Investigation of the Relationship Between Teachers' Perceptions of Administrative Spitefulness and Organizational Alienation

Yıl 2022, Sayı: 54, 1095 - 111, 28.12.2022

Ramazan Özkul , Ümit Doğan , Seyfettin Abdurrezzak , Yalçın Varol Yıldızbaş

https://doi.org/10.53444/deubefd.1117551

Cited By: 1

Öz

Öğretmenlerin Yönetsel Kindarlık Algıları ve Örgütsel Yabancılaşmaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, eğitim örgütlerinin en önemli öğesi olarak görülen öğretmenlerin örgütsel kindarlık ve örgütsel yabancılaşma algılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda araştırmada öğretmenlerin kindarlık algıları ile örgütsel yabancılaşmaları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın evreni 2021-2022 eğitim öğretim yılında Malatya ili Yeşilyurt ilçesinde devlet okullarında görevli toplam 6.024 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise evrenden basit seçkisiz örneklem yöntemi ile seçilmiş 44 okulda görev yapan 524 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmenlerin kindarlık algıları ve örgütsel yabancılaşmalarına ilişkin görüşlerinin demografik özelliklerinin grup sayılarına göre uygun olan t-testi ve tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla ise Pearson’s korelasyon analizi kullanılmıştır. Ayrıca basit regresyon analizi ile de öğretmenlerde kindarlık algısının örgütsel yabancılaşmalarını açıklama yüzdesi belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma bulgularında öğretmenlerin örgütsel kindarlık düşük düzeyde, öğretmenlerin örgütsel yabancılaşma algı düzeyinin ise orta düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel kindarlık ile örgütsel yabancılaşmaları algıları arasında farklı düzeylerde pozitif yönde anlamlı ilişkilerin olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel kindarlık algılarının öğretmenlerin örgütsel yabancılaşmalarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu görülmüş olup bulgular alanyazında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

öğretmen, kindarlık, yabancılaşma

Kaynakça

• Agarwal, S., & Ramaswami, S. N. (1993). Affective organizational committment of salespeople: An expanded model. Journal of Personal Selling & Sales Management, 13(2), 49-70.
• Akın Kösterelioğlu, M. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yaşam kalitesi ile yabancılaşması arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Akpolat, T., & Oğuz, E. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinde örgütsel sinizmin işe yabancılaşma düzeyine etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 947-971.
• Anacletod’Almeida, A.F. (2014). Spitefulstrategies, he ontogeny and the practice of spite in human interaction: An experimental game theory approach and empirical applications. Doctoral Thesis, Universidade Nova De Lisboa - Faculty of Social Sciences and Humanities, Portekiz.
• Ataş, Ö., ve Ayık, A. (2013). Öğretmen adaylarında okula yabancılaşma. Electronic Turkish Studies, 8(8), 103-122.
• Babür, S. (2009). Turizm sektöründe örgütsel yabancılaşma: Antalya beş yıldızlı konaklama işletmelerine yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Başaran İ. E. (1998). Yönetimde insan ilişkileri: Yönetsel davranış. Ankara: Nobel Yayınları.
• Bracht, J. & Zylbersztejn, A. (2018). Moral judgments, gender, andantisocialpreferences: An experimentalstudy. TheoryandDecision. 85(3-4), 389-406.
• Celep, B. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin işe yabancılaşması. Yüksek lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Demirel Yazıcı, S. (2019). Algılanan örgüt ikliminin işe yabancılaşma ile ilişkisi (Milli Eğitim Bakanlığı örneği). Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Elma, C. (2003). İlköğretim okulu öğretmenlerinin işe yabancılaşması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Elma, C. (2019). Teachers’ Perceptions on School Administrators’ Spiteful Behaviours. Eurasian Journal of Educational Research, 19(83), 57-81.
• Erdem, M. (2014). İş yaşamı kalitesinin işe yabancılaşmayı yordama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2),1-26.
• Eryılmaz A. (2010). Lise öğretmenlerinin örgütsel yabancılaşma düzeyi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Eryılmaz, A., & Burgaz, B. (2011). Özel ve resmi lise öğretmenlerinin örgütsel yabancılaşma düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 36(161).
• Gegekoğlu, Ş. (2021). Okul müdürlerinin kindarlık davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Samsun.
• Göksu, Y. T. (2018). Üniversite öğrencilerinin kindarlık duygu durumu ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Hollinger, R. C. (1986). Acts against the workplace: Social bonding and employee deviance. Deviant Behavior, 7(1), 53–75.
• Johnson, B. L., & Ellet, C. D. (1992). Analyses of school level learning environments: centralized decision-making, teacher work alienation and organizational effectiveness. Annual Meeting of the American Educational Research Association, 4, 20-24.
• Kahveci, G. (2015). Okullarda örgüt kültürü, örgütsel güven, örgütsel yabancılaşma ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. (21. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kartal, M. (2019). Öğretmenlerin öz-yeterlik inançları ile işe yabancılaşmaları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Kayaalp, E. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik, örgütsel yalnızlık ve örgütsel yabancılaşma algılarının örgütsel sinizm düzeyleriyle ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Kesik, F., ve Cömert, M. (2014). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin işe yabancılaşma düzeylerine ilişkin algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 27-46.
• Kınık, F. Ş. F. (2010). Öğretmenlerin yabancılaşma algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kıral, B., & Nayır, F. (2019). Akademisyen görüşlerine göre akademide kin tutma. Yüksekögretim Dergisi, 9(3), 1-13.
• Kongar, E. (1979). Toplumsal değişim kuramları ve Türkiye gerçeği. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Korkmaz, M., & Çevik, M. S. (2017). Ortaöğretim kurumlarında örgüt kültürü ile yabancılaşma arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(4), 675-716.
• Kovancı, M. (2020). Öğretmenlerin örgütsel güven algılarının örgütsel yabancılaşma davranışları ile ilişkisi. Dünya Multidisipliner Araştırmalar Dergisi, (1), 96-124.
• Marcus, D. K.,Zeigler-Hill, V., Mercer, S. H., &Norris, A. L. (2014). Thepsychology of spiteandthemeasurement of spitefulness. PsychologicalAssessment. 26(2), 563–574.
• Robinson, S. L., & Bennett, R. J. (1995). A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study. Academy of Management Journal, 38(2), 555–572.
• Rodgers, C. & Dahling, J.J. (2018). Self-regulatory correlates of spitefulness. Personality and Individual Differences. 123, 257-259.
• Salerno, R. (2003). Landscapes of abondonment: Capitalism, modernity and estrangement, State University of New York Press, New York.
• Sandidge, W. V. (2002). Teacher alienation and plans to stay. Unpublished doctoral thesis, The University of Virginia, USA.
• Schlichte, J., Yssel, N., & Merbler, J. (2005). Pathways to burnout: Case studies in teacher isolation and alienation. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 50(1), 35-40. https://doi.org/10.3200/PSFL.50.1.35-40
• Seeman, M. (1967). On personal consequences of alienation in work. American Sociological Review, 32(2), 273-285.
• Shoho, A. R., & Katims, D. S. (1998). Perceptions of alienation among special and general education teachers. Paper Presented at The Annual Meeting of the American Educational Research Association, ED:419319.
• Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2002). Beş faktör kişilik envanterinin geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerinin oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
• Spector, P. E., Fox, S., & Domagalski, T. (2006). Emotions, violence, and counterproductive work behaviors. In E. K. Kelloway, J. Barling, & J. J. Hurrle (Eds.), Handbook of workplace violance (pp. 29–46). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Şimşek, H., Balay, R., & Şimşek, A. S. (2012). İlköğretim sınıf öğretmenlerinde mesleki yabancılaşma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 53-72.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A., Akgemci, T. & Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde yabancılaşmanın yönetimi araştırması. Atatürk Üniversitesi İİBF, 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Erzurum.
• Şirin, E. F. (2009). Beden eğitimi öğretmenlerinin _işe yabancılaşma düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(4), 164-177.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (1996). Using multivariate statistics. New York: Harper Collins.
• Trent, F. (2001). Aliens in the classroom?. Biennial Meeting of The Society For Research in Child Devolopment, 1, 10-15.
• Uysaler, A. L. (2010). Örgütsel yabancılaşmanın örgütsel bağlılık, iş tatmini ve işten ayrılma eğilimi ile bağlantısı ve yabancılaşma yönetimi. Yüksek Lisans Tezi, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Varol Bilgin, K. (2021). Okul müdürlerinin kindarlık davranışları ile öğretmenlerin sessizlik algıları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Whisman, M. A., & Friedman, M. A. (1998). Interpersonal problem behaviors associated with dysfunctional attitudes. Cognitive Therapy and Research, 22(2), 149-160.
• Yılmaz, H. (2019). Kindarlık ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması ve kindarlığın demografik faktörlerle ilişkisi. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10(1), 50-66.
• Yılmaz, S., & Sarpkaya, P. (2009). Eğitim örgütlerinde yabancılaşma ve yönetimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 314-333.