Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri Çerçevesine Göre İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının 2018 Öncesi ve 2018 Lisans Programlarındaki Derslere Yönelik Görüşleri

Yıl 2023, Sayı: 57, 2059 - 2087, 30.09.2023

Murat Peker Mehmet Ertürk Geçici

https://doi.org/10.53444/deubefd.1317937

Öz

Bu araştırmada öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri çerçevesinde ilköğretim matematik öğretmeni adaylarının 2018 öncesi ve 2018 lisans programlarındaki derslere yönelik görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bir fenomenoloji çalışması olarak desenlenen bu araştırma, 10 ilköğretim matematik öğretmeni adayı ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı, Milli Eğitim Bakanlığı’nın (2017) yayınladığı öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri doğrultusunda hazırlanmıştır. Katılımcılardan öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri çerçevesinde belirtilen 65 farklı göstergenin kazanılması için 2018 lisans programında yer alan hangi derslerin katkı sağladığını belirtmesi ve nedenini açıklamaları istenmiştir. Buna ek olarak göstergelerin kazanılmasında 2018 öncesi uygulanan lisans programındaki dersleri de inceleyip, eksik gördükleri dersleri belirtmeleri ve neden eklenmesi gerektiğini açıklamaları istenmiştir. Toplanan veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde 2018 lisans programında yer alan genel kültür ve meslek bilgisi derslerinin öğretmenlik mesleği yeterliğini karşılamada yeterli olduğu ancak alan eğitimi ile ilgili derslerin eksikleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yine öğretmen adaylarının görüşleri doğrultusunda özellikle alan bilgisi bağlamında, 2018 öncesi uygulanan programın da dikkate alınması gerektiği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim matematik öğretmenliği, lisans programları, öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri

The Opinions of Pre-Service Elementary Mathematics Teachers on the Courses in the Undergraduate Programs Before 2018 and 2018 According to the Framework of General Competencies for Teaching Profession

Öz

In the current study, it is aimed to examine the opinions of pre-service elementary mathematics teachers about the courses in the undergraduate programs pre-2018 and 2018 according to the framework of the general competencies for teaching profession. This study, designed as a phenomenology study, was conducted with 10 pre-service elementary mathematics teachers. The data collection tool was prepared in line with the general competencies for teaching profession published by the Ministry of National Education (2017). Participants were asked to indicate which courses in the 2018 undergraduate program contributed to the acquisition of 65 different indicators specified within the framework of the general competencies for teaching profession and to explain why. In addition, they were asked to examine the courses in the undergraduate program applied before 2018, state the courses they saw missing, and explain why they should be added. The collected data were analyzed descriptively. When the results of the research are evaluated in general, it has been found that the general culture and vocational knowledge courses in the 2018 undergraduate program are sufficient to meet the competencies for teaching profession, but the courses related to field education have deficiencies. Especially in the context of field knowledge, it is suggested that the program implemented before 2018 should also be taken into account.

Anahtar Kelimeler

Elementary mathematics teaching, undergraduate programs, general competencies for teaching profession

Kaynakça

• Akın, S., & Sözen-Özdoğan, S. (2021). Öğretmen eğitiminde yapıtaşı: Türkiye, Singapur ve Hong Kong'da öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara Üniversitesi Egitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(1), 269-311. http://dx.doi.org/10.30964/auebfd.642519
• Akıncı, M., & Dübüş, M. (2022). Ortaokul matematik öğretmenlerinin ilköğretim matematik öğretmenliği lisans programı hakkındaki görüşleri. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 1-14.
• Alpaydın, Y., Kocabaş, C., Dervişoğulları, M., & Çakır, G. S. (2019). Öğretmenlik eğitiminde kazandırılan yeterliklerin öğretmenlik mesleği ile uyumu: Öğretmen görüşlerine dayalı bir karma araştırma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 49, 17-49. http://dx.doi.org/10.15285/maruaebd.525252
• Atik-Kara, D., & Sağlam, M. (2014). Öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin öğrenme-öğretme sürecine yönelik yeterliklerinin kazandırılması yönünden değerlendirilmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2(3), 28-86. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.2c3s2m
• Ayan, M. (2011). Eğitim fakültelerinin sınıf öğretmenliği programlarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerini kazandırma düzeyi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Ball, D. L., Thames, M. H., & Phelps, G. (2008). Content knowledge for teaching: What makes it special. Journal of Teacher Education, 59(5), 389-407. https://doi.org/10.1177/0022487108324554
• Boz-Yaman, B., & Ekinci, N. (2021). Ortaokul matematik öğretmenlerinin öğrenme ortamları hazırlamaya ilişkin algıları. Milli Eğitim Dergisi, 50(229), 363-392.
• Cochran, K. F., DeRuiter, J. A., & King, R. A. (1993). Pedagogical content knowing: An integrative model for teacher preparation. Journal of teacher Education, 44(4), 263-272. https://doi.org/10.1177/0022487193044004004
• Çakmak, E., & Civelek, F. (2013). Sınıf öğretmenliği lisans programının MEB özel alan öğretmen yeterlikleri açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(47), 349-367.
• Çavuşoğlu, C. (2014). İlköğretim matematik öğretmenliği programının değerlendirilmesi: Bir durum çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Çelik, D., Birgin, O., Aydın, S., Güneş, G., Gürsoy, K., Açıkyıldız, G., Özmen, Z. M., Güler, M., Arabacı, D., & Gürbüz, R. (2020). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematik öğretmeye hazır olma, öğretmen eğitimi programının tutarlılığı ve etkililiği hakkındaki inançları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 581-604.
• Çelik, Ö., Yorulmaz, A., & Çokçalışkan, H. (2019). Öğretmen genel yeterlikleri açısından sınıf öğretmenleri ve öğretmen adaylarının kendilerini değerlendirmeleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 203-215. http://dx.doi.org/10.17494/ogusbd.548342
• Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 207-237.
• Çoklar, M. (2012). Genel öğretmen yeterlikleri içerisinde bilgi ve iletişim teknolojileri: Afyonkarahisar ili örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Demir, N., Ertem-Akbaş, E., & Gök, M. (2021). Yenilenen ilköğretim matematik öğretmenliği lisans programı ile ilgili öğretim elemanlarının görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 70-105. http://dx.doi.org/10.33711/ yyuefd.859490
• Demircan, A. (2010). İlköğretim matematik öğretmenliği programındaki alan derslerinin meslekteki kullanılabilirliğine dair öğretmen ve öğretmen adayı görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Dinç-Artut, P., & Bal, P. (2005). İlköğretim matematik öğretmenliği lisans programının öğrenciler açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 81-90.
• Erol, R., Saygı, E., & Koyuncu, M. S. (2022). An examination of primary school mathematics pre-service teachers’ scores in calculus-i course according to the updated curriculum: The case of derivative concept. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 85-99. http://dx.doi.org/10.18506/anemon.1003074
• Esendemir, Ö., Çırak, S., & Samancıoğlu, M. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik öğretimi yeterliklerine ilişkin görüşleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(1), 217-239.
• Eyüp, B. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğinin genel yeterliklerine sahip olma durumları üzerine bir inceleme. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 233-247.
• Genç, M., & Akıncı, M. (2019). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının lisans eğitiminde alınan matematik konu alan derslerine ilişkin görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(1), 483-514. http://dx.doi.org/10.17522/balikesirnef.569955
• Gündoğdu, K., Aytaçlı, B., Aydoğan, R., & Yıldırım, C. (2015). Öğretmen yeterlikleri alanında yazılan makalelerin içerik analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 30-43.
• İlhan, A., Tutak, T., & Poçan, S. (2021). Matematik öğretmen adaylarının uygulanan güncel ve eski lisans programlarına ilişkin görüşleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(46), 895-921. http://dx.doi.org/10.31795/baunsobed.926763
• Kayak, S. (2019, 2-4 Mayıs). Yeni BÖTE lisans programında bulunan alan eğitimi derslerinin öğretmenlik mesleği mesleki bilgi ve mesleki beceri yeterlikleri açısından irdelenmesi. İçinde I. Uluslararası Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Sempozyumu Tam Metin Bildiri Kitabı. Buca Eğitim Fakültesi, İzmir.
• Kaymakcı, K., Keskin, E., & Ev Çimen, E. (2018). Eskişehir ilindeki ilköğretim matematik öğretmenleri ve öğretmen adaylarının lisans eğitiminde aldıkları dersler üzerine görüşleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (ESTÜDAM) Eğitim Dergisi, 3(1), 23-41.
• Kayran, A., & Tunç Şahin, C. (2021). Öğretmenlik mesleki yeterliliklerine yönelik sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 1352-1386. http://dx.doi.org/10.17679/inuefd.915732
• Koçyiğit, M., Erdem, C., & Eğmir, E. (2020). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine ilişkin öz değerlendirmeleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(3), 774-799. http://dx.doi.org/10.30703/cije.651639
• Kuşdemir-Kayıran, B., & Özyurt, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin özel alan yeterliklerini kazanma durumlarının öğretmenlik eğitimlerine ve mesleki deneyimlerine göre incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 10(1), 337-363.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2008). Öğretmen yeterlikleri: Öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikleri. Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf
• Öztürk, B. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarına yönelik öğretmenlik mesleği genel yeterlik algısı ölçeğinin geliştirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Park, S., & Oliver, J. S. (2008). Revisiting the conceptualisation of pedagogical content knowledge (PCK): PCK as a conceptual tool to understand teachers as professionals. Research in Science Education, 38(3), 261-284. https://doi.org/10.1007/s11165-007-9049-6
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3th ed.). Sage.
• Rowland, T., Huckstep, P., & Thwaites, A. (2005). Elementary teachers’ mathematics subject knowledge: The knowledge quartet and the case of Naomi. Journal of Mathematics Teacher Education, 8(3), 255-281. https://doi.org/10.1007/s10857-005-0853-5
• Sezer, E. (2020). İlköğretim matematik öğretmenliği lisans programlarında alan eğitimi derslerinin özel alan yeterliklerini kazandırması yönünden değerlendirilmesi (Doktora tezi). Uludağ Üniversitesi.
• Sezer, E., & Altun, M. (2022). Lisans programındaki matematik öğretimi derslerinin özel alan yeterliklerini kazandırması yönünden değerlendirilmesi. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 109-147. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.984948
• Shulman, L.S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15(2), 4-14.
• Shulman, L. S. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57(1), 1-23. https://doi.org/10.17763/haer.57.1.j463w79r56455411
• Taşgın, A. (2010). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi (Öğretme ve öğrenme süreci yeterlikleri-öğrenmeyi, gelişimi izleme ve değerlendirme yeterlikleri). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Yalçın-İncik, E., & Akay, C. (2015). Eğitim fakültesi ve pedagojik formasyon sertifika programlarında öğrenim gören öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği yeterliklerine yönelik görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(2), 179-197.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. bs). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, C. (2020). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği yenilenmiş genel yeterlik alanlarına ilişkin inançları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Yılmaz, B. Y. (2014). İlköğretim matematik öğretmenliği derslerinin mesleki kullanılabilirliği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (1999). Türkiye'de öğretmen eğitiminde standartlar ve akreditasyon. YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitim Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK] (2018). İlköğretim matematik öğretmenliği lisans programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Ilkogretim_Matematik_Lisans_Programi.pdf adresinden 05.07.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Zelyurt, H., & Sucu, A. (2022). Eğitim fakültelerinde uygulanan 2018 lisans programlarının öğretim elemanlarının görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Journal of History School, 56, 836-872.