Views of Lecturers on the Development of Science Undergraduate Programs After the Transfer of Teacher Education Programs to Universities

Yıl 2024, Sayı: 61, 1693 - 1728, 27.09.2024

Eda Yeşil , Necdet Aykaç

https://doi.org/10.53444/deubefd.1372222

Öz

The purpose of this research is to reveal the views of the instructors in the fields of Curriculum and Instruction and Science Education on the science teacher training programs to be developed by the education faculties. Basic qualitative research design was used in the study. The participants of the research consist of 28 lecturers working in different faculties of education in Turkey. Content analysis was used to analyze the data in the research. According to the research results; it was determined that the instructors welcomed the decision of the education faculties to develop their own programs in terms of preparing original programs and thus contributing to academic autonomy, but they also had some concerns that the programs could not be created in line with the program development principles. From the views of the lecturers working in the faculties that did not create the program; It has been determined that while the programs are being developed, it is necessary to establish program development commissions, to conduct a needs analysis, to take into account the needs and faculty opportunities in the process of creating the content of the program, and finally to evaluate the programs. In faculties that have completed the process of creating the programs, it has been observed that there are problems such as the inclusion of only field educators and faculty administrators in the program development commissions, and the lack of needs analysis. In this direction, in order to create quality programs the instructors suggested that the curriculum development process should be structured in line with the curriculum development principles, that the process should be carried out in a transparent manner, and that Curriculum and Instruction experts should be included in the process.

Anahtar Kelimeler

Science, teacher training program, curriculum development

Öğretmen Eğitimi Programlarının Üniversitelere Devredilmesi Sonrası Fen Bilgisi Lisans Programlarının Geliştirilmesine İlişkin Öğretim Elemanlarının Görüşleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, Eğitim Programları ve Öğretim ile Fen Eğitimi alanlarındaki öğretim elemanlarının, eğitim fakülteleri tarafından geliştirilecek fen bilgisi öğretmen eğitimi programlarına ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırmada temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını Türkiye’deki farklı eğitim fakültelerinde görev yapan 28 öğretim elemanı oluşturmaktadır. Araştırmada verilerinin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; öğretim elemanlarının, eğitim fakültelerinin kendi programlarını geliştirebilme kararını özgün programlar hazırlama ve dolayısıyla akademik özerkliğe katkı sağlama açısından olumlu karşıladıkları, ancak programların program geliştirme ilkeleri doğrultusunda oluşturulmayabileceğine yönelik bazı endişeler de taşıdıkları belirlenmiştir. Programın oluşturulmadığı fakültelerde görev yapan öğretim elemanlarının; programlar geliştirilirken program geliştirme komisyonlarının oluşturulmasının, ihtiyaç analizi yapılmasının, programın içeriğinin oluşturulma sürecinde ise ihtiyaçların ve fakülte imkânlarının dikkate alınmasının ve son olarak programların değerlendirilmesinin gerekli olduğu görüşünde olduğu belirlenmiştir. Programları oluşturma sürecini tamamlamış fakültelerde ise program geliştirme komisyonlarına yalnızca alan eğitimcilerin ve fakülte yöneticilerinin dâhil edilmesi, ihtiyaç analizi eksikliği gibi sorunların olduğu görülmüştür. Bu doğrultuda öğretim elemanları; nitelikli programlar oluşturabilmek için programları geliştirme sürecinin program geliştirme ilkeleri doğrultusunda yapılandırılması, sürecin şeffaf bir biçimde yürütülmesi, Eğitim Programları ve Öğretim uzmanlarının da sürece dâhil edilmesi önerilerinde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Fen bilgisi, öğretmen eğitimi, program geliştirme

Kaynakça

• Akdemir, A. S. (2013). Türkiye’de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. Electronic Turkish Studies, 8(12), 15-28. DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5706
• Akın, U. & Arslan, G. (2014). İdeoloji ve eğitim: Devlet-eğitim ilişkisine farklı bir bakış. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 81-90.
• Akpınar, B. (2020). Program geliştirmenin felsefi temelleri. B. Oral ve T. Yazar (Ed.), Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme (2. Baskı, s. 43-116) içinde. Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786052410509
• Althusser, L. (2014). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları (6. bs.). (A. Tümertekin, Çev.). İthaki. (Orijinal basım tarihi 1995).
• Altunya, N. (2019). İlkokul programlarımıza toplu bir bakış (1911-2002). B. Aslan ve F. Bıkmaz (Ed.), Prof. Dr. Mehmet Ali Kısakürek’e armağan içinde (s. 147- 193). Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Arkün, S. (2011). Fakülte-okul iş birliği için sosyal medya tabanlı bir modelin geliştirilmesi: Okul uygulamaları örneği. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Aslan, A. K. (2003). Eğitim fakültelerinin yeniden yapılandırılmalarına ilişkin bir değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(9), 23-37.
• Atik-Kara, D. (2012). Öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin öğretmen adaylarına öğrenme ve öğretme sürecine ilişkin yeterlikleri kazandırması yönünden değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Aydın, A. (1998). Eğitim fakültelerinin yeniden yapılandırılması ve öğretmen yetiştirme sorunu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(15), 275-286.
• Aydoğanoğlu, E. (2017, Eylül). Eğitimde ince hesaplar. Evrensel Gazetesi. https://www.evrensel.net/yazi/79883/egitimde-ince-hesaplar
• Balyer, A. (2011). Academic freedom: Perceptions of academics in Turkey. Eğitim ve Bilim, 36(162), 138-148.
• Bingöl, B. (2012). Üniversite özerkliğinin değişen tanımı ve üniversitelerin yeniden yapılandırılması. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2), 39-75.
• Büken, Ö. N. (2006). Türkiye örneğinde akademik dünya ve akademik etik. Hacettepe Tıp Dergisi, 37(3), 164-170.
• Bümen, N. T. (2019). Türkiye’de merkeziyetçiliğe karşı özerklik kıskacında eğitim programları: Sorunlar ve öneriler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 175-185. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2450
• Bümen, N. T. (2020). Türkiye’de eğitim programı uzmanı olmak. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 757-776. https://doi.org/10.37217/tebd.757483
• Çetin, A., Ünsal, S. & Hekimoğlu, E. (2021). 2018-2019 öğretim yılında güncellenen öğretmen yetiştirme lisans programının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 337-358. https://doi.org/10.53444/deubefd.904931
• Çoban, A. (2011). Öğretmen yetiştirme politikası olarak köy enstitülerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 449-458.
• Çobanoğlu, R. & Yıldırım, A. (2021). Türkiye’de program geliştirme çalışmaları: Cumhuriyet’in ilanından günümüze tarihsel bir analiz. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(2), 810-830. https://doi.org/10.37217/tebd.912329
• Çolak, İ. & Altınkurt, Y. (2017). Okul iklimi ile öğretmenlerin özerklik davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(1), 33-71. https://doi.org/10.14527/kuey.2017.002
• Demirel, Ö. (2012). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya (19. Baskı). Pegem Akademi.
• Dursunoğlu, H. (2003). Cumhuriyet döneminde ilköğretime öğretmen yetiştirmenin tarihi gelişimi. Milli Eğitim Dergisi, 160, 64-74.
• Erdem, A. R. (2013). Üniversite özerkliği: Mali, akademik ve yönetsel açıdan yaklaşım. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(2), 97-107. https://doi.org/10.5961/jhes.2013.064
• Erdem, E. & Soylu, Y. (2013). Öğretmen adaylarının KPSS ve alan sınavına ilişkin görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1). 223-236.
• Erişti, B. & Polat, M. (2020). Program geliştirme sürecinin planlanması ve ön uygulama B. Oral ve T. Yazar (Ed.), Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme (2. Baskı) içinde (s. 242-267). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786052410509
• Gediklioğlu, T. (2005). Avrupa Birliği sürecinde Türk Eğitim Sistemi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 66-80.
• Gülmez, F. M. & Aslanargun, E. (2022). 2000’den sonra Türkiye’de öğretmen politikaları ve öğretim programları geliştirme çalışmaları. Toplum, Eğitim ve Kültür Araştırmaları Dergisi (TEKA Dergisi), 1(1). https://doi.org/10.5281/zenodo.7493603
• Güven, İ. (2015). Türkiye’de öğretmen eğitiminin tarihsel dönüşümüne eleştirel bir bakış. Eleştirel Pedagoji, 7(40), 2-14.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 1-14. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000058
• Kılıç-Özmen, Z. (2019). 2018 Sınıf öğretmenliği lisans programının değerlendirilmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 521-548. DOI: 10.18039/ajesi.577387
• Kürüm-Yapıcıoğlu, D., Atik-Kara, D. & Sever, D. (2016). Türkiye’de program değerlendirme çalışmalarında eğilimler ve sorunlar: Alan uzmanlarının gözüyle. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 6(12), 91-113.
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN%20BİLİMLERİ%20ÖĞRETİM%20PROGRAMI2018.pdf
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (1. bs.). (Çev. Ed. S. Turan). Nobel Yayınları. (Orijinal basım tarihi 2009).
• Mirici, İ. H., Güneş, H., Yetkin, R., Yıldırım-Altınok, F. B., Ekin, S., Ataberk, B., Sayın, İ. & Yılmaz, Ş. (2022). A case study of the needs analysis for an ELT department curriculum in Turkiye. International Journal of Curriculum and Instruction, 14(3), 1846-1879.
• Ornstein, A. C. & Hunkins, F. P. (2014). Eğitim programı, temeller, ilkeler ve sorunlar (Çev. A. Arı). Eğitim Kitabevi. (Orijinal basım tarihi 2004).
• Özaydınlı, B. (2023). Program geliştirme uzmanlarının açısından Türkiye’de program geliştirme. Eğitim ve Bilim. Erken Görünüm. https://doi.org/10.15390/eb.2023.11186
• Özcan, D. & Çakır, H. (2016). Üniversite-toplum, devlet, piyasa/sermaye ilişkileri, bağlamında üniversite özerkliği. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(1), 31-40. https://doi.org/10.5961/jhes.2016.140
• Özdemir, O. (2010). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fen okuryazarlığının durumu. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(3), 42-56.
• Öztürk, S. (2006). Üniversite özerkliği göstergeleri üzerine bir değerlendirme. Eğitim Bilim ve Toplum, 4(16), 114-145.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (2. bs.). (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Pegem Akademi. (Orijinal basım tarihi 2002).
• Saylan, N. (2013). Sürekli değiştirilen öğretmen yetiştirme sistemi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 3(6), 9-12.
• Sezgin, F. & Duran, E. (2011). Kamu Personeli Seçme Sınavı’nın (KPSS) öğretmen adaylarının akademik ve sosyal yaşantılarına yansımaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), 9-22.
• Tezgiden-Cakcak, Y. (2016). Öğretmen eğitimin temel sorunsalı: nasıl bir öğretmen yetiştirmeyi hedefliyoruz? Eleştirel Pedagoji Dergisi, 43, 60-68.
• Tican-Başaran, S., Aslan-Altan, B. & Gündoğdu, K. (2022). Reformative shift on ınitial teacher education in Turkey: From authority to autonomy. International Journal of Progressive Education, 18(1), 411-434. https://doi.org/10.29329/ijpe.2022.426.23
• Uçkaç, A. (2019). Neoliberalizm ve küreselleşmenin eğitim üzerindeki etkisi. Mülkiye Dergisi, 43(4), 785-809.
• Ulubey, Ö. & Tican-Başaran, S. (2019). 2018 öğretmen yetiştirme lisans programlarının değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 9(2), 263-300. https://doi.org/10.31704/ijocis.2019.012
• Ünal, L. I. (2005). Öğretmen imgesinde neoliberal dönüşüm. Eğitim Bilim Toplum, 3(11), 4-15.
• Ünal, L. I. (2016). Öğretmen yetiştirme politikaları üzerine. Eleştirel Pedagoji, 8(43), 93-86.
• Ünver, G. (2014). Öğretmen eğitiminde kuram ve uygulama arasında bağlantı kurma üzerine bir durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1385-1407. https://doi.org/10.12738/estp.2014.4.2161
• Ünver, G. (2016). Türkiye’deki hizmet öncesi öğretmen eğitiminde kuram-uygulama bağlantısı. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(1), 61-70. https://doi.org/10.5961/jhes.2016.143
• Üstüner, M. (2004) Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme ve günümüz sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 63-82.
• Yavuz, M. (2016). Eğitimde özerklik üzerine. TEDMEM. https://tedmem.org/dosya- konusu/doc-dr-mustafa-yavuz-ile-egitimde-ozerk-lik-uzerine
• Yazçayır, N. (2016). DAPDEM öğretim programı değerlendirme ölçütlerinin geliştirilmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 6(12), 169-186.
• Yeşilyurt, E. (2010). Öğretmenlik uygulaması öğretim programının standart temelli ve ihtiyaca cevap verici modeller ışığında değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Yıldırım, A. (2011). Öğretmen eğitiminde çatışma alanları ve yeniden yapılanma. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 1-17.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Seçkin.
• Yılmaz, K. (2017). Eğitim fakülteleri yeni bir eğitim felsefesi oluşturabilir mi? Türkiye Eğitim Dergisi, 2(1), 22-41.
• Yücel-Toy, B. (2015). Türkiye’deki hizmet öncesi öğretmen eğitimi araştırmalarının tematik analizi ve öğretmen eğitimi politikalarının yansımaları. Eğitim ve Bilim, 40(178), 23-60. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.4012
• Yüksel, İ & Sağlam, M. (2014). Eğitimde program değerlendirme. Pegem Akademi.
• Yüksel, S. (1998). Okula dayalı program geliştirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(16), 513-525.
• Yüksel, S. (2003). Türkiye’de program geliştirme çalışmaları ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi, (159).
• Yüksel, S. (2011). Türk üniversitelerinde eğitim fakülteleri ve öğretmen yetiştirme (2. Baskı). Pegem Akademi.