The Effect of Science Teaching Based on The Common Knowledge Construction Model on Academic Achievement: A Meta-Analysis Study

Yıl 2022, Sayı: 54, 700 - 720, 28.12.2022

Barış Özden , Nilgün Yenice

https://doi.org/10.53444/deubefd.908943

Öz

Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Dayalı Fen Öğretiminin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Öz

Bu çalışmada ortak bilgi yapılandırma modeline (OBYM) dayalı fen öğretiminin öğrencilerin akademik başarıları üzerine olan etkisini meta-analiz yöntemi ile incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırmanın örneklemini (2010-2020) Türkiye’de anaokulu, ilkokul ve ortaokul düzeyinde ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı yapılan araştırmalar oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında, araştırmacılar tarafından dahil edilme ölçütlerine uygun olarak hazırlanmış kodlama formu kullanılmıştır. Bu kapsamda dâhil edilme ölçütlerine uygun toplam 8 adet araştırma (16 adet karşılaştırma) meta-analize dahil edilmiştir. Verilerin analizinde meta-analiz için uygulanan özel bir yazılım programı kullanılmış ve bu program sayesinde yayın yanlılığı, etki büyüklüğü ve homojenlik testleri yapılmıştır. Yapılan meta-analiz sonucunda, ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretiminin öğrencilerin akademik başarı üzerindeki etki büyüklüğü .927 olarak hesaplanmıştır. Bu değer Cohen vd. (2011) sınıflandırmalarına göre incelendiğinde, öğrencilerin akademik başarılarını arttırma açısından ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı öğretimin pozitif yönde orta düzeyde etkiye sahip olduğu söylenebilir. Ayrıca ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretimi ile ilgili çalışmaların etki büyüklüklerinin deneysel işlemin uygulanma süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akademik başarı, ortak bilgi yapılandırma modeli, meta-analiz

Kaynakça

• Akgöz, S., Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Meta-analizi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(2), 107-112.
• Akgün, A., Duruk, Ü., ve Gülmez Güngörmez, H. (2016). Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline İlişkin Görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 184-202.
• Atayeter, M. (2019). Fen Bilimleri Dersi Maddenin Yapısı ve Özellikleri Ünitesinde Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Ortaokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarı ve Fene Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Bahadırhan, D. (2019). Ortaokul ve Liselerde Drama Yöntemi İle Yapılan Çalışmaların Etkililiğinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bakırcı, H. (2014). Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Dayalı Öğretim Materyali Tasarlama, Uygulama ve Modelin Etkililiğini Değerlendirme Çalışması: Işık ve Ses Ünitesi Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Bakırcı, H. ve Çepni, S. (2012). Fen ve Teknoloji Öğretimi İçin Yeni Bir Model: Ortak Bilgi Yapılandırma Modeli. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Bakırcı, H., Artun, H. Kırıcı, M. G., ve Mutlu, E. (2018). Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Göre Tasarlanan Öğrenme Ortamının Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına Etkisi: “İnsan ve Çevre Ünitesi Örneği”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Sempozyumu, 21-23 Ekim 2018, Antalya.
• Bakırcı, H., Artun, H. Kırıcı, M. G., ve Mutlu, E. (2018a). İnsan ve Çevre Ünitesinin Öğretilmesinde Kullanılan Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Kavramsal Anlamalarına ve Kalıcılığa Etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Sempozyumu, 21-23 Ekim 2018, Antalya.
• Bakırcı, H., Artun, H., ve Şenel, S. (2016). Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Dayalı Fen Öğretiminin Ortaokul Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Kavramsal Anlamalarına Etkisi (Gök Cisimlerini Tanıyalım). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 514-543.
• Bakırcı, H., ve Çiçek, S. (2017). Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Göre Tasarlanan Öğrenme Ortamının 5. Sınıf Öğrencilerinin Bilimin Doğası Üzerine Etkisi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 4(15), 1960-1974.
• Bakırcı, H., ve Ensari, Ö. (2018). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. Eğitim ve Bilim, 43, 171-188.
• Bakırcı, H., ve Yıldırım, İ. (2017). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Sera Etkisi Konusunda Öğrencilerin Kavramsal Anlamalarına ve Bilginin Kalıcılığına Etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (Özel Sayı), 45-63.
• Benli Özdemir, E. (2014). Fen Öğretiminde Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin İlköğretim Öğrencilerinin Bilişsel ve Duyuşsal Öğrenmeleri Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Biernacka, B. (2006). Developing Scientific Literacy of Grade Five Students: A Teacher Researcher Collaborative Effort. Unpublished doctoral dissertation, University of Manitoba.
• Caymaz, B. (2018). Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeylerdeki Okullarda 7. Sınıf Elektrik Enerjisi Ünitesinin Öğretiminde Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Caymaz, B. ve Aydın, A . (2019). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Elektrik Enerjisi Ünitesine İlişkin Kavramsal Anlamalarına Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(5), 1955-1975.
• Cohen, L., Manion, L. and Morrison, K. (2011). Research Methods in Education (7. bs.). New York: Routledge.
• Çapar, G. ve Tarım, K. (2015). Efficacy of the Cooperative Learning Method on Mathematics Achievement and Attitude: A Meta-Analysis Research. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(2), 553-559.
• Çavuş Güngören, S. (2015). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Farklı Öğretim Yöntemleriyle Bilimin Doğasının Öğrenimi ve Öğretimi Hakkındaki Gelişimleri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demircioğlu, H., ve Vural, S. (2016). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Sekizinci Sınıf Düzeyindeki Üstün Yetenekli Öğrencilerin Kimya Dersine Yönelik Tutumları Üzerine Etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi. 13-1, 49-60.
• Dinçer, S. (2014). Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı Meta-analiz. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ebenezer, J. V., and Connor, S. (1998). Learning to Teach Science: A Model for the 21 Century. Upper Saddle River, New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Simon and Schuster/A. Viacom Company.
• Ebenezer, J., Chacko, S., and Immanuel, N. (2004). Common Knowledge Construction Model for Teaching and Learning Science: Application in the Indian Context.
• Ebenezer, J., Chacko, S., Kaya, O.N., Koya, S. K., and Ebenezer, D. L. (2010). The Effects of Common Knowledge Construction Model Sequence of Lessons on Science Achievement and Relational Conceptual Change. Journal of Research in Science Teaching, 47(1), 25–46.
• Ertuğrul, N. (2015). Fen Bilimleri Öğretiminde Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Öğrenme Ürünlerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Higgins, J. P., Thompson, S. G., Deeks, J. J. and Altman, D. G. (2003). Measuring Inconsistency in Meta-Analyses. BMJ, 327(6), 557-560. Hoffler, T. and Leutner, D. (2007). Instructional Animation Versus Static Pictures: A meta-analysis. Learning and Instruction, 17(6), 722-738.
• Huedo-Medina, T. B., Sanchez-Meca, J., Marin-Martinez, F., and Botella, J. (2006). Assessing Heterogeneity in Meta-Anlaysis: Q Statistic Or I2 Index?. Psychological Methods, 11(2), 193-206.
• Huffcutt, A. I. (2002). Research Perspectives on Meta Analysis. Handbook of research methods in industrial and organizational psychology, 198-215.
• İyibil, Ü. G. (2011). A New Approach for Teaching “Energy” Concept: The Common Knowledge Construction Model. World Conference on New Trends in Science Education (WCNTSE), 19-23 September 2011, Kuşadası, Turkey.
• Kablan, Z., Topan, B., ve Erkan, B. (2013). Sınıf İçi Öğretimde Materyal Kullanımının Etkililik Düzeyi: Bir Meta-Analiz Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1629-1644.
• Kaldırım, A., ve Tavşanlı, Ö. (2018). İş Birlikli Öğrenme Yaklaşımının Türkiye’deki Öğrencilerin Türkçe Derslerindeki Akademik Başarılarına Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması. Eğitim ve Bilim, 43(194), 185-205.
• Kaya, D. (2016). Matematik Eğitiminde Problem Çözmeye Dayalı Öğrenme: Meta-Analiz Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
• Kıryak, Z. (2013). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin 7. Sınıf Öğrencilerinin Su Kirliliği Konusundaki Kavramsal Anlamalarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Lipsey, M.W. and Wilson, D.B. (2001). Practical Meta-analysis. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
• Miles, M. and Huberman, A. (1994). Qualitative Data Analysis. London: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Fen bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 Ve 8. Sınıflar). Ankara:Devlet Kitapları Basım Evi.
• Mullen, B., Muellerleile, P. and Bryant, B. (2001). Cumulative Meta-Analysis: A Consideration of Indicators of Sufficiency and Stability. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(11), 1450-1462.
• Neuendorf, K. A. (2002). The Content Analysis Guidebook. Thousand Oaks, CA Sage Publications.
• Özcan, A. (2008). Cep Bilgisayarları (PDA) için Bir Mobil Öğrenme Ortamı Tasarım ve Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Özden, B. (2019). Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Dayalı Fen Öğretiminin 7. Sınıf Öğrencilerinin Bilişsel, Duyuşsal ve Devinişsel Öğrenmelerine Etkisi. Doktora Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Sağlam, M., ve Yüksel, İ. (2007). Program Değerlendirmede Meta-Analiz ve Meta Değerlendirme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 175-189.
• Sarı, K., ve Şaşmaz Ören, F. (2020). The Effect of the Inquiry-Based Learning Strategy on Academic Achievements of the Students: A Study of Meta-Analysis. Hacettepe University Journal of Education, 35(3), 540-555.
• Tomcho, T. J. and Foels, R. (2012). Meta-Analysis of Group Learning Activities: Empirically Based Teaching Recommendations. Teaching of Psychology, 39(3), 159-169.
• Uzunkaya, M. (2019). Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Dayalı Öğretimin Ortaokul Öğrencilerinin Akademik Başarılarına Etkisi: Ses Ünitesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Vural, S., Demircioğlu, H., ve Demircioğlu, G. (2012). Genel Bilgi Yapılandırma Modeline Uygun Geliştirilen Bir Öğretim Materyalinin Üstün Yetenekli Öğrencilerin Asit Baz Kavramlarını Anlamaları Üzerine Etkisi. IV. Uluslar arası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Yıldız Teknik Üniversitesi, 4-7 Mayıs 2012, İstanbul.
• Wood, L. C. (2012). Conceptual Change And Science Achievement Related to A Lesson Sequence on Acids and Bases Among African American Alternative High School Students: A Teacher’s Practical Arguments and The Voice of The “Other”. Doctoral Thesis, Wayne State University, Michigan.
• Yıldırım, İ. (2018). Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Dayalı Fen Öğretiminin Sekizinci Sınıf Öğrencileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Maddenin Yapısı ve Özellikleri Ünitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Yıldızbaş, H. (2017). Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Dayalı Öğretimin Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Yokuş, G. ve Ayçiçek, B. (2020). Kavram Karikatürlerinin Fen Eğitimi Dersi Akademik Başarısı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Meta-Analiz Çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 223-246.