PUBLIC DISCLOSURE OF INTERNAL AUDIT REPORTS IN THE PUBLIC SECTOR: AN EVALUATION IN THE CONTEXT OF STATE UNIVERSITIES

Yıl 2025, Sayı: 33, 127 - 145, 03.09.2025

Mert Kazan , Tolga Demirbaş

Öz

In this study, the issue of sharing audit reports prepared by internal audit units, which add value to the management by providing assurance or consultancy for the processes, activities and transactions of institutions, with the public in terms of citizens' right to information was investigated. By examining the current legislation, standards, and the situation in practice, the main objective of the study is to answer the questions “Should audit reports be shared with the public?” or “To what extent should they be shared?” and to outline a general framework in this regard. In this context, the necessity of report sharing has been evaluated by examining both the legislation and international and public internal audit standards. As a sample, the internet pages of the internal audit units of 93 Turkish state universities, which currently have internal auditors, were scanned, and it was investigated whether audit reports and unit activity reports were published. Additionally, the internal audit information in the administrative activity reports was analyzed. The article also evaluates the risks associated with sharing internal audit reports. The research found that there is no explicit provision in international and public internal audit standards or internal audit legislation requiring reports to be shared with the public; sharing all audit information carries certain risks both from the administration’s perspective and in terms of the internal audit’s effectiveness within the institution. Consequently, we understood that reports containing internal audit information do not provide citizens with reasonable or sufficient access to information. It has been concluded that while the complete sharing of all audit reports carries institutional risks, citizens also have the right to access audit information to a reasonable extent under the right to information. As a result, it has been recommended that not all internal audit reports be fully published; instead, an “annual summary report of internal audit” containing findings from the completed monitoring period and formatted as determined by the Internal Audit Coordination Board should be published. Any potentially risky information in the aforementioned report should be controlled by senior management, the head of the internal audit unit, and, if necessary, by subject matter professionals.

Anahtar Kelimeler

Internal Audit , Audit Report , Transparent Management in Public Sector , Fiscal Transparency , State Universities

KAMU SEKTÖRÜNDE İÇ DENETİM RAPORLARININ KAMUOYUYLA PAYLAŞIMI: DEVLET ÜNİVERSİTELERİ BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Çalışmada kurumların süreç, faaliyet ve işlemlerine güvence vererek ya da danışmanlık sağlayarak yönetime değer katan iç denetim birimlerince hazırlanan denetim raporlarının vatandaşın bilgi edinme hakkı yönünden kamuoyuyla paylaşılması hususu araştırılmıştır. Yürürlükteki mevzuat, standartlar ve uygulamadaki durum değerlendirilerek “denetim raporları kamuoyuyla paylaşılmalı mı?” ya da “ne ölçüde paylaşılmalı?” sorularına cevap bulunması ve genel bir çerçeve çizilmesi çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu doğrultuda hem mevzuat hem de uluslararası ve kamu iç denetim standartları incelenerek rapor paylaşımının gerekliliği değerlendirilmiştir. Örneklem olarak devlet üniversiteleri alınarak hâlihazırda iç denetçisi bulunan 93 devlet üniversitesinin iç denetim birimlerinin internet sayfaları taranmış, denetim raporları ve birim faaliyet raporlarının yayımlanıp yayımlanmadığı araştırılmış, ayrıca idare faaliyet raporlarındaki iç denetim bilgileri analiz edilmiştir. Makalede denetim raporlarının paylaşımına ilişkin riskler de değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda uluslararası ve kamu iç denetim standartları ile iç denetim mevzuatında raporların kamuoyuyla paylaşılması gerektiğine yönelik açık hüküm bulunmadığı; denetim bilgilerinin paylaşılmasının hem idare açısından hem de iç denetimin kurum içi etkinliği açısından belirli riskler barındırdığı buna bağlı olarak da iç denetim bilgilerini içeren raporların vatandaşın makul/yeterli düzeyde bilgi edinebileceği şekilde olmadığı anlaşılmıştır. Tüm denetim raporlarının tamamen paylaşımının kurumsal riskler barındırmakla birlikte vatandaşın bilgi edinme hakkı kapsamında denetim bilgilerini makul düzeyde görme hakkının da bulunduğu kanaatine varılmıştır. Sonuç olarak tüm iç denetim raporlarının tamamen yayımlanmaması; izleme dönemi tamamlanan bulguların yer aldığı ve formatının İç Denetim Koordinasyon Kurulunca belirlendiği “iç denetim yıllık özet raporu” yayımlanması; söz konusu raporda açıklanması halinde risk oluşturabilecek bilgilerin üst yönetici, iç denetim birimi başkanı/sorumlusu ve gerekli görülmesi halinde alanında uzman personelce kontrol altına alınması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İç Denetim , Denetim Raporu , Kamuda Saydam Yönetim , Mali Saydamlık , Devlet Üniversiteleri

Kaynakça

• Ackermann, C., Marx, B., & Fourie, H. (2016). Internal audit disclosures in annual reports of metropolitan municipalities in South Africa. Journal of Governance and Regulation, 5(1), 43–50. https://doi.org/10.22495/jgr_v5_i1_p6
• Anojan, V. (2022). Factors affecting internal audit reporting on public sector in Sri Lanka. Journal of Accounting and Business Education, 6(2), 22–33.
• Ball, C. (2009). What is transparency. Public Integrity, 11(4), 293–307. https://doi.org/10.2753/PIN1099-9922110400
• Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, Kanun No. 4982 (2003). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4982.pdf
• Bilgi Edinme Hakkı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik (2004). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.20047189.pdf
• Blanton, T. (2002). The world’s right to know. Foreign Policy, 131(50). https://doi.org/10.2307/3183417
• Bovens, M. (2007). Analysing and assessing accountability: a conceptual framework. European Law Journal, 13(4), 447-468.
• Bugaric, B. (2004). Openness and transparency in public administration: challenges for public law. Wisconsin International Law Journal, 22(3), 483–521.
• Callahan, K. (2007). Elements of effective governance: measurement, accountability and participation (1 edition). CRC Press: Taylor & Francis Group.
• Ekmekçi, M. (2021). 5018 sayılı kamu mali yönetimi ve kontrol kanunu kapsamında iç denetim faaliyetinde şeffaflık (uygulamada ortaya çıkan sorunlar ve çözüm önerileri (Doktora tezi), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Ekmekçi, M. (2022). 5018 sayılı kamu mali yönetimi ve kontrol kanunu kapsamında iç denetim faaliyetinde şeffaflık (uygulamada ortaya çıkan sorunlar ve çözüm önerileri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Eremia, V. (2015). An evolving analysis of disclosure and transparency level within the pale of public internal audit activity reports. Audit Financiar, 13(127), 107–116.
• Erkkilä, T. (2020). Transparency in public administration. in Oxford. Research Encyclopedia of Politics. https://oxfordre.com/politics/display/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefore-9780190228637-e-1404
• GIFT. (2013). High-level principles on fiscal transparency, participation and accountability. GIFT. https://fiscaltransparency.net/gift-principles/
• Gök, M., & Akar, S. (2014). Türkiye’de kamu denetim birimlerinde saydamlık uygulamalarının genel bütçeli kuruluşlar açısından değerlendirilmesi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(4), 43-69.
• Goodson, S., & Brown, S. (2012). Rehber uygulama: kamu sektöründe iç denetim raporunun şeffaflığı. Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü. https://www.tide.org.tr/uploads/Ic_Denetim_Raporunun_Seffafligi.pdf
• Havens, H. S. (1996). The role of internal auditing in management control systems in government: a United States perspective. in management control in modern government administration: some comparative practices (ss. 118–138). OECD.
• Heald, D. (2012). Why is transparency about public expenditure so elusive? International Review of Administrative Sciences, 78(1), 30–49. https://doi.org/10.1177/0020852311429931
• Hughes, O. E. (2003). Public management and administration: an introduction (Third edition). Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-1-349-26896-2
• İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, 12.07.2006 Tarih ve 26226 sayılı Resmî Gazete (2006). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.200610654.pdf
• İç Denetim Koordinasyon Kurulu. (2013). Kamu iç denetim rehberi (No. Versiyon 1.0). Maliye Bakanlığı.
• İç Denetim Koordinasyon Kurulu. (2017). Kamu iç denetim standartları. Hazine ve Maliye Bakanlığı. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/kamu_ic_denetim_standartlari.pdf
• İç Denetim Koordinasyon Kurulu. (2024). 2023 Yılı kamu iç denetim genel raporu. Hazine ve Maliye Bakanlığı. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2024/11/2023-Yili-Kamu-Ic-Denetim-Genel-Raporu-Son.pdf
• IMF. (1998). Code of good practices on fiscal transparency. IMF. https://www.imf.org/external/pubs/ft/history/2012/pdf/4d.pdf
• IMF. (2007). Code of good practices on fiscal transparency. IMF. https://www.imf.org/external/np/pp/2007/eng/051507c.pdf
• IMF. (2019). Fiscal transparency code. IMF. https://www.imf.org/external/np/fad/trans/Code2019.pdf
• Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları İle Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, 22.04.2021 Tarih ve 31462 Resmî Gazete (2021). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210422-39.pdf
• Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Kanun No. 5018 (2003). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5018&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, Kanun No. 6698 (2016). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6698.pdf
• Liston-Heyes, C., & Juillet, L. (2020). Burdens of transparency: An analysis of public sector internal auditing. Public Administration, 98(3), 659–674. https://doi.org/10.1111/padm.12654
• Marín, J. M., & Castilla, S. R. (2013). Open governance standards: standards to promote citizen empowerment and participation. Transparency International. https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/kproducts/TI_open_governance_standards.pdf
• Mitchell, P. (2000). Voters and their representatives: Electoral institutions and delegation in parliamentary democracies. European Journal of Political Research, 37(3), 335–351.
• OECD. (1999). European principles for public administration (Sigma papers no. 27). OECD. https://doi.org/10.1787/5kml60zwdr7h-en
• OECD. (2016). Open government: the global context and the way forward. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264268104-en
• OECD. (2017). Recommendation of the council on public integrity (OECD Legal Instruments No. OECD/LEGAL/0435). https://legalinstruments.oecd.org/en/instruments/OECD-LEGAL-0435
• Riegner, M. (2017). Access to ınformation as a human right and constitutional guarantee. a comparative perspective. Verfassung in Recht Und Übersee, 50(4), 332–366. https://doi.org/10.5771/0506-7286-2017-4-332
• Sakka, O. (2023, October 26). The black box of internal auditing in Canada’s public sector. Sprott School of Business. https://sprott.carleton.ca/2023/the-black-box-of-internal-auditing-in-canadas-public-sector/
• Shiburi, K. S. (2021). Internal audit disclosures by schedule two South African state-owned entities [University of Johannesburg]. https://hdl.handle.net/10210/501454
• Strøm, K. (2000). Delegation and accountability in parliamentary democracies. European Journal of Political Research, 37(3), 255–289. https://doi.org/10.1111/1475-6765.00513
• The Institute of Internal Auditors. (2025). Global internal audit standards. https://www.theiia.org/en/standards/2024-standards/global-internal-audit-standards/
• The International Civil Aviation Organization (ICAO). (2024). Policy on public disclosure of internal audit and evaluation reports. https://www.icao.int/secretariat/SecretaryGeneral/OfficeOfInternalOversight/Documents/Policy%20on%20Public%20Disclosure%20of%20Internal%20Audit%20and%20Evaluation%20Reports.pdf
• Türk Dil Kurumu. (2024). Türk Dil Kurumu sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/
• Turner, B., & Horne, S. (2020). Effective internal auditing in the public sector—a good practice guide. The Institute of Internal Auditors Australia. https://www.iianz.co.nz/download/157379/Effective%20Internal%20Auditing%20in%20the%20Public%20Sector.pdf
• Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü. (2012). Uluslarararası iç denetçiler enstitüsü (IIA) iç denetim mesleki uygulamaları için uluslararası standartları genel muhasebe ofisi kamu kesimi denetim standartları (goverment accountability office goverment audit standards) (GAGAS) karşılaştırma (2nd ed.). Türkiye İç Denetim Enstitüsü. https://www.tide.org.tr/uploads/IIA_vs_GAGAs.pdf
• Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü. (2017). Mesleki uygulama çerçevesi kapsamında uluslararası iç denetim standartları (standartlar). Türkiye İç Denetim Enstitüsü. https://www.tide.org.tr/file/documents/pdf/UMUC-2017-updated.pdf
• Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü. (2024). Uluslararası iç denetim standartları. Türkiye İç Denetim Enstitüsü. https://www.tide.org.tr/file/documents/pdf/2024-7726-GUI-Global-IA-TURKCE.pdf
• Wamsley, L. (2023, June 15). The federal transparency tool. Internal Auditor. https://internalauditor.theiia.org/en/articles/2023/june/the-federal-transparency-tool/
• Weeramantry, C. G. (1994). Access to information: A new human right. The right to know. Asian Yearbook of International Law, 4, 99–125.
• Yaman, A. (2020). Türkiye’de üniversite yönetiminin performans saydamlığının sağlanmasında denetim uygulamalarının değerlendirilmesi. Denetişim Dergisi, 10(20), 69–77.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
•   İnternet Kaynakları
• United Nations. (2013). Guidelines On Open Government Data for Citizen Engagement. United Nations. https://digitallibrary.un.org/record/3907402. (Erişim Tarihi, 04 Ocak 2025).
• United Nations General Assembly. (1946). Calling of an International Conference on Freedom of Information. United Nations. https://digitallibrary.un.org/record/209774?v=pdf. (Erişim Tarihi, 04 Ocak 2025).
• World Trade Organization. (2012). Agreement on Government Procurement 2012. World Trade Organization. https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/rev-gpr-94_01_e.pdf. (Erişim Tarihi, 04 Ocak 2025).
• United Nations. (2025a). Internal Audit Reports | Office of Internal Oversight Services. United Nations. https://oios.un.org/audit-reports. (Erişim Tarihi, 09 Ocak 2025).
• United Nations. (2025b). Office of Internal Oversight Services. https://oios.un.org/. (Erişim Tarihi, 09 Ocak 2025).
• United Nations Development Programme. (2024). Audit Public Disclosure | UNDP. https://audit-public-disclosure.undp.org/. (Erişim Tarihi, 09 Ocak 2025).
• United Nations Development Programme. (2025). Disclosure of internal audit reports. UNDP. https://www.undp.org/accountability/audit/disclosure-internal-audit-reports. (Erişim Tarihi, 09 Ocak 2025).
• United Nations Development Programme Office of Audit and Investigations. (2025). Charter of the Office of Audit and Investigations I OAI Charter (signed 10 Oct 2012). United Nations. https://www.un-redd.org/sites/default/files/2021-10/OAI%20Charter%20%28signed%2010Oct2012%29.pdf. (Erişim Tarihi, 09 Ocak 2025).
• Canada Revenue Agency. (2022, March 21). Internal Audit and Program Evaluation [Program results]. https://www.canada.ca/en/revenue-agency/programs/about-canada-revenue-agency-cra/internal-audit-program-evaluation.html. (Erişim Tarihi, 11 Ocak 2025).
• Government of Canada. (2025, January 7). Home—Canada.ca. https://www.canada.ca/en.html. (Erişim Tarihi, 11 Ocak 2025).
• Ministry of Finance Internal Audit & Advisory Services. (2024, July 21). Internal audits for government & broader public sector—Province of British Columbia. Province of British Columbia. https://www2.gov.bc.ca/gov/content/governments/services-for-government/internal-corporate-services/internal-audits. (Erişim Tarihi, 11 Ocak 2025).
• Croydon Council. (2025). Internal Audit Reports | Croydon Council. https://www.croydon.gov.uk/council-and-elections/budgets-and-spending/reports-and-reviews/internal-audit-reports. (Erişim Tarihi, 12 Ocak 2025).
• Texas City of Fort Worth. (2025). Internal Audit. https://www.fortworthtexas.gov/departments/internal-audit. (Erişim Tarihi, 12 Ocak 2025).
• The City of Edinburgh Council. (2025). 2023/24 Internal Audit Annual Report and Opinion. https://www.edinburgh.gov.uk/downloads/file/35734/2023-24-internal-audit-annual-report-and-opinion. (Erişim Tarihi, 12 Ocak 2025).
• Virginia Fairfax County. (2025). 2024 Reports | Internal Audit. https://www.fairfaxcounty.gov/internalaudit/2024-reports. (Erişim Tarihi, 12 Ocak 2025).