Mentor Preservice Teachers: Implications for Principal Supervision of Novice Teachers, NCPEA International Journal of Educational Leadership Preparation, 8(2), 43-58.
• Reaves, J.L. (1993). Improving Campus Performance, Advances in Educational Productivity. London: Vol. 3, TAI Pers Inc., 243.
• Rehber, E. (2002), Yükseköğretimde Kalite sorunu ve Akreditasyon. Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayını.
• Sheehan, N. (2010), “A risk-based approach to strategy execution”, Journal of Business Strategy, 31(5), 25-37.
• Shen, G., Feng, J. ve Xu, K. (2008). Identification of Essential Risk Factors in Software Projects by using an ‘Information Content’ based Reasoning Approach; Computing and Information Systems Journal 12(2); 29-36.
• Sihag, V., & Rijsdijk, S. A. (2019). Organizational Controls and Performance Outcomes: A Meta-Analytic Assessment and Extension. Journal of Management Studies, 56(1), 91–133. https://doi.org/10.1111/joms.12342)
• Sobel, P. J., Anderson, U. L., Head, M. J., Ramamoorti, S., Riddle, C. ve Salamasick, M. (2017). Internal Auditing (Assurance & Advisoy Services). Florida: The Institute of Internal Auditors Research Foundation. 4th Edition.,38.
• Stamatis, D. H. (2003). Failure Mode and Effect Analysis: FMEA from Theory to Execution. ASQ Quality Press; 2 nd Edition.
• Stringfield, S., ve Teddlie, C. (1988) A Time to Summerize: The Luisiane School Effectiveness Study. Educational Leadership, 46(2), 43–49.
• Süngü, H. (2005). Fransa, İngiltere ve Almanya Eğitim Denetimi Sistemlerinin Yapı ve İşleyişi. Milli Eğitim Dergisi, Yıl 33, Sayı 167.
• T.C. Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü Esas No:2017/202, Karar No: 2017/250, Karar: 10.04.2017
• Thakral, S. (2015). The Historical Context of Modern Concept of Supervision. Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies, 6 (1), 79-88.
• TİDE (2017). Uluslararası Merkezi Uygulama Çerçevesi. Türkiye İç Denetim Enstitüsü.
• Tomal, D. R., Wilhite R. K., Phillips, B. J., Simss, P. A. ve Gibson, N. P. (2015). Supervision and Evaluation for Learning and Growth. London: Rowman and Littlefield.
• Tyler, R. W. (1949). Basic Principle of Curriculum and Instruction. Chicago: University of Chicago Press, 4.
• Uçacak, K. (2023). Yükseköğretim kurulunun uyguladığı performans denetiminin üniversitelerin akademik performansına etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 41 (4), 715-739
• Vadasi, C., Bekiaris, M. ve Andrikopoulos, A. (2020), “Corporate Governance And İnternal Audit: An İnstitutional Theory Perspective”, Corporate Governance: The İnternational Journal Of Business İn Society, 20(1), 175-190.
• Vanhoof, J. ve Petegem, P. V. (2007). Matching İnternal And External Evaluation İn An Era Of Accountability And School Development: Lessons From A Flemish Perspective. Studies İn Educational Evaluation, 33, 101-119.
• Wallace, M.J.D., Wilcoxon, S.A. ve Satcher, J. (2010), Productive and Nonproductive Counselor Supervision.
• Wanzare, Z. ve Costa, J. (2000). Supervision and staff development: overview of the literatüre. National Assosiation of Secondary School Principals Buletin ProQuest Education Journals, 84(618), 47-54.
• Yeşiltaş, M., & Öztürk, Y. (2000). Öğretim Elemanlarının Ders Vermedeki Başarılarının Değerlendirilmesi Sisteminin Türk Kamu Üniversitelerinde Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 156-165.
• Younas W., Farooq M., Rehman F. K., Zreen A. 2018. The Impact of Training and Development on Employee Performance. IOSR Journal of Business and Management (IOSR-JBM) e-ISSN: 2278-487X, p-ISSN: 2319-7668. 20( 7), 15
• YÖK. (2007). Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi. Ankara: Meteksan A.Ş. Yayın No: 2007-1. ISBN: 978-975-7912-32-3.
• İNTERNET KAYNAKLARI
• Institute of Internal Auditors Research Foundation (IIARF, 2013). Closing The Gaps In Third Party Risk Management. Defining A Larger Role For İnternal Audit, cdn.cfo.com/content/uploads/2013/crow,IAA-study.pdf. Erişim Tarihi: 12/4/2022.
• Aydın, İ. (2011). Öğretmenlik Meslek Etiği. http://inayetaydin.blogspot.com /2011/09/ogretmenlik-meslek-etigi.html. Erişim Tarihi: 02.06.2022.
• COSO. (2004). Enterprise Risk Management- Integrated Framework, Application Techniques. https://www.coso.org. Erişim tarihi: 11.10.2022.
• Griffiths, D. (2006). Risk Based Internal Auditing: An Introduction. www.internalaudit.biz. Erişim tarihi: 12.12. 2022.
• www.harvard.edu.tr, Erişim Tarihi:20.03.2023
• https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/anayasa/, Erişim Tarihi: 25.05.2024
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2547&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5, Erişim Tarihi: 25.05.2024