Türkiye ve Avustralya Sosyal Bilgiler 5. Sınıf Öğretim Programlarının Değerler Eğitimi Bağlamında Karşılaştırılması

Yıl 2021, Sayı: 51, 304 - 326, 30.06.2021

Saadet Aylin Yağan

https://doi.org/10.53444/deubefd.849735

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye ve Avustralya 5. sınıf sosyal bilgiler öğretim programlarının değerler eğitimi bağlamında karşılaştırılmasıdır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırma yöntemleri doküman inceleme ve karşılaştırmalı eğitimdir. Araştırmanın verileri doküman inceleme tekniği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde Schwartz değer sınıflandırması kullanılmıştır. Bu sınıflandırma, dört üst düzey değer ve bu üst düzey değerlerin altında gruplandırılan 12 değerden oluşmaktadır. Değişime açıklık, kendini geliştirme, muhafazakarlık ve öz-aşkınlık üst düzey değerlerdir. Öz-denetim, uyarılma, hazcılık, başarı, güç, saygınlık, güvenlik, geleneksellik, uyum, alçakgönüllülük, iyilikseverlik ve evrensellik sınıflandırmada yer alan değerlerdir. Verilerin analizinde betimsel analizden yararlanılmıştır. Bulgulara göre Türkiye 5. sınıf sosyal bilgiler öğretim programında en fazla muhafazakarlık üst düzey değerine ait kazanım yer almaktadır. Avustralya öğretim programında ise kendini geliştirme değeri en fazla sayıda kazanıma sahiptir. Türkiye öğretim programında öne çıkan değerler; güvenlik, güç ve öz-denetimdir. Avustralya öğretim programında öne çıkan değerler; başarı, güç ve güvenliktir. Türkiye öğretim programında saygınlık, uyum ve alçakgönüllülük değerlerini kapsayan bir kazanıma rastlanamazken Avustralya öğretim programında uyarılma, hazcılık, saygınlık, uyum ve alçakgönüllülük değerlerine değinen kazanımlar bulunmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Avustralya,, değerler eğitimi, karşılaştırmalı eğitim, sosyal bilgiler öğretim programı, Türkiye

Kaynakça

• Aral, N. ve Kadan, G. (2018). 2013 Okul öncesi eğitim programının değerler eğitimi bağlamında incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(1), 113-131. Doi: 10.24130/eccd-jecs.196720182159
• Australian Curriculum, Assessment and Reporting Authority-ACARA. (2015). Australian curriculum. [Web-site]. https://www.australiancurriculum.edu.au/f-10-curriculum/mathematics/ adresinden erişilmiştir.
• Bakan, T. ve Şahin, H. (2018). Değerler eğitim programının anasınıfına devam eden çocukların değer kazanımı üzerine etkisinin çocuk görüşlerine göre incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 12(2), 121-140. Doi: 10.16947/fsmia.502217
• Bektaş, Ö. ve Zabun, E. (2019). Vatandaşlık eğitiminde değerler karşılaştırması: Türkiye ve Fransa. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(37), 247-289. Doi: 10.34234/ded.512221
• Beldağ, A., Özdemi̇r, Ü. ve Nalçacı, A. (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlerin kazandırılmasına ilişkin veli görüşleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 317-328. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusbd/issue/30549/322928 adresinden erişilmiştir.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. Doi: 10.3316/QRJ0902027
• Çekin, A. (2012). Değer açısından ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi kazanımları: Bir içerik analizi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(2), 105-119. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/52245 adresinden erişilmiştir.
• Çelik, Ö. ve Buluç, B. (2018). Disiplinler arası yaklaşımla değer öğretiminde yaratıcı drama yönteminin kullanılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 67-88. Doi: 10.17556/erziefd.325878
• Çengelci, T., Hancı, B. ve Karaduman, H. (2013). Okul ortamında değerler eğitimi konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/29175/312420 adresinden erişilmiştir.
• Değer. (2020). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. https://sozluk.gov.tr/?kelime=millî%20değer adresinden erişilmiştir.
• Department of Education Science and Training-DEST. (2005). National framework for values education in Australian schools. Canberra: DEST.
• Dilmaç, B., Arıcak, O. T. ve Cesur, S. (2014). A validity and reliability study on the development of the values scale in Turkey. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(5), 1661-1671. Doi: 10.12738/estp.2014.5.2124
• Fahyuni, E. F., and Bandono, A. (2017). The use of value clarification technique-based- picture story media as an alternative media to value education in primary school. Harmonia: Journal of Arts Research and Education, 17(1), 68-74. Doi: 10.15294/harmonia.v17i1.7469
• Gathara, P. M. and Wolhuter, C. (2013). Definitions and purpose of comparative education. [E-book]. Retrieved from: https://irlibrary.ku.ac.ke/bitstream/handle/123456789/10007/definition%20and%20purpose%20of%20comparative%20education..pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Gül, M. (2017). Türkçe ders kitabındaki metinlerin (5. sınıf) değerler eğitimi yaklaşımıyla incelenmesi. Erciyes Journal of Education, 1(1), 59-78. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/370781 adresinden erişilmiştir.
• Güneş, F. ve Köse, N. (2016, Nisan). Japonya ve İngiltere’de değerler eğitiminin incelenmesi. Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Bartın. https://www.atam.gov.tr/wp-content/uploads/E%c4%9e%c4%b0T%c4%b0MDE-GELECEK-ARAYI%c5%9eLARI-C%c4%b0LT-21.pdf adresinden erişilmiştir.
• Halstead, J. M. and Pike, M. A. (2006). Citizenship and moral education: Values in action. Cornwall: Routledge.
• Indriani, D. E. (2017). Character education based on Pancasila values through curriculum 2013 on primary education children in Madura. Jurnal Pendidikan Dasar Indonesia, 2(1), 13-17. Retrieved from: https://journal.stkipsingkawang.ac.id/index.php/JPDI/article/view/312/340
• Johansson, E. (2018). The heart of values education in early childhood: Key issues and patterns. E. Johansson and A. Emilson (Eds). Values education in early childhood settings. Concepts, approaches and practices içinde (s.33-54). Switzerland: Springer.
• Johansson, E., Brownlee, J., Cobb-Moore, C., Boulton-Lewis, G., Walker, S., and Ailwood, J. (2011). Practices for teaching moral values in the early years: A call for a pedagogy of participation. Education, Citizenship and Social Justice, 6(2), 109–124. Doi: 10.1177/1746197910397914
• Kafadar, T. (2019). Türkiye, ABD ve Fransa’nın sosyal bilgiler öğretim programları ve ders kitaplarının değerler eğitimi boyutunda karşılaştırılması. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir (Tez No: 537775).
• Kan, Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 187, 138-145. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/442731 adresinden erişilmiştir.
• Kardaş, M. ve Cemal, S. (2017). Değerler eğitimi ve Türkçe öğretiminde değer eğitimi üzerine yapılan araştırmalara ilişkin kaynakça denemesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 383-412. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksbd/issue/31387/344595 adresinden erişilmiştir.
• Kaya, Y., Günay, R. ve Aydın, H. (2016). Okul öncesi eğitimde drama yöntemi ile işlenen değerler eğitimi derslerinin farkındalık düzeyi üzerindeki etkisi. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 23-38. Doi: http://dx.doi.org/
• Keskin, Y. (2016). Değer sınıflaması üzerine aksiyonel bir deneme. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 1485-1510. Doi: 10.7827/TurkishStudies.9467
• Kurtuluş, F. (2018). Çok kültürlü bazı ülkelerde eğitim politikaları ve öğretmen eğitimi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 178-195. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/540738 adresinden erişilmiştir.
• Lee, J., Evers, U., Sneddon, J., Emeritus, O. R., and Schwartz, S. (2019). What do we value? The University of Western Australia Centre for Human and Culture Values veri tabanından http://whatdowevalue.com.au/wp-content/uploads/2019/03/Values-Report-Final-2019-SM.pdf adresinden erişilmiştir.
• Merey, Z., Kuş, Z. ve Karatekin, K. (2012). Türkiye ve ABD ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programlarının değerler eğitimi açısından karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1613-1632. https://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/searchResults.xhtml adresinden erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: MEB.
• Oğuz, E. S. (2011). Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(2), 123-139. https://dergipark.org.tr/tr/pub/huefd/issue/41213/505402 adresinden erişilmiştir.
• Özdemir, K. (2017). Tarih dersi öğretim programının değerler eğitimi açısından incelenmesi, International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 2(4), 240-257. http://www.ijetsar.com/Makaleler/1054522700_4.%20240-257%20kamuran%20%c3%b6zdemir.pdf adresinden erişilmiştir.
• Özdemir, T., Boydak-Özan, M. ve Akgün, M. (2017). Öğretmen görüşleriyle değerler eğitimi odaklı eğitim denetimi. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 35-52. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bujer/issue/33864/358732 adresinden erişilmiştir.
• Öztürk, C. ve Kafadar, T. (2019). Fransız ve Türk okulu ortaokul öğrencilerinin değer algılarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 44(198), 273-290. Doi: 10.15390/EB.2019.7837
• Pehlivan, A., Aydın, İ. S. ve İnnalı, H. Ö. (2017). KKTC’de okutulan Türkçe ders kitaplarının değerler eğitimi üzerinden incelenmesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(3), 164-180. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jlere/issue/32803/296510 adresinden erişilmiştir.
• Reynold, R. (2018). Teaching humanities and social sciences in the primary school. https://www.oup.com.au/__data/assets/file/0010/132103/9780190311377_SC.pdf adresinden erişilmiştir.
• Robb, B. (1998). What is values education - and so what? https://pdfs.semanticscholar.org/bbe0/35e99028e334d4c398d5c89132214ea57b26.pdf adresinden erişilmiştir.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York, NY: Free Press.
• Savaşkan, V. (2017). Azerbaycan ve Türkiye’de okutulan edebiyat ders kitaplarındaki masalların aktardığı değerler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(1), 439-454. http://www.tekedergisi.com/Makaleler/791744740_25sava%c5%9fkan.pdf adresinden erişilmiştir.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. L. Berkowitz and M. P. Zanna (Eds.), (p. 1-65). In Advances in Experimental Social Psychology, San Diego, CA: Academic Press.
• Schwartz, S.H. (2017). The refined theory of basic values. S. Roccas and L. Sagiv (Eds.), (p. 51-74). In Values and behavior: Taking a cross-cultural perspective, Switzerland: Springer.
• Schwartz, S. H., Cieciuch, J., Vecchione, M., Davidov, E., Fischer, R., Beierlein, C., Ramos, A., Verkasalo, M., Lönnqvist, J. E., Demirutku, K., Dirilen-Gumus, Ö. and Konty, M. (2012). Refining the theory of basic individual values. Journal of Personality and Social Psychology, 103(4), 663-688. Doi: 10.1037/a0029393
• Şahin, Ö. ve Başgül, M. (2018). Ortaokul matematik ders kitaplarında sosyal değerler. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 90-104. Doi: 10.14582/DUZGEF.1890
• Şaki̇roğlu, Y. (2020). 6. sınıf Türkçe ders kitabının değer aktarımı bağlamında incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 145-161. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1111799 adresinden erişilmiştir.
• Tulunay-Ateş, Ö. (2017). Türkiye’de değerler eğitimi uygulamalarının öğrencilere kazandırılması istenen olumlu özellikler üzerindeki etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(34), 41-60. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/37287/430469 adresinden erişilmiştir.
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2016). Değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• UNESCO. (2002). Learning to be: A holistic and integrated approach to values education for human development: Core values and the valuing process for developing innovative practices for values education toward international understanding and a culture of peace. Bangkok: UNESCO Asia and Pacific Regional Bureau for Education.
• Urfa, Ö. (2019). Türkiye ve Azerbaycan’daki anadil ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi bağlamında incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir (Tez No: 562918).
• Uzun, M. ve Köse, A. (2017). Okul öncesi eğitimde değerler eğitiminin uygulanmasına yönelik öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 305-338. https://dergipark.org.tr/tr/pub/befdergi/issue/30012/305131 adresinden erişilmiştir.
• Ültanır, G. (2000). Karşılaştırmalı eğitim bilimi. Ankara: Eylül.
• Yazar, T., Özekinci, B. ve Lala, Ö. (2017). Öğretmen ve okul yöneticilerinin değerler eğitimi kavramına ilişkin metaforik algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 245-269. Doi: 10.14689/issn.2148- 2624.1.5c3s11m
• Yazıcı, M. (2014). Değerler ve toplumsal yapıda sosyal değerlerin yeri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 209-223. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/157368 adresinden erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, S. G., Becerikli, S. ve Demirel, M. (2017). Farklı bakış açılarına göre sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi. İlköğretim Online, 16(4), 1575-1588. Doi: 10.17051/ilkonline.2017.342975
• Yıldırım-Saçılık, M. (2019). Türkiye’nin ekonomik büyüme-kalkınma ve gelişme aşamalarında turizm öncü bir sektör olabilir mi?. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1681-1697. Doi: 10.26677/TR1010.2019.265
• Zengin, M. (2017a). Bir uygulama modeli olarak Avustralya’daki okullarda değerler eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), 866-883. http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt10/sayi52_pdf/5egitim/zengin_mahmut.pdf adresinden erişilmiştir.
• Zengin, M. (2017b). Herkes için geçerli uygun değerleri belirlemek ve öğretmek mümkün mü? Değer eğitimi yaklaşımları bağlamında bir değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 432-445. Doi: 10.19126/suje.307128