Matematik Eğitimi Alanında Matematik Okuryazarlığı Üzerine Yapılan Çalışmaların Tematik İçerik Analizi

Yıl 2023, Sayı: 57, 1669 - 1693, 30.09.2023

Esra Erdoğan , Çiğdem Arslan

https://doi.org/10.53444/deubefd.1281997

Öz

Bu çalışmanın amacı matematik okuryazarlığı üzerine yapılan çalışmaların tematik içerik analizi yöntemiyle genel eğilimlerini ortaya koymaktır. Bu amaçla Web of Science Core Collection veritabanında bulunan ve Social Sciences Citation Index atıf indeksinde taranan makalelerden yararlanılmıştır. Araştırmanın amacına uygun olacak şekilde filtrelenmiş 35 makalenin tam metnine ulaşılarak analizi yapılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler araştırmacılar tarafından oluşturulan matris kullanılarak çözümlenip basit istatistiksel yöntemlere ve içerik analizine tâbi tutulmuştur. Çalışma kapsamına alınan 35 makale yayınlandığı yıl, yayınlandığı dergi adı, çalışmanın yapıldığı ülke, atıf sayısı, anahtar kelimeleri, örneklem/veri seti, örneklem büyüklüğü, veri toplama aracı, veri analiz tekniği, gerekçe, amaç, yöntem, sonuç ve öneri gibi değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda kalabalık örneklem gruplarıyla çalışıldığı, ağırlıklı olarak nicel araştırma yöntemlerinin ve nicel veri toplama araçlarının kullanıldığı tespit edilmiştir. İncelenen çalışmaların temel amaçlarının ise matematik okuryazarlığına etki eden bileşenlerin tespit edilmesi ve tespit edilen bileşenler arasında en çok etkiye sahip olanın ortaya çıkarılması, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı verileri üzerinden öğrencilerin matematik okuryazarlığının yorumlanması ve matematik okuryazarlığının gerçek yaşama etkisini araştırmak olduğu anlaşılmıştır. Bu bağlamda yapılan çalışmaların genellikle durum belirleme üzerine olduğu buna karşın matematik okuryazarlığını geliştirmeye yönelik çözüm sunan çalışmaların daha az olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

matematik eğitimi, matematik okuryazarlığı, tematik içerik analizi

Kaynakça

• Aksu, G., ve Güzeller, C. O. (2016). Classification of PISA 2012 mathematical literacy scores using decision-tree Method: Turkey sampling. Eğitim ve Bilim, 41(185), 101-122. https://doi.org/10.15390/EB.2016.4766
• Alagumalai, S., & Buchdahl, N. (2021). PISA 2012: Examining the influence of prior knowledge, time-on-task, school-level effects on achievements in mathematical literacy processes – Interpret, employ and formulate. Australian Journal of Education, 65(2), 173-194. https://doi.org/10.1177/00049441211031674
• Almarashdi, H. S., & Jarrah, A. M. (2022). The impact of a proposed mathematics enrichment program on UAE students’ mathematical literacy based on the PISA framework. Sustainability, 14(18), 1-13. https://doi.org/10.3390/su141811259
• Altun, M. (2020). Matematik okuryazarlığı el kitabı. Aktüel 16.
• Altun, M., & Bozkurt, I. (2017). A new classification proposal for mathematical literacy problems. Eğitim ve Bilim, 42(190), 171-188. https://doi.org/10.15390/EB.2017.6916
• Altun, M., Gümüş, N. A., Akkaya, R., Bozkurt, İ., ve Ülger, T. K. (2018). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı beceri düzeylerinin incelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 1(1).
• Altun, M., Ülger, T. K., Bozkurt, I., Akkaya, R., Arslan, Ç., Demir, F., ve diğerleri. (2022). Matematik okuryazarlığının okul matematiği ile entegrasyonu. Journal of Eurasian Inquiries / Avrasya İncelemeleri Dergisi, 9(1). https://doi.org/10.26650/jes.2020.003
• Arı, A. A., & Demi̇r, B. (2020). Analysis of thesis in Turkey between the years 2008-2020 on mathematics literacy. Sakarya University Journal of Education, 10(3). https://doi.org/10.19126/suje.796422
• Arslan, C., & Yavuz, G. (2012). A study on mathematical literacy self-efficacy beliefs of prospective teachers. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 5622-5625. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.484
• Au, W. (2007). High-Stakes testing and curricular control: A qualitative metasynthesis. Educational Researcher, 36(5), 258-267. https://doi.org/10.3102/0013189X07306523
• Aydin, A., Sarier, Y., & Uysal, Ş. (2012). The comparative assessment of the results of PISA mathematical literacy in terms of socio-economic and socio-cultural variables. Eğitim ve Bilim, 37(164), 20-30.
• Balta, M. A., ve Kanpolat, O. (2020). Matematik okuryazarlığına ilişkin lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-16.
• Bansilal, S., Mkhwanazi, T., & Mahlebela, P. (2012). Mathematical literacy teachers’ engagement with contextual. Perspectives in Education, 30(3), 98-109.
• Bansilal, S., Webb, L., & James, A. (2015). Teacher training for mathematical literacy: A case study taking the past into the future. South African Journal of Education, 35(1), 1-10. https://doi.org/10.15700/201503062356
• Biriktir, A. (2008). İlköğretim beşinci sınıf matematik dersi geometri konularının öğretiminde oyun yönteminin başarıya etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Brow, M. V. (2019). Significant predictors of mathematical literacy for top‐tiered countries/economies, Canada, and the United States on PISA 2012: Case for the sparse regression model. British Journal of Educational Psychology, 89(4), 726-749. https://doi.org/10.1111/bjep.12254
• Chen, X., Zhou, J., Wang, J., Wang, D., Liu, J., Shi, D., et. al. (2022). Visualizing status, hotspots, and future trends in mathematical literacy research via knowledge graph. Sustainability, 14(21), 13842. https://doi.org/10.3390/su142113842
• Cheung, K. (2017). The effects of resilience in learning variables on mathematical literacy performance: A study of learning characteristics of the academic resilient and advantaged low achievers in Shanghai, Singapore, Hong Kong, Taiwan and Korea. Educational Psychology, 37(8), 965-982. https://doi.org/10.1080/01443410.2016.1194372
• Cohen, L., Manion, L., Morrison, K., & Morrison, K. R. B. (2005). Research methods in education (5. ed., reprint). Routledge Falmer.
• Colwell, J., & Enderson, M. C. (2016). “When I hear literacy”: Using pre-service teachers’ perceptions of mathematical literacy to inform program changes in teacher education. Teaching and Teacher Education, 53, 63-74. https://doi.org/10.1016/j.tate.2015.11.001
• Coyne, I. (1997). Sampling in qualitative research. Purposeful and theoretical sampling; merging or clear boundaries? Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623-630. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1997.t01-25-00999.x
• Çalik, M., & Sözbilir, M. (2014). Parameters of Content Analysis. Eğitim ve Bilim, 39(174). https://doi.org/10.15390/EB.2014.3412
• Çiltaş, A., Güler, G., ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580.
• Demir, F., & Altun, M. (2018). Development of mathematical literacy question writing process and skills. Eğitim ve Bilim, 43(194), 19-41. https://doi.org/10.15390/EB.2018.7111
• Frankenstein, M. (1990). Incorporating Race, Gender, and Class Issues into a Critical Mathematica Literacy Curriculum. The Journal of Negro Education, 59(3), 336. https://doi.org/10.2307/2295568
• Frith, V., Jaftha, J., & Prince, R. (2004). Evaluating the effectiveness of interactive computer tutorials for an undergraduate mathematical literacy course. British Journal of Educational Technology, 35(2), 159-171. https://doi.org/10.1111/j.0007-1013.2004.00378.x
• Gabriel, F., Buckley, S., & Barthakur, A. (2020). The impact of mathematics anxiety on self-regulated learning and mathematical literacy. Australian Journal of Education, 64(3), 227-242. https://doi.org/10.1177/0004944120947881
• Genç, M., & Çolakoğlu, Ö. M. (2021). Modeling the effects of instructional quality on mathematical literacy performance from the students’ perspective: PISA 2012 Turkey sample. Eğitim ve Bilim, 46(206), 1-26. https://doi.org/10.15390/EB.2020.9013
• Gezer, M. (2020). Sosyal bilgiler eğitimi alanında metafor kullanılan araştırmaların tematik içerik analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(3), 1513-1528.
• Gogolin, I., & Schwarz, I. (2004). “Mathematical literacy” in linguistically and culturally heterogeneous classes. Zeitschrift fur padagogik, 50(6), 835-848.
• Graven, M., Venkat, H., & Bowie, L. (2022). Analysing the citizenship agenda in Mathematical Literacy school exit assessments. ZDM – Mathematics Education. https://doi.org/10.1007/s11858-022-01448-1
• Güneş, G., ve Gökçek, T. (2013). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20.
• Haara, F. O., Bolstad, O. H., & Jenssen, E. S. (2017). Research on mathematical literacy in schools-aim, approach and attention. European Journal of Science and Mathematics Education, 5(3), 285-313.
• Holenstein, M., Bruckmaier, G., & Grob, A. (2021). Transfer effects of mathematical literacy: An integrative longitudinal study. European Journal of Psychology of Education, 36(3), 799-825. https://doi.org/10.1007/s10212-020-00491-4
• Howie, S., & Plomp, T. (2002). Mathematical literacy of school leaving pupils in South Africa. International Journal of Educational Development, 603-615.
• Höfer, T., & Beckmann, A. (2009). Supporting mathematical literacy: Examples from a cross-curricular project. ZDM, 41(1-2), 223-230. https://doi.org/10.1007/s11858-008-0117-9
• İlhan, A. (2021). The impact of game-based, modeling, and collaborative learning methods on the achievements, motivations, and visual mathematical literacy perceptions. SAGE Open, 11(1), 1-17. https://doi.org/10.1177/21582440211003567
• Iş Güzel, Ç., & Berberoglu, G. (2010). Students’ affective characteristics and their relation to mathematical literacy measures in the Programme for International Student Assessment (PISA) 2003. Eurasian Journal of Educational Research, 40, 93-113.
• Julie, C., & Mbekwa, M. (2005). What would Grade 8 to 10 learners prefer as context for mathematical literacy? The case of Masilakele Secondary School. Perspectives in Education, 23(3), 31-43.
• Jurges, H., Schneider, K., Senkbeil, M., & Carstensen, C. H. (2012). Assessment drives learning: The effect of central exit exams on curricular knowledge and mathematical literacy. Economics of Education Review, 31(1), 56-65. https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2011.08.007
• Kabael, T. (Ed.). (2021). Matematik okuryazarlığı ve PISA (3. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Kabael, T., ve Baran, A. A. (2019). Ortaokul matematik öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı performanslarının ve matematik okuryazarlığına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 4(2).
• Kilpatrick, J. (2001). Understanding mathematical literacy: The contribution of research. Educational Studies in Mathematics, 47(1), 101-116.
• Koğar, H. (2015). Examination of factors affecting PISA 2012 mathematical literacy through mediation model. Eğitim ve Bilim, 40(179), 45-55. https://doi.org/10.15390/EB.2015.4445
• Kozaklı Ülger, T., Bozkurt, I., & Altun, M. (2020). Thematic analysis of articles focusing on mathematical literacy in mathematics teaching-learning process. Eğitim ve Bilim, 45(201), 1-37. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8028
• Kramarski, B., & Mizrachi, N. (2006). Online discussion and self-regulated learning: Effects of instructional methods on mathematical literacy. The Journal of Educational Research, 99(4), 218-231. https://doi.org/10.3200/JOER.99.4.218-231
• Lara-Porras, A. M., Rueda-García, M. del M., & Molina-Muñoz, D. (2019). Identifying the factors influencing mathematical literacy in several Spanish regions. South African Journal of Education, 39(2), 1-13. https://doi.org/10.15700/saje.v39ns2a1630
• le Roux, N., & Sebolai, K. (2017). The National Benchmark Test of quantitative literacy: Does it complement the Grade 12 Mathematical Literacy examination? South African Journal of Education, 37(1), 1-11. https://doi.org/10.15700/saje.v37n1a1350
• Lutzer, C. V. (2005). Fostering mathematical literacy. PRIMUS, 15(1), 1-6. https://doi.org/10.1080/10511970508984101
• Machaba, F. M. (2018). Pedagogical demands in mathematics and mathematical literacy: A case of mathematics and mathematical literacy teachers and facilitators. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(1), 95-108. https://doi.org/10.12973/ejmste/78243
• McCrone, S. S., & Dossey, J. A. (2007). Mathematical literacy—It’s become fundamental. Principal Leadership, 7(5), 32-37.
• Nel, B. (2012). Transformation of teacher identity through a Mathematical Literacy re-skilling programme. South African Journal of Education, 32(2), 144-154. https://doi.org/10.15700/saje.v32n2a547
• OECD. (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework: Mathematics, reading, science, problem solving and fınancial literacy. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264190511-en
• OECD. (2017). PISA 2015 assessment and analytical framework: Science, reading, mathematic, fınancial literacy and collaborative problem solving, revised edition. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264281820-en
• OECD. (2018). PISA 2021 mathematics framework (draft). OECD Publishing.
• OECD. (2019). PISA 2018 assessment and analytical framework. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/b25efab8-en.
• Ojose, B. (2011). Mathematics literacy: Are we able to put the mathematics we learn into everyday use? Journal of Mathematics Education, 4(1), 89-100.
• Ormanci, Ü., ve Çepni̇, S. (2018). Türkiye’de fen eğitiminde günlük yaşamla ilişkilendirme konusunda yapılan çalışmaların tematik analizi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 350-381. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.506450
• Ozgen, K. (2013). An analysis of high school students’ mathematical literacy self-efficacy beliefs in relation to their learning styles. The Asia-Pacific Education Researcher, 22(1), 91-100. https://doi.org/10.1007/s40299-012-0030-4
• Özgen, K., ve Bindak, R. (2008). Matematik okuryazarlığı öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 517-528.
• Özgen, K., Özer, Y., ve Arslan, E. (2019). Öğretmenlerin matematik okuryazarlığı ve problem kurma öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1).
• Paulo Abrantes. (2001). Mathematical competence for all: Options, implications and obstacles. Educational Studies in Mathematics, 47(2), 125-143.
• Rusdi, Fauzan, A., Arnawa, I. M., & Lufri. (2020). Designing mathematics learning models based on realistic mathematics education and literacy. Journal of Physics: Conference Series, 1471(1), 012055. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1471/1/012055
• Sari, R. H. N., & Wijaya, A. (2017). Mathematical literacy of senior high school students in Yogyakarta. Jurnal Riset Pendidikan Matematika, 4(1), 100-107. https://doi.org/10.21831/jrpm.v4i1.10649
• Sari Uzun, M., Yanik, C., & Sezen, N. (2012). Investigating mathematical literacy self-efficacy beliefs of preservice teachers. Hacettepe University Journal of Education, 2, 212-221.
• Sönmez, D., Yılmaz, G. K., ve Altun, M. (2022). Matematik okuryazarlığı üzerine yapılmış ve ulusal tez merkezinde yayınlanmış olan tezlerin doküman analizi. Temel Eğitim Dergisi, 13, 13-31.
• Stacey, K., & Turner, R. (2015). The evolution and key concepts of the PISA mathematics frameworks. İçinde K. Stacey & R. Turner (Ed.), Assessing mathematical literacy (ss. 5-33). Springer International Publishing.
• Throndsen, J. E., Shumway, J. F., & Moyer-Packenham, P. S. (2020). The relationship between mathematical literacy at kindergarten entry and public preschool attendance, type, and quality. Early Childhood Education Journal, 48(4), 473-483. https://doi.org/10.1007/s10643-019-01014-7
• Uysal, E. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlık düzeyi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Venkat, H., & Graven, M. (2008). Opening up spaces for learning: Learners’ perceptions of mathematical literacy in grade 10. Education as Change, 12(1), 29-44. https://doi.org/10.1080/16823200809487193
• Vithal, R., & Bishop, A. J. (2006). Mathematical Literacy: A new literacy or a new mathematics? Pythagoras, 0(64), 2-5. https://doi.org/10.4102/pythagoras.v0i64.93
• Warwas, J., Nagy, G., Watermann, R., & Hasselhorn, M. (2009). The relations of vocational interests and mathematical literacy: On the predictive power of interest profiles. Journal of Career Assessment, 17(4), 417-438. https://doi.org/10.1177/1069072709339284
• Wing, J. M. (2008). Computational thinking and thinking about computing. Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences, 366(1881), 3717-3725. https://doi.org/10.1098/rsta.2008.0118
• Zahner, W. (2021). Designing for mathematical literacy: Introducing exponential growth using critical and meaningful problem contexts. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 64(6), 693-698. https://doi.org/10.1002/jaal.1156